AI Index: AMR 34/037/2005 (Public)
Amnesty International spotkała się z przedstawicielami różnych władz państwowych i organizacji praw człowieka oraz chłopami i właścicielami i domaga się, aby rząd Gwatemali wstrzymał eksmisje i nakazał przeprowadzenie niezależnej oceny przypadków już dokonanych eksmisji, które miały miejsce od chwili objęcia przezeń władzy Ocena miałaby na celu wyeliminowania poważnych problemów prawnych i systematycznych nadużyć popełnianych w trakcie eksmisji.
Amnesty International stwierdziła podczas swej wizyty w Gwatemali następujące problemy i nadużycia:
– Wady w działaniach Inspekcji Pracy mających na celu zagwarantowanie zgodnych z prawem regularnych wypłat wynagrodzeń, rekompensat i świadczeń na wszystkich farmach Gwatemali.
– Wady i zwłoki w rozpatrywaniu skarg w sprawie wypłaty świadczeń,
– Niezadowalająca reakcja Ministerstwa Sprawiedliwości, którą jest często automatyczne, natychmiastowe i systematyczne zastosowanie procedur zawłaszczenia i wynikającymi z nich nakazami zatrzymania i eksmisji setek rodzin z ziem, które zajmowały często od pokoleń. Niepokojący jest fakt, że ani litera, ani duch konwencji nr 169 przyjętej przez Międzynarodową Organizację Pracy nie są respektowane
– Oznaki, iż nie bada się z wymaganą należytą starannością ważności skarg dotyczących niepełnego lub wątpliwego tytułu własności. W niektórych przypadkach proces weryfikacji spornych terenów przez uprawnione organy jest zakłócany przez właścicieli farm i mimo wszystko nakazy eksmisji lub wywłaszczenia są wykonywane.
– Względnie szybkie wydawanie nakazów eksmisji i zatrzymania w przeciwieństwie do opieszałości i minimalnych okresów przedawnienia odnośnie prawa chłopów do uzyskania świadczeń i rekompensat, co można uznać za przejaw dyskryminacji ze strony wymiaru sprawiedliwości,
– Skargi chłopów w związku z brakiem zainteresowania i śledztwa w sprawie ich zgłoszeń dotyczących gróźb śmierci i innych aktów zastraszania przez właścicieli farm, ich pracowników lub agentów ochrony.
– Niemal systematyczne niszczenie mienia, sprzętów domowych i podpalenia domów w ramach eksmisji.
– Wymienione działania są czynami przestępczymi i nie są przewidziane w nakazach eksmisji wydanych przez sędziego. Niekiedy mają miejsce w obecności policji (czasami setek funkcjonariuszy) skierowanej przez samego sędziego w celu wykonania nakazu eksmisji, a także w obecności przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości i Rzecznika Praw Człowieka. Istnieją udokumentowane informacje na temat przypadków bezpośredniego udziału policji w burzeniu i paleniu domostw chłopów. Jednak w większości przypadków za zniszczenia te odpowiedzialny jest personel, którym dysponują właściciele farm, aczkolwiek dzieje się to na oczach biernej policji i władz.
– Szczegółowe informacje na temat nadużyć popełnianych podczas eksmisji dostarczane Ministerstwu Sprawiedliwości przez przedstawicieli Rzecznika Praw Człowieka prawdopodobnie nie są badane przez Ministerstwo. Są raczej uznawane za normalne działania towarzyszące eksmisjom
– Niedostateczna liczba tłumaczy języków ludności rdzennej w różnych instancjach zajmujących się konfliktem, która uniemożliwia uczestnictwo i informowanie poszkodowanych, to fundamentalny problem, który dostrzegają wszystkie strony.
– Amnesty International uznaje doniosłość procesów mediacyjnych i pojednawczych zmierzających do rozstrzygnięcia konfliktów. Jednak z zaniepokojeniem stwierdza, iż procesy te są niekiedy zrywane poprzez wykonanie nakazu eksmisji, co skutkuje zakończeniem rozmów i sprzyja pojawieniu się aktów przemocy między stronami.
Amnesty International wyraża swoją wdzięczność za otrzymane informacje i otwartość władz oraz organizacji obywatelskich, z którymi spotkała się w trakcie wizyty.
Według Amnesty International władze gwatemalskie mają obowiązek i prawo powołać odpowiednią instytucję, która zapewniłaby bezwzględne respektowanie przepisów konstytucyjnych i norm międzynarodowych dotyczących kwestii agrarnych i której celem byłoby zapobieganie sporom o ziemię oraz ich rozwiązywanie z poszanowaniem prawa i dla dobra wszystkich, którzy pracują na roli
Amnesty International apeluje do władz, aby wprowadziły określoną politykę agrarną zmierzającą do zapobiegania sporom o ziemię i do rozwiązywania zaistniałych konfliktów, która koncentrowałaby się na ochronie i obronie praw człowieka.
Informacje dodatkowe
Podczas swej wizyty przedstawiciele Amnesty International odwiedzili kilka miejscowości i spotkali się z Prokuratorem Generalnym, prokuratorami z Ministerstwa Sprawiedliwości, sędziami, przedstawicielami Ministerstwa Pracy, Rzecznika Praw Człowieka, COPREDEH oraz CONTIERRA i FONTIERRA. Delegacja spotkała się również z przedstawicielami organizacji chłopów, właścicielami farm oraz osobami eksmitowanymi lub zagrożonymi eksmisją z ziem deklarowanych jako własne lub nieużytki
