Konfrontacja z kręgiem niesprawiedliwości: zagrożenia i presja wywierana na prawników w Kaukazie Północnym analizuje prześladowania, których doświadczają karniści w Kaukazie Północnym, regionie należącym do Federacji Rosyjskiej, w którym przemoc uzbrojonych grup odpierana jest surowymi reakcjami władz, często z nikłym poszanowaniem podstawowych praw człowieka.
Rosyjscy prawnicy mają obowiązek ochrony praw swoich klientów w systemie prawa karnego, który nastawiony jest na wydawanie wyroków skazujących. Wypełnianie obowiązków wobec klientów niesie ze sobą często znaczne ryzyko dla nich samych – powiedziała Draginja Nadaždin, Dyrektorka Amnesty International Polska.
Tortury w Rosji wykorzystywane są często jako środek gwarantujący przyznanie się do winy. Prawnicy, którzy próbują uchronić swoich klientów przed obciążaniem samych siebie i którzy sprzeciwiają się gwałceniu praw swoich klientów, często są postrzegani raczej jako przeszkoda dla systemu sprawiedliwości niż jego podstawowi gwaranci.
Niestety prawnicy w Kaukazie Północnym, którzy walczą o prawa swoich klientów, są często zastraszani, terroryzowani, czasami poddawani fizycznej przemocy albo nawet zabijani, podczas gdy funkcjonariusze egzekwujący prawo, stojący za tymi atakami, pozostają bezkarni.
Kaukaz Północny, region Federacji Rosyjskiej obejmujący sześć republik – Czeczenię, Dagestan, Inguszetię, Kabardo-Bałkarię, Karaczajo-Czerkiesję i Osetię Północną, a także region Stawropola, jest miejscem ataków uzbrojonych grup przeciwko funkcjonariuszom egzekwującym prawo, członkom lokalnych samorządów, czołowych postaci i reszcie społeczeństwa.
Rosyjskie władze są zobowiązane do zapewnienia bezpieczeństwa lokalnej ludności w zgodnie z rządami prawa i pełnym poszanowaniem praw człowieka.
Często pojawiają się jednak doniesienia, że funkcjonariusze egzekwujący prawo na potrzeby dochodzenia stosują tortury i inne formy złego traktowania. Pojawiają się również przypuszczenia o przymusowych zaginięciach i bezprawnych egzekucjach. Kiedy rosyjskim władzom nie udaje się efektywnie prowadzić dochodzenia w takich sprawach, rządy prawa są ponownie podważane.
Na tym tle prawnicy odgrywają kluczową rolę w reprezentowaniu ofiar nadużyć praw człowieka i gwarantowaniu sprawiedliwych procesów oskarżonym o uczestnictwo w zbrojonych grupach i innej przestępczej działalności.
Dla zatrzymanego obrońca prawny jest często jedynym kanałem kontaktu ze światem zewnętrznym, który może zaświadczyć o jego torturach i dążyć do utrzymania w mocy jego praw – powiedziała Draginja Nadaždin. – Prawnicy, którzy zmagają się z kręgiem niesprawiedliwości w Kaukazie Północnym, sami często stają się jego ofiarami.
Przypadki
Opublikowany dzisiaj raport prezentuje szereg przypadków, w których prawnicy byli źle traktowani, a w jednym nawet zabici.
W 2010 r. dagestańska prawniczka Sapiat Magomedowa została pobita przez policję, kiedy szła odwiedzić swojego zatrzymanego klienta. Po wniesieniu skargi i zażądaniu bezstronnego prowadzenia śledztwa w sprawie tego incydentu przeciwko niej samej wniesiono oskarżenie o przestępstwie.
W grudniu 2011 r. prawnik w Nalczyku został ciężko ranny w podejrzanym wypadku samochodowym z udziałem policji. Grożono mu śmiercią zarówno przed, jak i po wypadku. Policji nie udało się rozwiązać tej sprawy.
Prawnik Omar Saidmagomedow i jego kuzyn zostali zabici przez funkcjonariuszy bezpieczeństwa 20 stycznia 2012 r. na ulicy w Machaczkale (stolicy Dagestanu), co władze zgłosiły jako zabicie dwóch członków uzbrojonej grupy. Jednak współpracownicy Saidmagomedowa twierdzą, że został bezprawnie poddany egzekucji i że oni sami doświadczali prześladowania w związku z próbami odkrycia prawdy.
– Prawnicy, którzy reprezentują ofiary nadużyć funkcjonariuszy egzekwujących prawo, stają przed tym samym problemem, co ich klienci – brakiem skutecznych zaradczych środków prawnych, które umożliwiłyby im zidentyfikowanie sprawców i oddanie ich w ręce sprawiedliwości – powiedziała Draginja Nadaždin. – Niestety znajomość i reprezentowanie prawa są zaletami, które niewiele zmieniają, gdy zaangażowani są potężni funkcjonariusze bezpieczeństwa, wskutek czego bezkarność w przypadku gwałcenia praw człowieka zwycięża.
Rosyjskie władze muszą zagwarantować, że prawnicy będą chronieni i że będą mogli bez obaw, swobodnie wykonywać swoje zawodowe obowiązki. Muszą zagwarantować, że wszyscy sprawcy przemocy i innych nadużyć wobec prawników zostaną oddani w ręce sprawiedliwości. Muszą także zagwarantować, że prawnicy będą mogli bronić swoich klientów bez przeszkód.
Tłumaczenie: Michał Bolek