W 2013 r. byliśmy świadkami historycznego wydarzenia, które było efektem kilkunastu lat pracy Amnesty International i innych organizacji pozarządowych. Na forum ONZ przyjęty został powszechny dokument regulujący handel bronią i chroniący prawa człowieka. Traktat o Handlu Bronią podpisało jak dotąd 115 państw, w tym Polska, a ratyfikowało 9 krajów. Toczący się konflikt w Syrii przypomniał dotkliwie o potrzebie jego ratyfikacji i zaprzestania sprzedaży broni do miejsc, w których używa się jej do naruszeń praw człowieka.
W 2013 roku miał miejsce największy kryzys humanitarny tego stulecia – liczba uchodźców z Syrii przekroczyła 2 miliony. Od lipca Amnesty International dokumentuje ich sytuację w Grecji, Jordanii, Egipcie, Bułgarii i innych krajach, jednocześnie wzywając społeczność międzynarodową, szczególnie państwa Unii Europejskiej, o wzięcie odpowiedzialności za przyjmowanie uchodźców.
W ramach kampanii “SOS Europro!” aktywiści i aktywistki polskiej sekcji podejmowali dziesiątki akcji, by sprzeciwiać się niebezpiecznym konsekwencjom zamykania granic Unii Europejskiej dla migrantów i uchodźców. Dzięki naszym działaniom tysiące osób w Polsce dowiedziały się o łamaniu praw człowieka migrantów i uchodźców, starających się dostać do Europy przez Morze Śródziemne.
Działaliśmy również, by powstrzymać przymusowe wysiedlenia w Rumunii, Kenii i Nigerii. Niestety także w Polsce musieliśmy protestować przeciwko groźbie przymusowego wysiedlenia społeczności Romów rumuńskich we Wrocławiu – wystosowaliśmy Pilną Akcję w tej sprawie, a następnie Romowie rumuńscy stali się bohaterami tegorocznego Maratonu Pisania Listów.
Cały wrzesień był dla nas miesiącem edukacji i aktywizmu. Na obozy praw człowieka w Międzywodziu zaprosiliśmy młodzież z projektów edukacyjnych, aktywistów i aktywistki oraz edukatorów i edukatorki z całej Polski. Ich wielkie zaangażowanie przełożyło się na wiele wspaniałych akcji, a liczne warsztaty zainspirowały do działania w Amnesty wiele nowych osób. To pozwala nam liczyć na jeszcze większą skuteczność naszych przyszłych kampanii.
Mijający rok był ważny dla walki z przemocą wobec kobiet. Już 8 państw ratyfikowało Konwencję Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej: Konwencja wejdzie w życie po ratyfikacji przez kolejne dwa państwa. Jednym z tych państw może być Polska. W ramach kampanii Stop przemocy wobec kobiet zgromadziliśmy ponad 11 tysięcy podpisów pod petycją wzywającą polskie władze do ratyfikacji Konwencji Rady Europy. 10 grudnia, na zakończenie kampanii 16 Dni przeciwko Przemocy wobec Kobiet, przekazaliśmy je premierowi i ministrom. Będziemy dalej naciskać na władze, żeby wprowadziły rozwiązania prawne, która zagwarantują nam wolność od przemocy i dyskryminacji.
W ramach Maratonu Pisania Listów pisaliśmy do polskich władz również w sprawie tajnych więzień CIA w Polsce. W czerwcu 2013 r. Amnesty International opublikowała pierwszy kompleksowy raport na temat Polski. Dokument dotyczy udziału Polski w programie bezprawnych uprowadzeń i tajnych więzień CIA. Amnesty International rozpoczęła intensywną kampanię społeczną, mającą na celu wywarcie presji na polskie władze i doprowadzenie do pociągnięcia winnych do odpowiedzialności. Polskie śledztwo w tej sprawie trwa już od ponad 5 lat i otoczone jest tajemnicą. Ten rok był przełomowy ze względu na przyznanie statusu osoby pokrzywdzonej w polskim śledztwie trzeciemu więźniowi: Walidowi bin Attashowi, a także przesłuchanie przedstawicieli polskich władz w tej sprawie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.
Na całym świecie 2013 rok zapamiętamy ze względu na działania Edwarda Snowdena. Ten amerykański whistleblower, były pracownik agencji współpracującej z CIA i NSA, ujawnił na łamach prasy informacje o PRISM, programie masowej inwigilacji prowadzonym przez USA. Inwigilacji podlegają także obywatele krajów Unii Europejskiej. Nie jest jasne, w jakim zakresie polskie władze współpracują w tej dziedzinie z USA. Dlatego też Amnesty International wraz z Helsińską Fundacją Praw Człowieka i Fundacją Panoptykon zorganizowała debatę obywateli z przedstawicielami polskich władz oraz wystosowała do nich listę 100 szczegółowych pytań o udział Polski w kontrolowaniu rozmów telefonicznych i komunikacji internetowej obywateli.
Przed nami Olimpiada w Soczi. Rok po reelekcji Władimira Putina podstawowe prawa człowieka, takie jak wolność słowa, zgromadzeń i zrzeszania się, zostały poważnie ograniczone. Wysokie kary grzywny za “niezatwierdzone” zgromadzenia publiczne, piętnowanie społeczności LGBTI, wprowadzenie ustawy określającej dużą część organizacji pozarządowych jako “zagranicznych agentów”, szeroka i niejasna definicja prawna zdrady i szpiegostwa, ponowna kryminalizacja zniesławienia, a także postępowanie karne za “obrazę uczuć religijnych osób wierzących” ograniczają wolność i społeczeństwo obywatelskie w Rosji. Restrykcje te naruszają Konstytucję Federacji Rosyjskiej oraz międzynarodowe standardy praw człowieka. Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2014 w Soczi (7-23 lutego 2014 roku) to wydarzenie sportowe, podczas którego oczy świata zwrócone będą na Rosję. Jest to okazja, by skupić uwagę opinii publicznej na problemie naruszeń praw człowieka Rosji.
