Jak chronić nasze prawa i wolności w czasach pandemii?
#PROTECTEVERYONE
W sytuacji obecnej pandemii, wszyscy martwimy się o swoją przyszłość. Wiele osób zostało rozdzielonych od swoich bliskich lub nawet ich straciło. W wielu miejscach społeczeństwa walczą o nierozprzestrzenianie się zakażeń mając do dyspozycji ograniczone zasoby opieki medycznej. Nawet ludziom, którzy nie zostali bezpośrednio dotknięci chorobą, koronawirus zakłóca życie w niewyobrażalny dotąd sposób. Jednak nawet w tak ekstremalnej sytuacji rządy muszą wiedzieć, że nie mogą wykorzystywać strachu przed chorobą, by wprowadzać ograniczenia praw człowieka i ukrywać ich naruszenia. Władze są zobowiązane chronić zdrowie każdego z nas, zapewniając bezpiecznie leczenie. Muszą wiedzieć, że wciąż ich obserwujemy.
Zobacz również: Co nam przyniósł COVID-19? O prawach człowieka, obowiązkach rządzących i solidarności w czasach koronawirusa
Kryzys spowodowany koronawirusem obnażył zaniedbania i systemowe problemy w obszarze praw człowieka i dobitnie pokazał globalne współzależności. Pokazał również, jak są ze sobą powiązane wykluczenie społeczne, nierówność i naruszenia praw człowieka. Kryzys zmusza nas też do poszukiwania odpowiedzi na pytanie jaki świat i jaką wspólnotę chcemy współtworzyć.
Draginja Nadaždin
Środki nadzwyczajne
Wszystkie działania władz, które nakładają ograniczenia na prawa i wolności człowieka, powinny być oparte o właściwą podstawę prawną, uzasadnione, konieczne i proporcjonalne. Rządy mogą wprowadzić na określony czas wyjątkowe środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego i ochrony zdrowia. Jednakże są one zezwolone w prawie międzynarodowym tylko po to, aby w obecnej sytuacji zagwarantować prawo do zdrowia i powstrzymać rozprzestrzenianie się COVID-19.
Władze nie mogą ich wykorzystywać jako pretekstu do wprowadzania środków represyjnych!
Prawo do zdrowia
W kontekście pandemii rządy powinny maksymalnie wykorzystać dostępne zasoby, by przeciwdziałać pandemii i zapewnić prawo do zdrowia wszystkim osobom, które znajdują się w danym państwie. W szczególności każda szczepionka lub leczenie COVID-19 muszą być dostępne na sprawiedliwych i niedyskryminujących zasadach dla wszystkich osób, które tego wymagają. Plany szczepień muszą być realizowane w sposób zgodny z ochroną praw człowieka. Państwa powinny promować i ułatwiać przyjmowanie szczepionek oraz zapewnić ich jak najpełniejszą dobrowolność. Zdrowie publiczne musi stać ponad zyskami koncernów farmaceutycznych, które powinny dzielić się wytworzonymi produktami leczniczymi COVID-19, pozwalać na transfer technologii oraz uczestniczyć w globalnych mechanizmach wymiany innowacji.
Państwo musi zapewnić odpowiedni system opieki zdrowotnej, w tym personel i sprzęt niezbędny do leczenia, a także bezpieczne warunki pracy pracownikom i pracowniczkom służby zdrowia, przy uwzględnieniu ich sytuacji rodzinnej oraz potrzeb indywidualnych.
Władze muszą być transparentne co do środków jakie podejmują, by rozwiązać problem pandemii, w tym zapobiegania zakażeniom, ratowania życia i minimalizacji wpływu pandemii na nasze życie. Jako społeczeństwo musimy być regularnie informowanymi o nowych okolicznościach i krokach podejmowanych w ramach walki o nasze zdrowie.
Władze nie mogą ukrywać danych dotyczących pandemii, manipulować nimi albo ich fałszować.
Równe traktowanie
Zasada równości i niedyskryminacji powinna być kluczowa dla wszystkich rządowych działań w walce z pandemią. Wdrażane rozwiązania muszą chronić każdą osobę, w tym także grupy szczególnie narażone na ryzyko zakażenia: uchodźców, migrantki, osoby bezdomne, starsze, o nieuregulowanym statusie, osoby z niepełnosprawnością, pozbawione wolności w więzieniach i ośrodkach detencyjnych i inne, oraz zagwarantować w swoich działaniach szczególną ochronę kobiet i dzieci przed przemocą domową. Niestety zazwyczaj te grupy nie mogą skutecznie chronić się podczas pandemii i napotykają przeszkody w dostępie do odpowiedniej opieki zdrowotnej, usług i świadczeń.
Prawo do prywatności
Pandemia COVID-19 nie może stanowić usprawiedliwienia dla masowej inwigilacji. Wszelkie wprowadzone środki nadzoru muszą być oparte o odpowiednią podstawę prawną, konieczne, proporcjonalne, uzasadnione, niedyskryminacyjne i ograniczone czasowo. Powinny trwać tylko tak długo, jak to konieczne, aby zaradzić pandemii. Dane osobowe pacjentów i osób poddanych kwarantannie muszą być chronione.
Niestety w wielu przypadkach aplikacje stosowane przez państwa do kontroli kwarantanny nadmiernie i bezzasadnie ingerują w nasze prawo do prywatności.
Prawo do informacji i wolności wypowiedzi
Choć rządy powinny zapobiegać dezinformacji, to jednak wszelkie ograniczenia nakładane na możliwość korzystania z wolności wypowiedzi muszą mieć właściwą podstawę prawną, uzasadnione, konieczne i proporcjonalne. Zakaz rozpowszechniania informacji o pandemii: o jej skali, sposobach zabezpieczania się przez zarażeniem czy nieuzasadnionych restrykcjach wymierzonych w obywateli, nie tylko stanowi zagrożenie dla naszego prawa do zdrowia, ale i wolności wypowiedzi oraz prawa do pozyskiwania i rozpowszechniania rzetelnych informacji.
Niestety coraz częściej mamy do czynienia z sytuacjami, w których państwa wymierzają kary, prześladują lub zatrzymują osoby i dziennikarzy mówiących o pandemii.
Z drugiej strony, w zakresie leczenia i diagnostyki COVID-19, państwa muszą zapewnić wszystkim wolny, nieskrępowany i łatwy dostęp do wiarygodnych, obiektywnych i opartych na dowodach informacji o szczepionkach na COVID-19, w odpowiednich językach i w wersjach dostępnych dla ogółu społeczeństwa. Ponadto państwa zobowiązane są do odpowiadania na pojawiające się fałszywe informacje by każda osoba mogła czuć się bezpiecznie podejmując leczenie i zapobiegając wirusowi. Dostęp do informacji jest częścią zapewniania prawa do zdrowia.
Kurs edukacyjny COVID-19 a prawa człowieka
Jak COVID-19 wpływa na Twoje prawa? Dołącz do naszego kursu online! Czy państwo może wprowadzać niektóre ograniczenia? Jakie ma obowiązki w zakresie ochrony naszych praw w trakcie pandemii? Co Ty możesz zrobić w tej sytuacji? Już teraz zapisz się w naszej Akademii na kurs COVID-19 a prawa człowieka!
Podaj dalej!
Dołącz do Amnesty Alert
Grupa Amnesty Alert natychmiastowo odpowiada na Pilne Akcje w sprawie osób w niebezpieczeństwie. Bądź na bieżąco, inspiruj się i walcz o prawa człowieka. Zapisz się do Amnesty Alert – sieci Pilnych Akcji!
