OSMAN MURAT ÜLKE (M), 36 LAT, OBJECTOR
Prawdopodobny więzień sumienia
Osman Murat Ülke z powodu odmowy pełnienia służby wojskowej spędził w więzieniu dwa lata. Ostatnio został wezwany do stawienia się w Biurze Prokuratora Wojskowego w celu odbycia wyroku pozbawienia wolności wynoszącego 17,5 miesiąca. Jeżeli ponownie zostanie aresztowany i osadzony w więzieniu, zostanie uznany przez Amnesty International za więźnia sumienia.
W styczniu 1997 roku Osman Murat Ülke został skazany na pół roku pozbawienia wolności. Tym samym stał się pierwszym tureckim objectorem, który trafił do więzienia. Pomiędzy marcem 1997 r. a listopadem 1998 r. ośmiokrotnie skazywano go za -notoryczne nieposłuszeństwo-, gdy odmawiał włożenia munduru oraz dwukrotnie za dezercję, kiedy nie stawił się powtórnie w swoim pułku. Na terenie Turcji mieszka około 60 mężczyzn odmawiających pełnienia służby wojskowej ze względu na swoje moralne lub religijne przekonania. Każdemu z nich grozi postawienie w stan oskarżenia.
14 czerwca wydano pisemny rozkaz nakazujący Osmanowi Muratowi Ülkemu stawienie się w ciągu 10 dni w Biurze Prokuratora Wojskowego w Eskişehir, mieście położonym na północnym zachodzie kraju, w celu odbycia wyroku 17 miesięcy i 15 dni pozbawienia wolności. Długość kary została wyliczona poprzez zsumowanie poprzednich wyroków będących rezultatem odmowy pełnienia służby wojskowej.
24 stycznia 2006 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka jednogłośnie orzekł, że wielokrotne stawianie Osmana Murata Ülkego w stan oskarżenia, skazywanie go oraz osadzanie w więzieniu pod zarzutem -notorycznego nieposłuszeństwa- oraz -dezercji- stanowi pogwałcenie Artykułu 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (zakaz poniżającego traktowania). Trybunał orzekł również, że -życie poza nawiasem społeczeństwa, które oskarżony musi prowadzić [ze względu na liczne prześladowania], oznacza niemalże <> i stoi w sprzeczności z systemem kar przyjętym w społeczeństwie demokratycznym-.
Osman Murat Ülke został wielokrotnie skazany i osadzony w więzieniu za to samo przewinienie. W Opinii 36/1999 wydanej w sprawie Osmana Murata Ülkego Grupa Robocza ONZ ds. Bezpodstawnych Zatrzymań orzekła, że jego wielokrotny sprzeciw wobec podjęcia służby wojskowej jest -wciąż jednym i tym samym działaniem. Oznacza to, że przewinienie zostało popełnione tylko raz, więc i kara powinna zostać wymierzona jednokrotnie-.
Decyzja wydana w styczniu 2006 r. przez Europejski Trybunał Praw Człowieka była rozpatrywana czterokrotnie przez Komitet Ministrów Rady Europy, który w lutym 2007 r. -potępił fakt, że tureckie władze nie podjęły jeszcze odpowiednich kroków, by położyć kres naruszeniom, które wykrył Trybunał. Wyraził również ubolewanie, że oskarżony nadal podlega nakazowi aresztowania w celu odbycia kary pozbawienia wolności-. Adwokat Osmana Murata Ülkego uważa, że wydane ostatnio przez Biuro Prokuratora Wojskowego w Eskişehir pismo może oznaczać, że władze nie opublikowały wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i nie rozesłały go odpowiednim organom, w tym Sztabowi Generalnemu armii, czego domagał się Komitetu Ministrów.
TŁO WYDARZEŃ
W Turcji mężczyźni między 19 a 40 rokiem życia zobowiązani są do odbycia 15-miesięcznej służby wojskowej. Obowiązujące w Turcji przepisy prawne uniemożliwiają uznanie prawa do odmowy pełnienia służby wojskowej ze względów moralnych, a osoby uchylające się od tego obowiązku nie mają możliwości odbycia zastępczej służby cywilnej.
Międzynarodowe normy praw człowieka uznają prawo do odmowy pełnienia służby wojskowej ze względów moralnych lub religijnych. W rekomendacji wydanej przez Radę Europy Komitet Ministrów orzekł, że -każdy podlegający poborowi do służby wojskowej, który z uwagi na przekonania natury moralnej odmawia użycia broni, powinien mieć prawo do bycia zwolnionym od obowiązku odbywania takiej służby. […] Takie osoby mogą podlegać obowiązkowi odbycia służby zastępczej- (Rekomendacja No. R (87) 8 Komitetu Ministrów Państw Członkowskich Rady Europy Odnośnie Odmowy Pełnienia Obowiązkowej Służby Wojskowej ze względu na Przekonania z 9 kwietnia 1987 r.). W ostatnich latach w Turcji odnotowano niewielką liczbę objectorów, którzy publicznie odmawiali pełnienia służby wojskowej ze względu na przekonania moralne. Zazwyczaj grozi im postawienie w stan oskarżenia oraz wyrok do 3 lat pozbawienia wolności. Po opuszczeniu więzienia często zostają ponownie powołani do wojska i cała procedura zostaje powtórzona tak jak w przypadku Osmana Murata Ülkego.
ZALECANE DZIAŁANIA:
Prosimy o pilne wysyłanie listów, emaili, faksów w języku polskim lub angielskim:
– wzywając władze do natychmiastowego cofnięcia decyzji wydanej przez Biuro Prokuratora Wojskowego w Eskişehir;
– apelując do władz o przedstawienie gwarancji, że Osman Murat Ülke nie zostanie ponownie aresztowany z powodu tylko i wyłącznie własnych przekonań;
– wzywając, aby orzeczenie Europejskiego Trybunały Praw Człowieka z 24 stycznia 2006 r. zostało opublikowane i bezzwłocznie rozesłane do wszystkich związanych z tą sprawą władz w tym do Sztabu Generalnego;
– wzywając do wprowadzenia reformy prawnej gwarantującej uznanie w Turcji prawa do odmowy pełnienia służby wojskowej ze względów moralnych;
– żądając zaprzestania wielokrotnego sądzenia tego samego człowieka za jedno i to samo przewinienie.
tłum: Joanna Gałecka
PROSIMY O NATYCHMIASTOWE WYSYŁANIE APELI NA ADRES:
Minister Spraw Zagranicznych
Mr Abdullah Gül
Minister of Foreign Affairs, Ministry of Foreign Affairs
Disisleri Bakanligi, 06100 Ankara, Turkey
Fax: + 90 312 287 8811
Zwrot grzecznościowy: Szanowny Panie Ministrze/Dear Minister
Minister Obrony Narodowej
Mr Vecdi Gönül
Minister of Defence
Ministry of Defence
Milli Savunma Bakanl—
06100 Ankara, Turkey
Fax: +90 312 417 04 76
Zwrot grzecznościowy: Szanowny Panie Ministrze/Dear Minister
Zespół Pilnych Akcji
ul. Piękna 66A I p.,
00-672 Warszawa,
tel./fax: (022) 827 6000
Amnesty International
ul. Piękna 66A I p.,
00-672 Warszawa,
tel./fax: (022) 827 6000
Amnesty International
International Secretariat,
1 Easton Street,
London WC1X 8DJ,
Wielka Brytania