W związku z przyjęciem poprawek do litewskiej ustawy o granicy państwowej i jej ochronie, które usankcjonują w ustawodawstwie krajowym praktykę tzw. pushbacków, Dyrektor Biura Regionalnego Amnesty International w Europie, Nils Muižnieks, powiedział:
„To wyjątkowo ponury dzień dla wymiaru sprawiedliwości. Parlament Republiki Litewskiej zagłosował za wprowadzeniem do ustawodawstwa nielegalnych i niebezpiecznych praktyk. Rząd litewski, odsyłając przymusowo uchodźców i migrantów do miejsc, w których grożą im tortury i inne formy złego traktowania, kodyfikuje to, co nielegalne, narusza prawo oraz międzynarodowe zobowiązania Litwy”.
„Należy pilnie podjąć kroki niezbędne do powstrzymania powszechnego stosowania przemocy, zastraszania i fizycznego znęcania się nad ludźmi w kontekście pushbacków, a ustawa ta skutecznie zapali zielone światło dla stosowania tortur” – zaznaczył Nils Muižnieks.
„Litwa, przyjmując tę ustawę, znalazła się na kursie kolizyjnym z prawem UE i Trybunałem Sprawiedliwości UE, który już wcześniej skrytykował to państwo członkowskie za wcześniej wprowadzone przepisy. Litwa nie może twierdzić, że jest krajem przestrzegającym praw, jeżeli narusza rządy prawa”.
Tło/Kontekst
Poprawka została przyjęta 69 głosami do 7, przy 24 głosach wstrzymujących się. Ostateczne formalne zatwierdzenie przez Parlament nastąpi w przyszły wtorek.
Głosowanie ma miejsce zaledwie kilka tygodni po tym, jak najważniejszy europejski organ zajmujący się przeciwdziałaniem torturom, Komitet Rady Europy ds. Zapobiegania Torturom, opublikował raport, z którego wynika, że władze państw w całej Europie stosowały praktyki równoznaczne z torturami wobec próbujących przekroczyć granice Europy uchodźców i migrantów.
Badania Amnesty International opublikowane w czerwcu 2022 roku wykazały, że litewscy strażnicy graniczni stosowali praktykę pushbacków wobec uchodźców i migrantów spoza Europy i z Białorusi, pomimo ryzyka grożących im tortur, innych form złego traktowania czy arbitralnych zatrzymań.
Badania wykazały także, że władze graniczne na Litwie stosowały tortury i inne formy znęcania się nad uchodźcami i migrantami przy użyciu pałek lub taserów.
Prawo międzynarodowe zabrania stosowania zbiorowych wydaleń i zawracania kogokolwiek do kraju, w którym mógłby spotkać się z poważnymi naruszeniami praw człowieka.