Od 1995 r. organizacja podjęła współpracę z kilkoma laureatami Pokojowej Nagrody Nobla, z Oscarem Ariasem na czele. W 2007 r. wnioski nadesłała rekordowa liczba państw. W latach 2008-2009 grupy specjalistów ONZ prowadziły ich analizę, by w 2010 roku mogły rozpocząć się formalne narady. W lipcu 2012 r. odbyła się Konferencja ONZ na temat Traktatu o Handlu Bronią. Uzgodniono na niej tekst Traktatu, a w marcu tego roku proces zakończy się finalną Konferencją ONZ na jego temat.
Cel kampanii
Międzynarodowa Kampania na rzecz Traktatu o Handlu Bronią ma zmobilizować opinię publiczną, by wywarła nacisk na rządy państw i przekonała je do przyjęcia w Traktacie wspólnych zasad i definicji, które pomogą chronić prawa człowieka.
- Głównym postulatem Amnesty International jest zawarcie w Traktacie tzw. “Złotej Zasady”, która zakazuje transferu broni, w przypadku gdy istnieje znaczące ryzyko, że zostanie ona użyta do popełnienia zbrodni przeciwko prawom człowieka, zbrodni wojennych lub jakiejkolwiek bezprawnej przemocy zbrojnej.
Żądamy również, by Traktat:
- wprowadzał regulacje dotyczące wszystkich rodzajów broni konwencjonalnej, w tym broni, uzbrojenia oraz innego sprzętu używanego w operacjach wojskowych, a także do ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
- brał pod uwagę wszelkie aspekty międzynarodowego handlu bronią, w tym darowiznę, usługi zbrojeniowe, przewóz i finansowanie;
- zawierał procedury zapobiegające dostawom broni do nieautoryzowanych użytkowników, obowiązek corocznych publicznych sprawozdań i przepisy o kryminalizacji nielegalnego handlu.
Marcowa konferencja negocjacyjna na tematu Traktatu
Do udziału w finalnej Konferencji ONZ w Nowym Jorku ONZ zaprosiła wszystkie kraje. Ma ona zakończyć uzgadnianie tekstu międzynarodowego Traktatu o Handlu Bronią. Konferencja będzie trwała od 18 do 28 marca tego roku.
Wsparcie
Traktat o Handlu Bronią respektujący międzynarodowe prawo humanitarne, prawa człowieka oraz obejmujący szeroki zakres transferów broni, został poparty przez większość państw Unii Europejskiej i Ameryki Łacińskiej. Mamy też poparcie większości państw afrykańskich i karaibskich, oraz kilku z regionu Azji i Pacyfiku, w tym Australii, Japonii i Nowej Zelandii. Chociaż “Złota Zasada” Amnesty International została zawarta w projekcie Komisji Praw Człowieka ONZ w lipcu 2012 roku, wiele państw wciąż próbuje przeszkodzić w ustanowieniu silnego Traktatu o Handlu Bronią, który zawierać będzie zasady chroniące prawa człowieka. Wśród takich państw znajdują się Chiny, Rosja, większość państw Arabskich, Iran, Syria, Pakistan, Kuba, Boliwia, Wenezuela i kilka innych.
Punkty zwrotne kampanii na rzecz Traktatu o Handlu Bronią:
1993 i 1994
Amnesty International i trzy niewielkie organizacje pozarządowe, we współpracy z prawnikami brytyjskich uniwersytetów w Cambridge i Essex, omawiają i tworzą wniosek o ustanowienie wiążącego prawnie Kodeksu kontrolującego obrót bronią w celu poszanowania praw człowieka i zasad prawa międzynarodowego.
1995-1999
Amnesty International wspólnie z Oscarem Ariasem, laureatem Pokojowej Nagrody Nobla, i kilkoma mniejszymi organizacjami pozarządowymi tworzą szkic i promują “wiążący prawnie Kodeks Postępowania podczas Transferu Broni”.
Maj 1998
W odpowiedzi na kampanię Unia Europejska ustanawia Kodeks Postępowania UE w Eksporcie Broni. Kodeks zawiera zasady ochrony praw człowieka, jednak nie jest wiążący prawnie.
1997 i 1998
W odpowiedzi na kampanię Senator John Kerry oraz kongresmeki – Cynthia McKinney i Dana Rohrabacher – w izbie Reprezentantów i w Senacie przedstawiają trzy wersje Kodeksu .
1999
Senator John Kerry przekonuje Kongres do przyjęcia Międzynarodowego Aktu Kodeksu Postepowania przy Sprzedaży Broni. Na jego mocy prezydent Stanów Zjednoczonych może negocjować w sprawie ustanowienia międzynarodowego mechanizmu, mającego na celu promocję jasnych zasad odnośnie przewozu broni oraz ograniczenie, zaostrzenie lub zakazanie transferu broni do państw, które nie respektują podstawowych wartości, takich jak wolność, pokój i stabilność międzynarodowa.
