W odpowiedzi skierowanej do sekretarza generalnego ONZ, Ban Ki-moon-a Izrael nie udzielił wiarygodnych odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące przeprowadzenia ataków, w których zginęły setki cywilów, a tysiące zostały bez dachu nad głową.
-Śledztwa prowadzone przez Izrael nie były zgodne z międzynarodowymi standardami niezależności, bezstronności, przejrzystości, szybkości i efektywności,- powiedział Malcolm Smart, dyrektor programu Amnesty International ds. Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. -Siły izraelskie prowadzą dochodzenia we własnej sprawie i w żadnym razie nie może to doprowadzić do ujawnienia prawdy i zapewnienia sprawiedliwości ofiarom.-
W liczącej 46 stron odpowiedzi opublikowanej 29 stycznia poinformowano o wszczęciu przez Izrael 150 śledztw w sprawie incydentów, w związku z którymi pojawiły się zarzuty o naruszenie prawa wojennego przez wojsko podczas operacji -Płynny Ołów-. Trwająca 22 dni ofensywa militarna w Strefie Gazy zakończyła się 18 stycznia 2009 roku. Około 1 400 Palestyńczyków i 13 obywateli Izraela straciło życie w konflikcie, który objął Gazę i południowy Izrael. Ograniczona ilość ujawnionych informacji wskazuje na to, że władze Izraela nie są w stanie odpowiednio odnieść się do zarzutów o stosowanie przez wojsko pocisków z białym fosforem w gęsto zaludnionych obszarach. Ataki na placówki ONZ, budynki cywilne, infrastrukturę oraz te wymierzone w palestyńskich cywili – także załogi ambulansów – nie zostały przez Izrael odpowiednio zbadane. W trakcie konfliktu takie incydenty zgłaszane były przez ONZ, Amnesty International, inne organizacje zajmujące się prawami człowieka oraz media.
-W tracie operacji -Płynny Ołów- wysuwanych było wiele poważnych zarzutów dotyczących naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego przez wojska izraelskie. Działania te doprowadziły do śmierci setek cywili, posługiwania się ludźmi jako -żywymi tarczami- oraz zniszczenia infrastruktury i tysięcy domów zamieszkiwanych przez ludność cywilną,- powiedział Malcolm Smart.
-Z informacji przekazanych przez stronę izraelską dowiedzieliśmy się, że w ciągu roku w wyniku izraelskich śledztw tylko jeden żołnierz został skazany za naruszenie prawa, którym była kradzież karty kredytowej.-
Wszystkie izraelskie dochodzenia prowadzone były przez wojskowych dowódców lub kryminalnych śledczych żandarmerii wojskowej i nadzorowane przez wojskowego adwokata generalnego (Military Advocate General), co poddaje w wątpliwość ich niezależność i bezstronność. W trakcie operacji -Płynny Ołów- urząd wojskowego adwokata generalnego udzielał porad prawnych siłom izraelskim przy wyborze celów i taktyki. Dochodzenia prowadzone przez wojsko wykluczają także możliwość zbadania decyzji podjętych przez urzędników cywilnych, którzy prawdopodobnie odpowiedzialni są za poważne naruszenia prawa. Strona izraelska twierdzi, że nie ma podstaw do prowadzenia dochodzeń kryminalnych w sprawie poważnych incydentów, jednak według Amnesty International tylko takie śledztwa mogą zagwarantować efektywność i bezstronność. Do tych incydentów należą izraelskie ataki na budynki ONZ, własność prywatną, infrastrukturę, placówki medyczne i ich personel, oraz ataki, w których zabitych zostało wielu cywili. Mimo ciągłego zainteresowania Amnesty International kwestią stosowania na dużą skalę białego fosforu przez wojsko izraelskie w Gazie, Izrael twierdzi że -nie ma podstaw do podjęcia dyscyplinarnych lub innych kroków w związku z używaniem przez izraelską armię broni fosforowej-. Podczas operacji -Płynny Ołów- siły izraelskie często wystrzeliwały pociski zawierające biały fosfor w kierunku dzielnic mieszkaniowych, powodując śmierć i obrażenia cywili.Inne izraelskie , w wyniku których śmierć i obrażenia ponieśli cywile, zostały zlekceważone jako -błędy operacyjne-, jednak przyznano, że doszło do -kilku incydentów- w których Izraelscy żołnierze i oficerowie -naruszyli zasady zobowiązań-. Władze Izraela nie zapowiedziały, że zapewnią odszkodowania palestyńskiej ludności cywilnej która ucierpiała w wyniku -błędów operacyjnych- lub uznanych naruszeń jakich dopuściły się wojska.
Badania Amnesty International pokazują, że działania w ramach operacji -Płynny Ołów- często prowadzone były lekkomyślnie, bez szacunku dla życia i własności cywili, a siły izraelskie nie odróżniały celów wojskowych od cywilów i obiektów cywilnych. Przez cały czas trwania ofensywy wojska izraelskie stosowały taktyki i broń, które prowadziły do ciągłego wzrostu liczby ofiar wśród ludności cywilnej. Przedstawiciele władz od pierwszego dnia konfliktu wiedzieli, że zabitych i rannych wśród cywili wciąż przybywa. Amnesty International starała się zwrócić uwagę władz Izraela na liczne incydenty, jednak organizacja nie otrzymała odpowiedzi na powtarzane prośby o wyjaśnienie konkretnych przypadków.
-W zapowiedzianym raporcie na temat wewnętrznych śledztw prowadzonych przez stronę Izraelską i Palestyńską, Ban Ki-moon powinien zawrzeć konkretną ocenę czy te dochodzenia spełniają ustanowione przez ONZ kryteria i są -niezależne, wiarygodne i zgodne z międzynarodowymi standardami-.- powiedział Malcolm Smart.
-Jak na razie wydaje się, że żadna ze stron nie posiada możliwości i woli przeprowadzenia śledztw zgodnych z tymi standardami. Jeżeli sytuacja ta będzie się utrzymywać odpowiedzialność za rozliczenie winnych i zapewnienie sprawiedliwości ofiarom spadnie na ONZ – musi to obejmować rozważenie przez Radę Bezpieczeństwa możliwości skierowania sprawy Gazy do Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz podjęcie kroków przez Zgromadzenie Ogólne w celu utworzenia funduszu na rzecz osób, które zostały zabite, ranne lub ucierpiały z powody strat i zniszczeń będących wynikiem bezprawnych działań do jakich doszło w trakcie wojny.-
Tło wydarzeń
Izrael wystosował odpowiedź na kilka dni przed terminem wyznaczonym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w listopadzie 2009 roku, gdy przedstawiono rekomendacje komisji ONZ powołanej w celu zbadania konfliktu (United Nations Fact Finding Mission on the Gaza Conflict; raport Goldstona) i wezwano obydwie strony, by w ciągu trzech miesięcy wszczęły dochodzenia w sprawie zarzutów o dopuszczenie się przez ich wojska przestępstw wojennych i innych naruszeń prawa. -Zgromadzenie Ogólne stwierdziło, że dochodzenia te powinny być niezależne, wiarygodne i zgodne z międzynarodowymi standardami prowadzenia śledztw w sprawie poważnych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowych zobowiązań dotyczących praw człowieka, o jakich doniosła komisja (UN Fact Finding Mission), tak by zapewnić sprawiedliwość i pociągnąć do odpowiedzialności winnych.- Hamas dotychczas nie przedstawił Organizacji Narodów Zjednoczonych żadnego oficjalnego raport.
Tłumaczenie: Gabriela Cichowicz
