Husein Dzhelil (znany jako Huseyin Celil) (m), lat 37, obywatel Kanady
27 marca Husein Dzheli, obywatel Kanady, z pochodzenia Ujgur z Ujgurskiego Regionu Autonomicznego Xinjiang (URAX) w północnych Chinach, został aresztowany w Uzbekistanie, gdzie odwiedzał krewnych. Grożą mu tortury i złe traktowanie. Uważa się, że grozi mu również przymusowy powrót do Chin, gdzie może być dalej poddawany torturom i źle traktowany, a nawet może być skazany na karę śmierci, jeśli jego „przestępstwa” zostaną uznane za „poważne”. Wedle doniesień do 14 kwietnia uzbeckie władze nie zezwalały, by przedstawiciele rządu Kanady spotkali się z Huseinem Dzhelilem.
Husein Dzhelil opuścił Chiny w połowie lat dziewięćdziesiątych po aresztowaniu w związku z prowadzoną przez niego działalnością polityczną, która obejmowała starania o prawa Ujgurów. Najprawdopodobniej udał się do Kirgistanu, zanim ostatecznie znalazł się w Turcji, gdzie za pośrednictwem Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców poprosił o azyl (UNHCR) uznany za uchodźcę i w 2001 r. przesiedlony do Kanady. Obecnie posiada obywatelstwo kanadyjskie.
W momencie aresztowania Husein Dzhelil odwiedzał rodzinę swojej żony w Uzbekistanie. Został aresztowany 27 marca, kiedy starał się o przedłużenie wizyty. Władze nie poinformowały członków jego rodziny, którzy również są obywatelami Kanady, dlaczego został zatrzymany. Nie pozwolono, by rodzina się z nim zobaczyła. Przedstawiciele rządu Kanady po raz pierwszy uzyskali zezwolenie na dwudziestominutowe spotkanie 14 kwietnia.
Wedle doniesień Husein Dzhelil jest również poszukiwany przez kirgiskie władze, ale powody nie są znane.
TŁO WYDARZEŃ
Chińskie władze prowadzą akcję tłumienia tzw. „trzech złych sił”: „separatystycznych, terrorystycznych i religijnych ekstremistów” w URAX, co doprowadziło do licznych i poważnych naruszeń praw człowieka względem społeczności ujgurskiej w regionie, i zmusiło wielu jej przedstawicieli do opuszczenia kraju. Te działania nasiliły się po 11 września 2001 r., ponieważ Chiny wykorzystują międzynarodowe hasło „wojny z terroryzmem” jako uzasadnienia swojej polityki represji w tym regionie.
W ciągu ostatnich lat Amnesty International obserwowała rosnącą liczbę przypadków przymusowego odsyłania Ujgurów do Chin z kilku sąsiednich państw, również tych w Azji Centralnej: Kirgistanu i Uzbekistanu. Istnieją dowody, że Chiny naciskały na te państwa, by deportowały Ujgurów do Chin. W ostatnich kilku przypadkach powracający byli wedle doniesień ofiarami poważnych naruszeń praw człowieka, w tym poddawani byli torturom, sądzeni w niesprawiedliwych procesach, a nawet wykonywano na nich karę śmierci.
Kara śmierci jest stosowana w Chinach szeroko i często bez uzasadnienia. Na podstawie oficjalnych doniesień Amnesty International szacuje, że w 2005 r. na co najmniej 1 770 osobach wykonano wyrok śmierci, a na karę śmierci skazano 3 900 osób. Prawdziwe liczby, traktowane jako tajemnica państwowa, są najprawdopodobniej dużo wyższe. Cytowany ostatnio chiński ekspert prawny twierdził ostatnio, że prawdziwa liczba to ok. 8 000 wykonywanych egzekucji rocznie. W ciągu ostatnich lat Amnesty International zanotowała w UXAR kilka przypadków Ujgurów skazanych na śmierć i zabitych za rzekomą działalność „separatystyczną” i „terrorystyczną”.
ZALECANE DZIAŁANIA: Prosimy o natychmiastowe wysyłanie listów, emaili, faxów w języku rosyjskim, angielskim lub polskim:
Do władz Uzbekistanu:
- wzywając władze, by obywatelowi Kanady Huseinowi Dzhelilowi postawiono zarzuty popełnienia przestępstwa, a w przeciwnym razie wzywając do jego natychmiastowego zwolnienia;
- domagając się, by miał on możliwość spotykania się z rodziną i wybranymi przez niego adwokatami;
- pytając, czy od władz Chin lub Kirgistanu wpłynęła prośba o ekstradycję;
- domagając się zapewnienia, że Husein Dzhelilowi nie zostanie przymusowo odesłany do Chin, gdzie grożą mu tortury i egzekucja.
Do władz Kanady:
- wzywając je, by natychmiast ustanowiono dla przebywającego w areszcie w Uzbekistanie Huseina Dzhelila przedstawicieli dyplomatycznych;
- wzywając je, by domagały się od władz Uzbekistanu, by postawiły Huseinowi Dzhelilowi zarzuty popełnienia przestępstwa, a w przeciwnym razie by go natychmiast uwolniono.
PROSIMY O NATYCHMIASTOWE WYSYŁANIE APELI
NA ADRES:
1. Prezydent
Islam A. KARIMOV,
Rezidentsia prezidenta; ul. Uzbekistanskaia, 43; Tashkent 700163; UZBEKISTAN
Faks: +998 71 139 53 25
Email: [email protected]
Forma grzecznościowa: Dear President Karimov / Szanowny Panie Prezydencie
2. Minister Spraw Zagranicznych
Peter MacKay
Minister of Foreign Affairs
Foreign Affairs Canada
125 Sussex Drive
Ottawa, ON, Canada
K1A 0G2
Faks: +1 613 996 9709
Email: [email protected]
W razie wysyłania apeli po 6 czerwca 2006 roku prosimy najpierw skontaktować się z Zespołem Pilnych Akcji.