28 lipca 2022 Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, zgodnie z którą każdemu człowiekowi przysługuje prawo do życia w czystym, zdrowym i nienaruszającym równowagi ekologicznej środowisku. Spośród 193 państw uprawnionych do głosowania aż 161 wsparło tę ważną inicjatywę, 8 się wstrzymało. Żadne nie zagłosowało przeciw. Państwa przyjmujące rezolucję zobowiązały się do zwiększenia wysiłków w walce ze zmianami klimatycznymi oraz wsparciem inicjatyw chroniących bioróżnorodność.
To historyczna chwila, jednakże państwa muszą wdrożyć w życie swoje zobowiązania. Wszyscy będziemy dotknięci skutkami kryzysu klimatycznego, jeśli niezwłocznie nie podejmiemy wspólnych działań.
Michelle Bachelet, Wysoka Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka
Choć rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nie nakłada jeszcze na państwa wiążących zobowiązań, to jest pierwszym krokiem do stworzenia aktów prawnych, zawierających normy możliwe do bezpośredniego i efektywnego wyegzekwowania. Pozwolą one skuteczniej pociągać do odpowiedzialności państwa, które nie stosują się do ustanawianych limitów zanieczyszczania środowiska. Da też zwykłym ludziom narzędzia do dochodzenia przed sądem roszczeń z tytułu prawa do czystego środowiska.
Treść rezolucji zakłada uznanie prawa do czystego, zdrowego i nienaruszającego równowagi ekologicznej środowiska, wzywając wszystkie podmioty życia publicznego do wzmożenia wysiłków w celu przyjęcia wspólnej polityki wobec narastających zmian klimatycznych. Dodatkowo, powołując się na porozumienia zawarte na szczytach klimatycznych i Powszechną Deklarację Praw Człowieka, rezolucja podkreśla konieczność respektowania wszystkich dotychczasowych postanowień istniejącego prawa międzynarodowego.
Amnesty International od ponad roku aktywnie promowała projekt rezolucji na całym świecie. Już w 2021 roku wysiłki Amnesty International oraz pozostałych organizacji pozarządowych doprowadziły do uchwalenia rezolucji o niemalże identycznej treści przez Radę Praw Człowieka. Dzięki presji wywieranej na państwa i mobilizowanie wielu grup aktywistycznych, prace nad prawem do czystego środowiska udało się wprowadzić na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
W obliczu trwających pożarów, powodzi oraz innych ekstremalnych zjawisk pogodowych gwałtownie narasta konieczność podejmowania wszelkich środków wspierających walkę ze zmianami klimatu, zanieczyszczeniem środowiska naturalnego oraz ochroną bioróżnorodności. Kluczowe będą działania podjęte w najbliższym czasie przez rządy poszczególnych państw na poziomie lokalnym, krajowym oraz arenie międzynarodowej.
Będziemy dalej walczyć, by dostęp do czystego środowiska stał się nowym wiążącym prawem człowieka!
Zdjęcie w nagłówku: Wolontariusze zbierają śmieci na brzegu Nilu na wyspie Roda w stolicy Egiptu Kairze, 7 marca 2020. Zdjęcie: KHALED DESOUKI/AFP via Getty Images
Czytaj więcej na naszej stronie o kryzysie klimatycznym i jego wpływie na prawa człowieka.