TURKMENISTAN
Pilna Akcja numer: PA 04-03-04
AI Index: EUR 61/002/2004
- Rakhim Esenov (m) dziennikarz, lat 78
- Igor Kaprielov (m), jego zięć
- Ashirkuli Bayriyev (m), dziennikarz
isarz i dziennikarz Rakhim Esenov, jego zięć Igor Kaprielov oraz przyjaciel i kolega z pracy Ashirkuli Bayriyev, od dłuższego czasu przetrzymywani przez służbę bezpieczeństwa, poddawani są nieludzkiemu traktowaniu oraz torturom. Z powodu zawału serca, stan zdrowia Rakhima Esenova prawdopodobnie znacznie się pogorszył. 23 lutego Rakhim Esenov miał się stawić w Ministerstwie Bezpieczeństwa Narodowego (MNB). Wkrótce został oskarżony o przemyt do Turkmenistanu 800 kopii swojej powieści pod tytułem Ventsenosny Skitalets. Ze względu na fakt, iż przez ponad 10 lat książka ta była zakazana Rakhim Esenov postanowił wydać ją w 2003 r. w Moskwie. W styczniu książki zostały dostarczone wprost do mieszkania Rakhima w stolicy kraju, Aszchabadzie. Jednak po kilku dniach zostały zarekwirowane pod pozorem nielegalnego przemytu przez granicę. Akcja powieści rozgrywa się w czasach istnienia imperium mogulskiego, które powstało w XVI wieku. Głównym bohaterem jest Bayaram Khan, który przedstawiony jest jako wielki narodowy wieszcz, filozof oraz generał armii który ocalił imperium od upadku. W lutym 1997 roku prezydent, Turkmenistanu Nizajow publicznie skrytykował książkę oraz jej autora za przekręcanie prawdy historycznej. Pomimo krytyki prezydenta Esenow postanowił nie zmieniać treści książki. Wkrótce Rakhim został poddany przesłuchaniom. Miały one na celu zmuszenie go do zdradzenia nazwisk osób, które pomagały mu w przemycie oraz finansowo wspierały wydanie powieści. Podczas przesłuchań stan zdrowia Rakhima pogorszył się do tego stopnia, iż został on przeniesiony natychmiast do szpitala. Jednak już przed rozpoczęciem przesłuchań stan zdrowia Rakhima był bardzo poważny.
Dwa dni po zawale serca Rakhim był ponownie przesłuchiwany, tym razem w szpitalu, na oddziale intensywnej terapii, gdzie przez cały czas pozostawał pod nadzorem służb bezpieczeństwa. Następnego dnia około godziny 13 został ponownie aresztowany, a następnie przewieziony ze szpitala do więzienia. 2 marca Esenov został oskarżony o wzniecanie społecznej, narodowej oraz religijnej nienawiści poprzez środki masowego przekazu.( art. 177 ustęp 1 oraz 2 kodeksu karnego Turkmenistanu). 23 lub 24 lutego Igor Kaprielov został oskarżony o prowadzenie konspiracji z Rakhimem oraz przemycanie książek. Miejsce jego pobytu pozostaje obecnie nieznane. 1 marca dziennikarz Ashirkuli Bayriyev, ze względu na swoje powiązania z Rakhimem został wezwany przez służbę bezpieczeństwa. Po 3,5 godzinnym przesłuchaniu została zawiadomiona o jego aresztowaniu żona. Z uzyskanych informacji wynika, że nie został on postawiony w stan oskarżenia.
TŁO WYDARZEŃ
Sytuacja praw człowieka w Turkmenistanie od wielu lat pogarsza się. Co więcej, prezydent Nizajow od czasu zamachu na swoje życie, który miał miejsce 25 listopada 2002 roku rozpoczął nową falę represji w kraju. Reżim Nizajowa jest bezwzględny, a każda próba przeciwstawienia się woli prezydenta jest surowo karana. Prawa polityczne i obywatelskie zostały ograniczone w znacznym stopniu. Żadna niezależna partia, jaki i członkowie grup broniących praw człowieka nie mogą swobodnie działać w kraju. Członkowie opozycji oraz działacze na rzecz społeczeństwa obywatelskiego, postawieni w stan oskarżenia są więzieni lub skazywani na wygnanie z kraju. Jedyną dozwoloną religią jest kult wielkiego wodza Nizajowa, natomiast inne religie są całkowicie zakazane. Także mniejszości narodowe poddawane są represjom i szykanom a media są w pełni kontrolowane przez władze państwowe. Turkmenistan jest także krajem, w którym prawa człowieka są poważnie naruszane a wielki wódz posiada nieograniczoną władzę nad wszystkimi dziedzinami życia w kraju.
ZALECANE DZIAŁANIA: Prosimy o natychmiastowe wysyłanie listów, emaili, faxów w języku rosyjskim, angielskim lub polskim:
- wyrażając zaniepokojenie faktem, iż Rakhim Esenov mimo zawału serca i złego stanu zdrowia był przesłuchiwany 23 oraz 25 lutego;
- wzywając do zapewnienia, że Rakhim Esenov, Ashirkuli Bayriyev oraz Igor Kaprielov nie będą poddawani torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu;
- prosząc władze o wskazanie miejsca pobytu Igoar Kaprielova.
PROSIMY O NATYCHMIASTOWE WYSYŁANIE APELI NA ADRES:
1. Prezydent Turkmenistanu
Saparmurad Atayevich NIYAZOV
Turkmenistan; 744000 g. Ashgabat;
Apparat Prezidenta; Prezidentu Turkmenistana
NIYAZOVU S.A.; TURKMENISTAN
Forma grzecznościowa: Dear President / Szanowny Panie Prezydencie
2. Minister Spraw Zagranicznych Turkmenistanu
Rashit Ovezgeldiyevich MEREDOV
Turkmenistan; 744000 g. Ashgabat;
pr. Magtymguly, 83;
Ministerstvo inostrannykh del Turkmenistana;
Ministru MEREDOVU R.;
TURKMENISTAN
Fax: + 993 12 35 42 41
Forma grzecznościowa: Dear Minister / Szanowny Panie Ministrze
PROSIMY O NATYCHMIASTOWE WYSYŁANIE APELI
W razie wysyłania apeli po 10 kwietnia 2004 roku prosimy skontaktować się najpierw z Zespołem Pilnych Akcji.