EUR 46/050/2004
Centrum Praw Człowieka -Memoriał-, Moskiewska Grupa Helsińska, Wszechrosyjski Ruch na rzecz Praw Człowieka, Amnesty International, Human Rights Watch, Międzynarodowa Federacja Praw Człowieka, Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw Człowieka, Międzynarodowa Liga Praw Człowieka
(8 września 2004) Rosyjskie i międzynarodowe organizacje praw człowieka zjednoczyły się dzisiaj, aby w najsilniejszych możliwych słowach potępić wzięcie zakładników i zabójstwo setek dzieci, rodziców i nauczycieli przez grupę uzbrojonych kobiet i mężczyzn w szkole w mieście Biesłan w Północnej Osetii.
Kryzys rozpoczął się 1 września, kiedy grupa uzbrojonych kobiet i mężczyzn wtargnęła do szkoły, gdzie około tysiąca dzieci, ich rodziców i nauczycieli zebrało się na uroczystości rozpoczęcia nowego roku szkolnego. Skład grupy, która przeprowadziła atak nie jest do końca znany, jednakże pojawiły się doniesienia, iż część z przedstawionych żądań wiązała się z konfliktem zbrojnym w Czeczeni. Zakładnicy byli przetrzymywani bez dostępu do wody i jedzenia przez ponad czterdzieści osiem godzin, zanim do szkoły wkroczyły rosyjskie siły bezpieczeństwa; doszło do tego 3 września około godziny 13.00 czasu lokalnego, w okolicznościach, które nadal nie zostały wyjaśnione. Do publicznej wiadomości podano, że zabitych zostało ponad 325 zakładników – z czego połowę stanowiły dzieci; w szpitalach przebywają setki rannych.
Działania przeprowadzone przez uzbrojonych sprawców: wzięcie jako zakładników ponad tysiąca osób, w tym małych dzieci, odmawianie zakładnikom dostępu do jedzenia i wody przez ponad czterdzieści osiem godzin, grożenie im śmiercią i późniejsze celowe zabicie wielu zakładników stanowią rażące naruszenie prawa międzynarodowego i krajowego.
-Ta niegodziwa i wyrachowana akcja, przeprowadzona w szkole, ukazuje bezduszne lekceważenie życia osób cywilnych,- oświadczyły organizacje.-Jest to atak na najbardziej fundamentalne prawo – prawo do życia; nasze organizacje całkowicie potępiają takie działania.-
Jesteśmy również poważnie zaniepokojeni tym, że władze ukrywają rozmiar kryzysu, między innymi podając błędne informacje o liczbie zakładników. Wzywamy władze do zapewnienia, że dochodzenie w sprawie wszystkich okoliczności wzięcia zakładników obejmie również takie kwestie, jak to, w jaki sposób władze ujawniały informacje, zarówno opinii publicznej jak i rodzinom ofiar. Wzywamy do tego, aby wyniki tego dochodzenia zostały upublicznione.
Od ponad pięciu lat w Czeczenii mają miejsca szeroko rozpowszechnione i w większości bezkarne przypadki naruszeń praw człowieka cywilów przez siły rosyjskie, jak również skandaliczne naruszenia praw człowieka popełniane przez rebeliantów. Takie jest tło ataku w Biesłanie. Bezkarność sprawców prowadzi do eskalacji konfliktu, przyczynia się do popełniania przez obie strony konfliktu okrutnych czynów, do poważnych naruszeń praw człowieka. Naszym zdaniem trwały pokój w Czeczenii nie będzie możliwy bez sprawiedliwości dla wszystkich ofiar naruszeń praw człowieka popełnionych podczas konfliktu, bez ustanowienia rządów prawa i bez ochrony praw człowieka wszystkich ludzi.
Wzywamy władze rosyjskie do podjęcia działań, które sprawią, iż osoby odpowiedzialne za naruszenia praw człowieka w Czeczeni – bez względu na to, czy walczyły po stronie rosyjskiej czy po stronie rebeliantów – zostaną postawione przed wymiarem sprawiedliwości w bezstronnym i niezależnym procesie, zgodnym z międzynarodowymi standardami.
Pragniemy przypomnieć rządowi rosyjskiemu o jego zobowiązaniach do ochrony cywilów w Północnej Osetii, Inguszetii, Czeczenii i innych rosyjskich regionach przed atakami odwetowymi. Wzywamy również władze do zapewnienia, że działania sił bezpieczeństwa mające na celu postawienie przed wymiarem sprawiedliwości osób odpowiedzialnych za atak w Biesłanie, są prowadzone w sposób, który nie narusza międzynarodowych standardów praw człowieka.
W tym tragicznym czasie przekazujemy słowa solidarności i składamy kondolencje wszystkim osobom, które ucierpiały wskutek ataku w Biesłanie w Północnej Osetii.

Tło

Branie zakładników jest zakazane przez wiele międzynarodowych dokumentów, przede wszystkim przez Międzynarodową konwencję przeciwko braniu zakładników z roku 1979, w której jest określone jako: -przestępstwo wywołujące poważnie zaniepokojenie społeczności międzynarodowej- i w której Państwa-Strony domagają się aby -w stosunku do każdej osoby dokonującej aktu brania zakładników należy albo wszcząć postępowanie karne, albo wydać ją w drodze ekstradycji-. Rada Bezpieczeństwa ONZ, w oświadczeniu przewodniczącego z 1 września 2004, potępiła w najmocniejszych słowach akt wzięcia zakładników w Północnej Osetii i wezwała państwa do aktywnej współpracy z władzami rosyjskimi w celu postawienia sprawców przed sądem.
Więcej informacji:

• Human Rights Centre "Memorial", +7 095 209 7883
• Tanya Lokshina, Programmes Director,  Moscow Helsinki Group, +7 095 207 6069, +7 916 624 1906 (mobile)
• Lev Ponomarev,  Executive Director, All-Russia Movement for Human Rights, +7 095 203 5010, + 7 916 690 8310 (mobile)
• Lydia Aroyo, Europe and Central Asia Press Officer, Amnesty International, +44 20 7413 5599, +44 (0)7771 796 350 (mobile)
• Diederik Lohman, Senior Researcher, Human Rights Watch, +1 212 290 4700
• Press officer, International Federation for Human Rights (FIDH), +33 (0) 1 43 55 25 18
• Aaron Rhodes, Executive Director, International Helsinki Federation for Human Rights, +43-676-635-6612 (mobile)

• Alexey Korotaev, Geneva Representative, International League for Human Rights, +4178-769-8390