Brak dostępu do możliwości przerwania ciąży może naruszać szereg praw człowieka, które przynależą każdej kobiecie i które formalnie są chronione na mocy takich dokumentów jak Konstytucja czy międzynarodowe konwencje o prawach człowieka, które Polska ratyfikowała.
Wolność od tortur i okrutnego, nieludzkiego, poniżającego traktowania
Na naruszenie tych praw człowieka powołują się międzynarodowe instytucje w sytuacjach, kiedy kobiecie odmawia się przerwania ciąży w przypadku, gdy płód jest poważnie i nieodwracalnie uszkodzony, kiedy ciąża zagraża jej życiu lub zdrowiu oraz gdy jest wynikiem gwałtu lub kazirodztwa. Zmuszanie kobiety do kontynuowania ciąży w tych sytuacjach powoduje ogromne cierpienie, fizyczne i/lub psychiczne. Za okrutne, poniżające traktowanie uznaje się również sytuacje, w których kobieta musi podróżować zagranicę, by móc przerwać ciążę w jednym z powyższych przypadków. Jest to często również skrajnie niebezpieczne, jeśli dotyczy to ciąży zagrażającej życiu lub kiedy płód jest poważnie uszkodzony.
Prawo do zdrowia fizycznego i psychicznego
Wydaje się oczywiste, że jeśli ciąża zagraża zdrowiu kobiety, to brak możliwości jej przerwania jest naruszeniem prawa do zdrowia. Jednak warto zwrócić uwagę, że również poważne uszkodzenie płodu może zagrażać zdrowiu kobiety (a w skrajnych przypadkach także jej życiu). Ponadto Międzynarodowa Organizacja Zdrowia podkreśla, że zdrowie powinno się rozumieć szeroko, a więc jako dobrostan fizyczny i psychiczny. Aspekt zdrowia psychicznego jest często lekceważony przez władze, podczas gdy jest on równie ważny i w niektórych przypadkach załamanie zdrowia psychicznego z powodu ciąży może prowadzić nawet do samobójstwa.
Prawa ekonomiczne i społeczne
Ograniczanie dostępu do przerywania ciąży wyjątkowo pogarsza sytuację kobiet, które już są w gorszej sytuacji ekonomicznej. Często mieszkają one daleko od dużych miast, nie mają dostępu do prywatnej służby zdrowia, nie mogą wyjechać za granicę, żeby przerwać ciążę. Czasem, żeby przerwać ciążę za granicą, zadłużają się lub wydają oszczędności. Często są zmuszane do kontynuowania ciąży w przypadku poważnego i nieodwracalnego uszkodzenia płodu, co w przypadku urodzenia się dziecka z poważną niepełnosprawnością, jeszcze pogorszy ich sytuację, uniemożliwi pracę poza domem i dla wielu oznacza życie w ubóstwie.
Wolność od dyskryminacji ze względu na płeć
Czy mężczyznom ogranicza się dostęp do jakichś świadczeń zdrowotnych, które są związane z faktem bycia mężczyzną, albo wręcz kryminalizuje korzystanie z nich? Nie. W takim razie dlaczego dotyczy to tylko świadczeń zdrowotnych, z których korzystają kobiety? Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet wielokrotnie zwracał uwagę na naruszenie prawa do równości w dostępie do służby zdrowia.
Dlaczego warto powoływać się na prawa człowieka, mówiąc o dostępie do przerywania ciąży? Prawa człowieka przysługują każdej osobie od momentu urodzenia, a ich pełne poszanowanie to życie bez cierpienia, strachu i poczucia niesprawiedliwości.
Dowiedz się więcej z naszej broszury – Przerywanie ciąży a prawa człowieka>>