W wyjątkowo trudnym czasie pandemii polskie szkoły potrzebują wsparcia, by zapewnić dzieciom i młodzieży bezpieczeństwo, poszanowanie godności i praw człowieka oraz możliwość rozwoju w środowisku otwartym na różnorodność i pluralizm poglądów.
Tymczasem Minister Edukacji i Nauki, Przemysław Czarnek, proponuje zmiany, które mogą to całkowicie uniemożliwić.
W projekcie przewiduje się m.in.:
- Wzmocnienie roli organów sprawujących nadzór pedagogiczny, czyli kuratoriów. W myśl planowanych zmian, kuratoria będą odgrywały kluczową rolę w zakresie powoływania, a także odwoływania i zawieszania dyrektorów szkół. To rząd – poprzez powoływanego przez Ministra Edukacji i Nauki kuratora – będzie decydował, kto kieruje szkołą. W rezultacie osoby, które nie podpiszą się pod rządową wizją polskiej oświaty, będą mogły zostać z niej wyeliminowane.
- Ograniczenie dostępu do dodatkowych zajęć. Nowelizacja prawa oświatowego przewiduje również, że to kuratoria będą decydować o tym, jakie programy edukacyjne organizacji społecznych będą mogły być realizowane w szkołach. W myśl proponowanych zapisów, aby takie zajęcia mogły się odbyć, dyrektor będzie musiał uzyskać pozytywną opinię kuratora, przy czym trzeba będzie o nią wystąpić nie później niż na dwa miesiące przed rozpoczęciem zajęć. Dopiero po pozytywnym zaopiniowaniu przez kuratorium program edukacyjny organizacji społecznych będzie rozpatrywany przez Radę Rodziców. Co to oznacza w praktyce? To mianowany z klucza politycznego kurator, a nie rodzice, będzie decydował o tym, jakie organizacje społeczne będą miały dostęp do szkoły.
Proponowane zmiany mogą prowadzić do upolitycznienia szkół, ograniczenia roli samorządów lokalnych oraz stanowią zagrożenie dla pluralizmu poglądów. Zmiany te stwarzają przestrzeń do nadużywania władzy i eliminowania niewygodnych politycznie postaw lub tematów ze szkół, równocześnie ograniczając liczbę zajęć uznanych przez decydentów za kontrowersyjne, tj. edukacja antydyskryminacyjna, zajęcia o prawach człowieka, rzetelna edukacja seksualna czy klimatyczna.
Apelujemy, by dzieci i młodzi ludzie mogli uczyć się w szkole, która:
- ZAPEWNIA BEZPIECZEŃSTWO I SZACUNEK
Szkoły, w której wszyscy czują się bezpieczni. Która jest wolna od przemocy i dyskryminacji. Która w centrum uwagi stawia uczniów i uczennice. Uwzględnia ich potrzeby, dba o dobre relacje, szanuje i chroni godność i prawa każdego i każdej z nich. - JEST WSPÓLNYM DOBREM I CZĘŚCIĄ LOKALNEJ WSPÓLNOTY
Szkoły, w której samorząd lokalny oraz rodzice i opiekunowie mają realny wpływ na to, czego i jak uczone są ich dzieci. Współpracują z nauczycielami, nauczycielkami i dyrekcją w tworzeniu środowiska szkolnego wspierającego na co dzień rozwój i dobrostan młodych ludzi. Szkoły, która korzysta z lokalnych zasobów: ludzi, organizacji, tradycji, kultury i przyrody, dostrzega lokalne problemy (np. rynku pracy) i włącza młodych w myślenie o ich małej ojczyźnie. - UCZY SZACUNKU DO RÓŻNORODNOŚCI
Szkoły, która nie równa wszystkich pod linijkę, ale dąży do wyrównania szans edukacyjnych i życiowych każdego dziecka. W której każdy i każda ma szansę otrzymania takiego wsparcia, jakiego potrzebuje i w taki sposób, który nie rani godności i uczuć. Szkoły, która uczy współżyć z innymi, niezależnie od ich odmienności i wyjątkowości. Która docenia i afirmuje bogactwo różnorodności. - PROMUJE OTWARTOŚĆ I PARTYCYPACJĘ OBYWATELSKĄ
Szkoła, która jest otwarta na współpracę z organizacjami społecznymi, w której prezentowany jest pluralizm opinii i poglądów, w której się dyskutuje, zadaje pytania, uczy, rozwija. Szkoła, w której rodzice i uczniowie angażują się w tworzenie programu nauczania oraz innych form działalności wychowawczej i dydaktycznej. - ROZWIJA WIEDZĘ, UMIEJĘTNOŚCI I PRZYGOTOWUJE DO DOROSŁEGO ŻYCIA
Szkoły, w której zdobywa się kompetencje niezbędne w XXI wieku: przedmiotowe, cyfrowe, społeczno-obywatelskie. Która uczy krytycznego myślenia i mądrego korzystania z informacji, stawiania pytań i rozwiązywania problemów – samodzielnie i we współpracy z innymi. Szkoły kreatywności i wrażliwości społecznej. Kształcącej świadomych ludzi, różniących się między sobą postawami i życiowymi wyborami, ale działających razem z innymi dla wspólnego dobra, ufnych w swoje kompetencje i gotowych zmierzyć się z wyzwaniami zmieniającego się, złożonego i różnorodnego świata.
Szkoła, której domaga się Amnesty International, zapewnia bezpieczeństwo i poszanowanie praw człowieka. Chroni przed przemocą i dyskryminacją. Uznaje i docenia różnorodność osób, które ją tworzą. To szkoła, w której jest miejsce na różne poglądy, i która buduje wiedzę, umiejętności i postawy otwartości oraz szacunku dla drugiego człowieka. Dzięki temu pozwala lepiej zrozumieć rzeczywistość w jej całej złożoności, mądrzej i z większą wrażliwością podchodzić do problemów społecznych. Jest otwarta na współpracę z organizacjami społecznymi i na inicjatywy rozwijające i wzmacniające świadomy udział młodych ludzi w życiu publicznym.