Przechodzący ulicą Chmielną Warszawiacy z ciekawością przyglądali się siedzącemu na chodniku mężczyźnie. Miał na sobie strój więźnia, siedział w kucki, ręce trzymał związane na plecach, a dookoła obwiązany był papierowym łańcuchem. Działacze AI tłumaczyli przechodniom – Dzisiaj jest Światowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur. Jeśli podpiszą Państwo list Amnesty International w sprawie torturowanego więźnia sumienia w Chinach odetną również Państwo jedno z ogniw łańcucha wyrażając w ten sposób swój sprzeciw wobec stosowaniu tortur.
Mężczyznom siedzącym na chodniku był Tomasz Rudziński – koordynator grupy warszawskiej Amnesty International, który wcielił się w rolę więźnia sumienia. Łańcuch, który go oplatał symbolizował tortury. Każde z ogniw łańcucha zawierało informację o stosowaniu tortur na świecie. Obok więźnia wystawione były tablice informacyjne opisujące przypadki stosowania tortur w sześciu wybranych krajach: w Chinach, Rosji, Stanach Zjednoczonych, Arabii Saudyjskiej, Turcji i Kongo. Więźniem sumienia, dla którego zbieraliśmy podpisy był Ye Guozhu – Chińczyk przetrzymywany w więzieniu od 2004 roku za -wszczynanie kłótni i stwarzanie kłopotów-.
Ye Guozhu jest przykładem osoby, która została aresztowana za marginalne wykroczenia, ale stosowane wobec niego tortury mają najprawdopodobniej na celu zmuszenie Ye Guozhu do przyznania się do znacznie poważniejszych zarzutów. Mogą mieć również na celu zniszczenie człowieka, który odważył się przeciwstawić władzy. Ye Guozhu został aresztowany po tym jak zaprotestował przeciwko przymusowym wypędzeniom stosowanym przez władzę Chin.
Inne fakty dotyczące stosowania tortur na świecie pokazują przerażający obraz okrutnego traktowania lub karania w 81 krajach na świecie. Według rządu tybetańskiego na uchodźstwie od początku przyłączenia Tybetu do Chin w wyniku tortur zginęło ok. 180 tys. Tybetańczyków. W Rosji -co piąty Rosjanin był co najmniej raz w życiu torturowany przez przedstawicieli władzy, dwie trzecie mieszkańców kraju czują się bezbronne wobec przemocy ze strony milicji- – wynika z sondaży przeprowadzanych przez Komitet Przeciwko Torturom w Niżnym Nowgorodzie oraz Rosyjską Akademię Nauk. W Stanach Zjednoczonych administracja rządowa przyzwoliła na stosowanie 24 metod -łamania oporu- – m.in. podtapiania lub szczucia psami. Metody te używane są w bazie wojskowej w Guantanamo.
W Turcji do stosowania tortur dochodzi z rąk policjantów nadużywających swojej władzy. W 2007 r. 10 oficerów policji zostało uznanych za niewinnych torturowania dwóch kobiet na posterunku policji w 2002 roku. Kobiety te były bite, rozbierane do naga i polewane zimną wodą pod podwyższonym ciśnieniem, próbowano je gwałcić. W Arabii Saudyjskiej do stosowania tortur dochodzi również na posterunkach policji i w aresztach. W Demokratycznej Republice Kongo tortury są formą walki politycznej. W czasie wyborów prezydenckich w Demokratycznej Republice Kongo w 2006 r. wiele osób z otoczenia kandydatów opozycji zostało aresztowanych przez służby specjalne, podległe obecnemu prezydentowi Josephowi Kabila i były torturowane.
Na ulicy Chmielnej łańcuch oplatający więźnia stawał się coraz którszy, bo coraz więcej osób podpisywało list AI w sprawie uwolnienia więźnia sumienia. Akcja odbiła się echem w mediach.
Dzięki podpisom więzień z ulicy Chmielnej został uwolniony. Kolejne listy zostaną wysłane dla wsparcia jednej z ofiar tortur – Ye Guozhu. Mamy nadzieję, że w pamięci wszystkich tych osób, które podpisały list i otrzymały ogniwo łańcucha pozostanie świadomość jak bardzo powszechnym problemem jest stosowanie tortur na świecie.
Światowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur został ustanowiony przez ONZ w 1997 r. Obchody Dnia mają na celu wspieranie działań na rzecz wyeliminowania tortur i skutecznej realizacji postanowień Konwencji w Sprawie Zakazu Stosowania Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego lub Poniżającego Traktowania albo Karania, uchwalonej w 1984 r. Konwencja ta weszła w życie 26 czerwca 1987 roku.
Grzegorz Żukowski