Według dokumentów, które pozyskała Helsińska Fundacja Praw Człowieka, a na które powołuje się -Rzeczpospolita-, w okresie od grudnia 2002 do lipca 2003, specjalnymi samolotami CIA przywieziono do Polski z Afganistanu, Dubaju i Maroka 20 osób. Przedstawione dziś dowody pokrywają się z informacjami zawartymi w raporcie specjalnych sprawozdawców ONZ, kóry został opublikowanym 26 stycznia 2010 r. Wynika z niego, między innymi, że w grudniu 2002 roku został najprawdopodobniej przetransportowany do Polski Abd al-Rahim al-Nashiri, jeden z tak zwanych wysokiej rangi zatrzymanych (ang. High Value Detainees).
Al-Nashiri jest jedną z osób, w odniesieniu do której CIA potwierdziła stosowanie tortury zwanej -waterboarding-, czyli podtapiania.
Zarówno stosowanie tortur, jak i przetrzymywanie osób bez postawienia zarzutów jest sprzeczne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej (art. 40 i art. 41) oraz złamaniem Kodeksu Karnego (art. 123 i art. 189) i międzynarodowych paktów prawnych wiążących Polskę, takich jak Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.
Tło sprawy
W marcu 2008 roku Prokuratura Stołeczna miasta Warszawa wszczęła postępowanie dotyczące podejrzenia popełnienia przestępstwa w związku z działalnością CIA na terenie Polski. Kilka miesięcy później jego prowadzenie przekazano do Biura ds. Przestępczości Zorganizowanej Prokuratury Krajowej, a sprawie nadano status najwyższej wagi.
Amnesty International przyjęła z zadowoleniem to posunięcie, podkreślając, że dochodzenie musi być dokładne, niezależne i przejrzyste. Równocześnie wyraziła zaniepokojenie proponowanym zakresem postępowania oraz jego ograniczeniami. Zwróciliśmy uwagę na to, że również byli członkowie władz państwowych mają ograniczone możliwości zeznawania: zawężają je przepisy dotyczące tajemnicy państwowej. W dodatku, początkowo mówiło się, że śledztwo obejmie jedynie czyny będące wykroczeniem przeciwko artykułowi 231 Kodeksu Karnego, a więc kwalifikowane jako przekroczenie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego.
Dlatego z satysfakcją przyjęliśmy również pisemną deklarację Prokuratury Krajowej, mówiącą że postępowanie nie będzie ograniczone jedynie do Art. 231 KK, ale obejmie całokształt okoliczności związanych z domniemanym transportowaniem więźniów CIA i przetrzymywaniem ich na terenie Polski. Amnesty International wezwała premiera Donalda Tuska do ujawnienia metodologii prowadzonego śledztwa i jego rezultatów. Niestety w odpowiedzi na ten wniosek Prokuratura poinformowała, że wyniki dochodzenia nie będą podawane do publicznej wiadomości, ponieważ są one uznane za tajemnicę państwową, a tym samym chronione. Po ponad dwóch latach prowadzenia śledztwa, jego wyniki wciąż nie zostały ujawnione.
Dowody na forum ONZ
Raport specjalnych sprawozdawców ONZ, prof. Manfreda Nowaka oraz Martina Scheinina, ukazał się 26 stycznia 2010 r. Zostały w nim opisane, w bardzo szczegółowy sposób, praktyki bezprawnych zatrzymań i stosowania tortur w krajach na całym świecie z powodu prowadzonej przez Stany Zjednoczone po 11 września 2001 r. -wojny z terroryzmem-. Raport opisuje przypadki 24 ofiar programu prowadzonego przez amerykańskie służby wywiadowcze, pogwałceń praw człowieka – stosowania tortur, bezprawnego zatrzymania, przetrzymywania bez możliwości kontaktu ze światem zewnętrznym.
Cytowane są również odpowiedzi władz 44 krajów (w tym Polski) na pytania autorów raportu. W sprawie Polski raport przypomina wszelkie zarzuty, jakie postawione zostały w raportach Rady Europy i Parlamentu Europejskiego z 2006 r. i 2007 r. Ponadto, dostarcza nowe informacje dotyczące lotów do Polski samolotów służących CIA pozyskanych w drodze analiz danych lotniczych. Dzięki informacjom pozyskanym w Stanach Zjednoczonych wiadomo, że w Polsce miał być przetrzymywany Abd al-Rahim al-Nashiri. W marcu 2010 r. minęły już 2 lata od czasu wszczęcia postępowania przez Prokuraturę Apelacyjną w Warszawie w sprawie działalności CIA na terytorium Polski. Autorzy raportu wyrażają zaniepokojenie brakiem przejrzystości prowadzonego śledztwa i brakiem informacji o jego zakresie. Oczekują, że śledztwo obejmie nie tylko kwestię prowadzenia miejsca pozasądowego przetrzymywania, lecz również kwestię czy polscy urzędnicy wiedzieli o ewentualnych nielegalnych praktykach używanych przy przesłuchiwaniu przetrzymywanych osób.
Pozostałe raporty
W kwietniu 2009 roku, do prasy wyciekł raport Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. Zawarto w nim wzajemnie potwierdzające się opisy tortur i złego traktowania 14 wysokiej rangi więźniów. Miało do nich dojść w tajnych więzieniach CIA. Te zdarzenia są opisywane przez więźniów szczegółowo: pobicia, przetrzymywanie w nazbyt ciasnych pomieszczeniach, pozbawianie snu i zmuszanie do nieustannego słuchania bardzo głośnej muzyki – to tylko wybrane z praktyk.
Trzech spośród 14 więźniów zapewnia też, że byli podtapiani. Jeden z zatrzymanych, główny podejrzany w sprawie zamachów z 11 września 2001 roku twierdzi, że uprowadzono go z Afganistanu w marcu 2003 roku i uważa, że był przetrzymywany w Polsce.
-Raz dostałem butelkę wody, z której zapomniano zdjąć etykietę. Oczytałem na niej adres internetowy kończący się domeną -.pl-. Również system centralnego ogrzewania był bardzo staroświecki, czego spodziewałbym się w kraju należącym niegdyś do grupy państw komunistycznych.-
Khalid Szejk Mohammed zeznał przedstawicielom Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, że w miejscu przetrzymywania podtapiano go pięć razy, a także wielokrotnie pobito; uderzano jego głową w mur, pozbawiano snu i ubrania, a gdy nie był akurat przesłuchiwany, na wiele godzin skuwano go w pozycji stojącej.
Pierwsze zarzuty zostały postawione Polsce na forum międzynarodowym w raportach Rady Europy i Parlamentu Europejskiego z 2006 r. i 2007 r.
/KONIEC