Listopad 2000
Wszystkie państwa członkowskie ONZ otrzymują poprawiony szkic wiążącego prawnie Międzynarodowego Kodeksu Postępowania przy Obrocie Bronią, w nowym dokumencie rozpowszechnionym w ONZ przez dra Oscara Ariasa, abpa Desmonda Tutu, Jose Ramosa Hortę, Amnesty International oraz innych noblistów i organizacje pozarządowe.
2000 i 2001
Amnesty International, eksperci strategiczni z organizacji pozarządowych i prawnicy z Uniwersytetu w Cambridge szkicują międzynarodowe zasady prawne do Podstawowej Konwencji Międzynarodowego Obrotu Bronią i zaczynają promować nowy tekst wśród przychylnie nastawionych państw.
Październik 2003
Amnesty International, Oxfam i IANSA w ponad stu krajach rozpoczynają kampanię Broń Pod Kontrolą – na rzecz globalnego Traktatu o Handlu Bronią. W ciągu kolejnych dwóch i pół roku poparcie dla Traktatu rośnie z kilku państw do ponad 50. Wielka Brytania jest pierwszym stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ, który zobowiązał się do wspierania inicjatywy Traktatu i wszystkich członków Unii Europejskiej.
Czerwiec 2006
W ramach kampanii Broń Pod Kontrolą sekretarzowi generalnemu ONZ Kofi Annanowi przekazana została petycja ?Milion Twarzy?, wzywająca przywódców do wstawienia się za Traktatem i ustanowienia bardziej restrykcyjnej kontroli międzynarodowego handlu bronią.
Lipiec 2006
Argentyna, Australia, Costa Rica, Finlandia, Japonia, Kenia i Wielka Brytania tworzą i rozpowszechniają projekt uchwały Zgromadzenia Ogólnego ONZ “Na Rzecz Traktatu o Handlu Bronią”.
Grudzień 2006
153 państwa na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ zagłosowały za uchwałą obligującą Sekretarza Generalnego ONZ do “poznania oceny Państw Członkowskich na temat wykonalności projektu, nakreślenia kryteriów dla powszechnego, prawnie wiążącego instrumentu”. 24 państwa wstrzymały się od głosu i tylko Stany Zjednoczone zagłosowały przeciw uchwale.
2007
Podczas gdy Sekretarz Generalny ONZ zbiera opinie państw, Amnesty International i jej partnerzy z kampanii Broń Pod Kontrolą organizują ponad 100 wydarzeń, “konsultacji z ludźmi” na całym świecie, by przekonać państwa do wspierania skutecznego Traktatu o Handlu Bronią.
Październik 2009
Rząd Baracka Obamy, w przeciwieństwie do poprzedniego prezydenta, ogłasza poparcie Stanów Zjednoczonych dla Traktatu o Handlu Bronią, ale tylko pod warunkiem, że Traktat zostanie przyjęty w drodze porozumienia w ONZ.
Grudzień 2009
153 Państwa Członkowskie ONZ głosują za rozpoczęciem formalnej procedury ONZ, która składa się m.in. z pięciu spotkań przygotowawczych i w końcu konferencji negocjacyjnej na temat Traktatu o Handlu Bronią.
2010 i 2011
W wyniku spotkań przygotowawczych od Komisji Praw Człowieka ONZ otrzymano jeszcze silniejszy dokument, który ma odzwierciedlać stanowisko ogromnej większości Państw Członkowskich. Projekt Komisji zawiera w końcu kluczowy wniosek Amnesty International i Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, mówiący, że gdziekolwiek przy międzynarodowym obrocie bronią istnieje poważne ryzyko, że zostanie ona użyta do popełnienia lub pomocy przy poważnym naruszeniu międzynarodowych praw człowieka lub międzynarodowego prawa humanitarnego, takiego obrotu nie można autoryzować.
Luty 2012
Na piątym i ostatnim spotkaniu przygotowawczym ONZ, poprzedzającym lipcową konferencję, jako pierwszy dokument do negocjacji przyjęty zostaje projekt Komisji Praw Człowieka ONZ .
Lipiec 2012
Trwająca miesiąc Konferencja Dyplomatyczna na temat Traktatu o Handlu Bronią w siedzibie ONZ zaowocowała projektem Traktatu. Nie został on jednak przyjęty. Kilka państw, w tym Stany Zjednoczone, Rosja i Chiny, proszą o więcej czasu.
Listopad 2012
157 Państw Członkowskich ONZ głosuje za zorganizowaniem w marcu 2013 finalnej Konferencji ONZ na temat Traktatu o Handlu Bronią. Ma ona doprowadzić do dokończenia tekstu Traktatu.
Marzec 2013
Finalna Konferencja ONZ na temat Traktatu o Handlu Bronią odbędzie się 18-28 marca 2013 w Nowym Jorku.
Tłumaczyła: Alicja Cieślar