MDE 13/078/2007
Amnesty International wzywa władze sądownicze i polityczne Iranu do wydania natychmiastowego moratorium, które uniemożliwi dalsze egzekucje na nieletnich i do wprowadzenia zmian w ustawodawstwie, tak by żadne dziecko, które dopuściło się przestępstw nie mogło zostać skazane na śmierć. Według nowego raportu AI, co najmniej 71 nieletnich sprawców oczekuje obecnie na egzekucję w Iranie, gdzie od 1990 r. wykonano więcej kar śmierci na nieletnich, niż w jakimkolwiek innym kraju.
-Iran jest zupełnie wyobcowany jako państwo, w którym na nieletnich sprawcach – osobach, które nie ukończyły 18 roku życia w chwili popełnienia przestępstwa, za które zostały skazane – wykonuje się karę śmierci-, powiedział Malcolm Smart, dyrektor Programu ds. Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. -Najwyższy czas, by władze Iranu raz na zawsze położyły kres tym karygodnym działaniom i dołączyły do reszty społeczności międzynarodowej, która od dawna potępia wykonywanie kary śmierci na osobach, które dopuściły się przestępstw przed osiągnięciem pełnoletności. –
W raporcie -Iran: The last executioner of children- Amnesty International wymienia nazwiska 71 znanych nieletnich sprawców oczekujących na egzekucję. Zaznacza jednak, że liczba ta może być znacznie większa gdyż, jak się uważa, wiele przypadków wykonania kary śmierci w Iranie nie zostaje odnotowanych. Spośród 24 nieletnich sprawców, których egzekucje udokumentowano po 1990 r., 11 nie miało w momencie wykonania wyroku ukończonych 18 lat, zaś pozostali oczekiwali na wykonanie kary śmierci do osiągnięcia pełnoletności lub zostali uznani za winnych i skazani po ukończeniu 18 roku życia.
-Władze Iranu zaprzeczają, jakoby w ich kraju dokonywano egzekucji dzieci, ale tylko od początku tego roku odnotowaliśmy już dwa przypadki wykonania kary śmierci na nieletnich sprawcach-, powiedział Malcolm Smart. -Na19-letnim Mohammadzie Mousavi wykonano w kwietniu egzekucję za przestępstwo, które popełnił jako 16-latek, a Sa’id Qanbar Zahi, powieszony 27 maja 2007 r. w więzieniu w Zahedan, miał zaledwie 17 lat, kiedy dwa miesiące wcześniej, wraz z sześcioma innymi członkami mniejszości beludżyjskiej, został skazany na karę śmierci.-
Egzekucja Atefeh Rajabi Sahaaleh, skazanej za -przestępstwa przeciwko czystości- i powieszonej w sierpniu 2004 r. w wieku 16-stu lat, jest jednym z siedmiu przypadków, na które w raporcie zwrócono szczególną uwagę. W dzień po wykonaniu kary śmierci, przedstawiciel wymiaru sprawiedliwości powiedział jednej z gazet, że dziewczyna miała 22 lata. Przypadek Atefeh Rajabi wykazuje niezdolność irańskiego wymiaru sprawiedliwości do ochrony dzieci i jest kolejnym dowodem na to, że niektórzy nieletni sprawcy poddawani są egzekucjom jeszcze przed ukończeniem przez nich 18-stego roku życia. W raporcie wymienionych jest też 17 innych osób, na których wykonano karę śmierci za przestępstwa, które popełniły przed osiągnięciem pełnoletności.
Mimo, że egzekucje nieletnich sprawców stanowią tylko ułamek liczby wszystkich wykonanych wyroków śmierci w Iranie, unaoczniają one lekceważenie przez rząd tego kraju zobowiązań i powinności nakładanych na niego przez prawo międzynarodowe, które w każdym przypadku zabrania wykonywania kary śmierci na nieletnich sprawcach. Oprócz Iranu, jedyne państwa, w których od 2003 r. odnotowano przypadki egzekucji dzieci to Chiny, Sudan i Pakistan, choć chińskie i pakistańskie władze uparcie utrzymują, że osoby poddane egzekucjom miały w chwili popełnienia przestępstwa ukończone 18 lat. Każdego roku liczba nieletnich sprawców, na których wykonano w Iranie karę śmierci, była większa niż całkowita liczba egzekucji dzieci we wszystkich innych krajach.
Istnieje przekonanie, że niektórzy przedstawiciele rządu i wymiaru sprawiedliwości opowiadają się za złagodzeniem, a nawet zniesieniem kary śmierci dla nieletnich sprawców. Jednak proces wprowadzania zmian przeciąga się w nieskończoność. Przykładem jest projekt legislacyjny, przedstawiony przez wymiar sprawiedliwości w 2001 r., który mógł utorować drogę do zniesienia kary śmierci dla nieletnich lub, w najgorszym przypadku, przyczynić się do zmniejszenia liczby przestępstw, za które nieletni sprawcy mogą być poddani egzekucji. Projekt ten jest jednak wciąż rozpatrywany przez władze polityczne i sądownicze.
Mimo okropieństwa, jakim są egzekucje dzieci i szerszego problemu stosowania kary śmierci w Iranie, docierają stamtąd pewne pozytywne sygnały, jakim jest zwłaszcza fakt powstania coraz silniejszego ruchu na rzecz zniesienia kary śmierci dla nieletnich sprawców. Przewodzi mu odważna grupa obrońców praw człowieka oraz działaczy irańskich. Ruch ma już na koncie kilka znaczących sukcesów.
-Amnesty International bezwarunkowo sprzeciwia się karze śmierci, bez względu na to, kim jest sprawca i w jakim jest wieku oraz bez względu na charakter popełnionego przez niego przestępstwa- powiedział Malcolm Smart. -Każda egzekucja jest aktem uwłaczającym ludzkiej godności – pogwałceniem praw człowieka dokonanym z umyślnym okrucieństwem, będącym odmową prawa do życia zapisanego w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.-
tłumaczenie: Anna Wróblewska
