Niesprawiedliwość gdziekolwiek jest zagrożeniem dla sprawiedliwości wszędzie
Martin Luther King
Każdy proces karny testuje zaangażowanie państwa w sprawiedliwość i poszanowanie praw człowieka.
System wymiaru sprawiedliwości traci swoją wiarygodność, gdy procesy są niesprawiedliwe, a ludzie niesłusznie uznawani za winnych i karani, gdy ludzie są torturowani lub źle traktowani przez funkcjonariuszy publicznych, gdy procesy są w sposób widoczny nierzetelne i gdy procedury są skażone dyskryminacją. Dopóki prawa człowieka nie są przestrzegane na komisariatach policji, w aresztach, sądach i więzieniach, państwo nie zdaje egzaminu z ciążących na nim obowiązków.
Sprawiedliwość opiera się na poszanowaniu praw człowieka każdej jednostki. Kiedy ktoś staje jako oskarżony przed sądem, musi skonfrontować się z machiną państwową. To, w jaki sposób jest traktowana osoba oskarżona o popełnienie przestępstwa pokazuje, w jakim stopniu państwo szanuje prawa człowieka i praworządność.
Prawo do sprawiedliwego procesu jest prawem człowieka. Podstawowe zasady sprawiedliwego procesu obowiązują w każdym czasie i sytuacji, w tym podczas stanów wyjątkowych i konfliktów zbrojnych.
Prawo to rozwinięto w licznych standardach opracowanych tak, by wdrożyć je do systemów prawnych na całym świecie z uwzględnieniem całej różnorodności procedur prawnych. Określają one minimalne gwarancje w zakresie zatrzymań i aresztowań, w trakcie postępowania przygotowawczego, procesu sądowego, postępowania odwoławczego oraz procesu odbywania kary.
Dla wyjaśnienia co te standardy oznaczają w praktyce, Podręcznik zawiera interpretacje poszczególnych standardów dokonane przez ONZ i instytucje regionalne, Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka, Europejski Trybunał Praw Człowieka i niektóre międzynarodowe trybunały karne.
Podręcznik omawia również szczególne przypadki, w tym procesy w sprawach, w których grozi kara śmierci, w sprawach prowadzonych przeciwko dzieciom oraz procesy prowadzone w trakcie konfliktów zbrojnych.
CEL PODRĘCZNIKA – po co i dla kogo?
Podręcznik przeznaczony jest dla wszystkich osób, które oceniają stopień, w jakim krajowy system wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych zapewnia poszanowanie międzynarodowych standardów sprawiedliwego procesu sądowego.
Może służyć także jako przewodnik dla prawników, sędziów, prokuratorów i obrońców lub jako narzędzie szkoleniowe.
Może być wykorzystywany przez obserwatorów rozpraw i innych osób oceniających standardy rzetelności w odniesieniu do indywidualnych przypadków.