Apel wystosowany został w przededniu 15. sesji Zgromadzenia Państw-Stron Statutu Rzymskiego – traktatu założycielskiego MTK – która odbędzie się w dniach 16-24 listopada w Hadze.
– Zamiast porzucać rozwiązanie, które w wielu przypadkach jest jedyną drogą dochodzenia sprawiedliwości dla milionów ofiar zbrodni wagi międzynarodowej, państwa muszą w dobrej wierze współpracować z MTK. Muszą zjednoczyć siły, by walczyć z podwójnymi standardami w ocenie wagi naruszeń w poszczególnych państwach, porażkami i upolitycznieniem sprawiedliwości przez Radę Bezpieczeństwa ONZ – powiedziała Draginja Nadażdin, dyrektorka Amnesty International Polska.
– Ta sesja Zgromadzenia nie może zostać zdominowana przez cyniczne, polityczne decyzje małej grupy rządów o opuszczeniu MTK. Zwolennicy MTK powinni zmobilizować się i skoncentrować na wzmocnieniu systemu.
Choć uzasadnione są obawy odnośnie skoncentrowania postępowań MTK prawie wyłącznie w Afryce, to jednak istnieją silne podstawy do przyjęcia, że Prokurator MTK dąży do rozwiązania problemu tej nierównowagi i chce rozszerzyć swoje prace również na inne regiony. Będzie to jednak wymagać wsparcia Zgromadzenia oraz zwiększonych zasobów, w szczególności ze strony państw globalnego Południa.
Próby upolitycznienia prac MTK poprzez wybiórcze kierowanie do niego spraw przez Radę Bezpieczeństwa ONZ stanowią duży problem. Wszystkie 124 państwa członkowskie powinny współpracować w walce z podwójnymi standardami w ocenie wagi naruszeń w poszczególnych państwach.
Amnesty International przygotowała rekomendacje przed sesją Zgromadzenia, skoncentrowane na wzmacnianiu MTK i jego zdolności zapewniania sprawiedliwości ofiarom.
Wzywamy:
- państwa do potwierdzenia swojego wsparcia dla MTK, a rządy RPA, Gambii i Burundi do ponownego przeanalizowania swoich decyzji o wypowiedzeniu Statutu MTK,
- stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ do powstrzymania się od użycia prawa veta w celu blokowania zgłaszania Prokuratorowi MTK spraw zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości lub ludobójstw,
- państwa do zapewnienia wystarczających środków finansowych dla MTK, tak aby poszerzyć postępowania w 2017 roku,
- państwa do rozwinięcia lepszego systemu współpracy rządów z MTK, w szczególności w zakresie aresztowania i przekazywania podejrzanych,
- państwa do zapewnienia, że wszelkie zmiany ram prawnych MTK będą spełniać najwyższe standardy sprawiedliwości dla oskarżonych, z poszanowaniem praw ofiar i świadków.
W październiku RPA, Burundi i Gambia podjęły kroki w celu wycofania swego członkostwa w MTK, wypowiadając Statut. Jednak wiele afrykańskich państw wydało w ostatnim czasie oświadczenia o dalszym wspieraniu MTK, między innymi Botswana, Sierra Leone, Malawi, Nigeria, Wybrzeże Kości Słoniowej, Senegal. Tanzania nawołuje do dialogu, zamiast wycofywania się z MTK.
Wiele afrykańskich państw-stron Statutu Rzymskiego MTK, w tym Mali, Demokratyczna Republika Konga, Republika Środkowoafrykańska, kontynuuje współpracę z MTK szanując jego decyzje odnośnie toczących się postępowań, a Gabon w ostatnim czasie zgłosił do MTK sytuację dotyczącą naruszeń w swoim kraju.
Dodatkowe informacje
Od przyjęcia Statutu Rzymskiego MTK w 1998 roku przystąpiły do niego 124 państwa, w tym 34 państwa afrykańskie.
Amnesty International wydała rekomendacje na 15. Sesję Zgromadzenia Państw-Stron MTK.
Amnesty International działa na rzecz przyjęcia przez Radę Bezpieczeństwa ONZ kodeksu postępowania zakładającego dobrowolne powstrzymanie się od użycia veta do blokowania działań Rady w sytuacjach ludobójstw, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości.