-Pomimo zaangażowania rządów południowo-afrykańskich w kwestię wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt, tak by zmniejszyć ryzyko zachorowań na AIDS/HIV, ich dyskryminacja w sferze ekonomicznej, społecznej i prawnej w połączeniu z wysokim natężeniem przemocy w krajach Afryki Południowej, utrzymuje się- – powiedziała AI.
Według UNAIDS, większość nosicieli AIDS/HIV w Afryce Południowej stanowią kobiety i dziewczęta. Ze względu na wysokie wskaźniki zarażeń w krajach tego regionu wahające się pomiędzy 13 a 38% dorosłej części społeczeństw, istnieje pilna potrzeba, by rządy zaczęły wypełniać swoje zobowiązania złożone przed 18 miesiącami na specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, którą poświęcono globalnemu kryzysowi HIV/AIDS.
Państwa są także zobowiązane w świetle międzynarodowych uregulowań dotyczących praw człowieka jak i w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego do zapobiegania przemocy wobec kobiet oraz zapewnienia, by ofiary przemocy otrzymały zadośćuczynienie. Zobowiązania te powinny być wypełniane bez względu na to, czy nadużyć dokonały osoby prywatne czy też urzędnicy państwowi.
W sierpniu 2002, na warsztatach zorganizowanych przez Amnesty International, działacze na rzecz demokratycznego społeczeństwa oraz specjaliści z zakresu służby zdrowia z ośmiu krajów Afryki Południowej zidentyfikowali najważniejsze problemy, utrudniające ofiarom gwałtów dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz służby zdrowia. Przeszkody te to między innymi: dyskryminujące postawy, praktyka i prawo, mała efektywność dochodzeń prowadzonych przez policję, oraz niskie standardy służby zdrowia szczególnie w kwestii procedur badań dochodzeniowych ofiar gwałtów.
Niektóre kraje takie jak Afryka Południowa, Botswana i Namibia zainicjowały już reformy prawa i wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych oraz zintensyfikowały szkolenia policji. Ma to w przyszłości doprowadzić do zwiększenia dostępu kobiet do pomocy w przypadku ewentualnego gwałtu, wykorzystania seksualnego czy też przemocy w rodzinie.
RPA rozpoczęła implementację postanowień mających doprowadzić do poprawy stanu medycznej i psychologicznej pomocy i leczenia, oraz dochodzeniowych badań medycznych ofiar przemocy seksualnej. Obecnie rząd zainicjował implementację praktyki testów, porad oraz wydał postanowienie co do stosowania profilaktyki wobec ofiar gwałtów, u których występuje ryzyko zarażenia HIV.
Niemniej jednak powyższe inicjatywy są dopiero w fazie powstawania, a w niektórych przypadkach istnieje wobec nich silna opozycja wśród urzędników państwowych. Zdecydowana większość ofiar gwałtów w Afryce Południowej i regionie sub-saharyjskim nie ma dostępu do pomocy medycznej, która mogłaby je uratować przed utratą życia.
Pomimo wspomnianych pozytywnych rozwiązań, sytuacja praw kobiet w Zimbabwe i Suazi pogarsza się. W Suazi wrażliwość kobiet i dziewcząt na przemoc seksualną, przemoc w rodzinie oraz rozprzestrzenianie się HIV/AIDS zostały jeszcze wzmożone przez powtarzającą się dyskryminację prawną oraz brak dostępu do praw ekonomicznych i społecznych. Obecny kryzys konstytucyjny w Suazi może doprowadzić do dalszego pogorszenia dostępu kobiet do wymiaru sprawiedliwości i skutecznej pomocy.
W Zimbabwe głęboki kryzys polityczny i rozprzestrzenianie się praktyki łamania praw człowieka, włączając w to politycznie umotywowaną przemoc seksualną wobec domniemanych przeciwników rządu podkopały reformy prawne, policyjne, jak i reformę służby zdrowia, które mogły zaowocować lepszym dostępem kobiet do służby zdrowia i wymiaru sprawiedliwości. Kobiety i dziewczęta, szczególnie te mieszkające na wsiach, należą do grup o najwyższym stopniu ryzyka zarażeniem HIV/AIDS, są też szczególnie narażone na brak żywności, silnie odczuwany w obu krajach.
W ciągu tego okresu, nazwanego przez społeczność międzynarodową 16 dniową akcją przeciw przemocy wobec kobiet i dzieci (25 listopada – 10 grudnia) Amnesty International , wraz ze wspólnotą międzynarodową, nawołuje rządy regionu południowej Afryki, by wykazały wolę polityczną i podjęły działania w kwestii dotyczącej wielorakich przyczyn przemocy wobec kobiet i dziewcząt.
Rządy powinny energicznie zająć się promocją i ochroną praw zawartych w: międzynarodowej konwencji na rzecz eliminacji wszelkich form przemocy wobec kobiet oraz w jej protokole dodatkowym, deklaracji ONZ dotyczącej eliminacji przemocy wobec kobiet, Karcie Afrykańskiej jak i w deklaracji głów państw Południowo Afrykańskiej Wspólnoty Rozwoju (SADC) w sprawie zapobiegania i eliminacji przemocy wobec kobiet i dzieci. Amnesty International nawołuje także kraje regionu do szybkiego przyjęcia i implementacji protokołu wstępnego Afrykańskiej Karty Kobiet Afryki.
Tłumaczenie: Anna Witeska