10 marca 2009 mija 50. rocznica powstania w Tybecie, które doprowadziło do ucieczki Dalai Lamy do Indii.
Rok temu, podczas poprzedniej rocznicy, miała miejsce fala w większości pokojowych protestów. Według władz chińskich, 21 osób zginęło z rąk protestujących. Według źródeł tybetańskich, zginęło ponad 100 Tybetańczyków. Amnesty International w swoim raporcie z czerwca 2008 wezwała władze do wpuszczenia do Tybetu niezależnych obserwatorów, celem zweryfikowania tych danych.
Z 4,434 zatrzymanych po zeszłorocznych protestach, 3,027 zostało zwolnionych. W świadectwach zwolnionych powtarzają się doniesienia o torturach. 42- letni mnich Jigme Gyatso (Jigme Guri) nagrał wideorelację na temat tortur, którym został poddany: -Podwieszali mnie na klika godzin do sufitu, z rękoma przywiązanymi do liny i stopami ponad ziemią. Następnie bili mnie pięściami po twarzy, klatce piersiowej i plecach, z całej siły. Raz straciłem przytomność i zostałem zabrany do szpitala. Kiedy ją odzyskałem, wzięli mnie z powrotem do więzienia i powtórzyli bicie i podwieszanie. Raz straciłem świadomość na sześć dni – leżałem w szpitalu i nie mogłem otworzyć oczy ani wypowiedzieć choćby słowa-. Świadectwo to wyemitował 3 września 2008 roku Głos Ameryki, po czym Jigme Gyatso zaczął się ukrywać. Został zatrzymany przez Ludową Policję Zbrojną 4 listopada 2008 bez postawienia zarzutów.
Zagraniczne organizacje tybetańskie donoszą o przypadkach śmierci w wyniki tortur. Jednak z nich jest Nechung, 38-letnia matka czworga dzieci. Została ona zatrzymana 18 marca, dzień po tym, jak wzięła udział w proteście w okręgu Ngaba. Po dziewięciu dniach wróciła do rodziny. Nie mogła mówić ani jeść bez wymiotowania, całe jej ciało było posiniaczone i z trudem oddychała. Rodzina próbowała uzyskać dla niej miejsce w szpitalu, ale nie została przyjęta. Zmarła 17 kwietnia. Mnichom nie pozwolono wykonać rytuałów żałobnych.
Według władz, zeszłoroczne protesty odbyły się z inicjatywy Dalai Lamy. Tydzień przed świętem Losar (25 lutego), oficjalna gazeta Tibet Daily, że na spotkaniu lokalnych przywódców -wezwano Partię, rząd, armię, policję i społeczeństwo… aby zgnieść dziką agresję kliki Dalai Lamy, pokonać separatyzm i prowadzić wojnę ludową, aby zachować porządek-. W tym samym numerze lokalny lider partii komunistycznej przestrzegał duchowieństwo przed braniem udziału w -nielegalnych marszach, demonstracjach i innych działaniach podburzających porządek społeczny-
W styczniu władze rozpoczęły kampanię przeszukiwania mieszkań, hoteli, pensjonatów, kafejek internetowych i barów. W ciągu pierwszych trzech dni przeszukano 6 tysięcy osób, z czego 81 zatrzymano – w tym dwie za posiadanie -reakcyjnych piosenek i opinii- w telefonach komórkowych.
27 lutego w okręgu Ngaba (prowincja Syczuan) Policja Zbrojna postrzeliła 24-letniego mnicha, który podpalił się na znak protestu, trzymając tybetańską flagę z wizerunkiem Dalai Lamy. Agencja Xinhua potwierdziła to wydarzenie, jednak dementowała informacje o postrzeleniu. Według agencji mnich znajduje się w stanie stabilnym. Był to jeden z wielu protestów w ostatnim roku. Źródła tybetańskie oceniają ich ilość na 130-200, a ilość osób zatrzymanych w związku z nimi na około 600. Utrzymywanie blokady Tybetu sprawia, że weryfikacja tych liczb jest trudna. Zagraniczni dziennikarze mogą wjechać do Tybetu tylko w zorganizowanych grupach. Przez ostatni rok Chiny odrzuciły jako -niewygodne- prośby o umożliwienie wjazdu skierowane przez kilku ekspertów ONZ, w tym Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka.
2 marca władze Chin ogłosiły -białą księgę- pt. -50 lat demokratycznych reform w Tybecie-, według której -obecnie Tybet przeżywa swój najlepszy okres historycznego rozwoju, postępu ekonomicznego i społecznego, kulturalnej prosperity, poprawiających się warunków życia, jedności narodowej, dobrych rządów i harmonii w społeczeństwie-.
Posłuchaj wywiadu na ten temat z Wojciechem Makowski z Amnesty International
Poniżej wiersz nadesłany przez jednego z naszych członków. Autorka wyraziła życzenie, aby był tutaj opublikowany.
Himalaya
Na dachu świata
doczesność przyobleczona w nicość –
przestrzeń otwierająca dla doznania…
Wołanie o wolność
zamyka usta niemocą
zniewoloną gestem –
w medytacji zamknięta tajemnica
oddechu mnicha…
Myśl powierzona –
wzbija się wysoko lotem ptaka
znacząc kręgi na niebie
Spada ku ziemi
rozpaczą nieuchronności
dla współodczuwania…
Katarzyna Holka
Przeczytaj cały raport, w tym postulaty Amnesty International: