Konwencja jest otwarta do podpisu podczas Trzeciego Szczytu Szefów Państw i Rządów państw członkowskich Rady Europy, który ma miejsce w dniach 16-17 maja w Warszawie. Została ona przyjęta przez Komitet Ministrów Rady Europy dnia 3 maja 2005 r.
„Ta konwencja jest poważnym krokiem naprzód w ochronie praw ofiar handlu ludźmi. Jest to pierwszy międzynarodowy traktat, sporządzony specjalnie w celu zapewnienia minimalnych standardów dla takiej ochrony. Poprzez przyjęcie tej Konwencji Rada Europy oficjalnie uznaje fakt istnienia potrzeby, aby rządy zapewniły ochronę i wsparcie wszystkim ofiarom handlu ludźmi.” – powiedziała Mary Cunneen, prawniczka z Amnesty International.
„Według nowej Konwencji, handel jest pogwałceniem praw człowieka i obrazą ludzkiej godności i integralności. Konwencja zobowiązuje państwa, które ją podpiszą, do podejmowania tak indywidualnie, jak i kolektywnie, środków zapobiegających handlowi, do ścigania sądownego osób odpowiedzialnych za handel ludźmi oraz do podejmowania szczególnych środków w celu ochrony i poszanowania praw ofiar handlu ludźmi.” – powiedziała Jill Heine z działu prawnego Amnesty International.
Europejska Konwencja o Przeciwdziałaniu Handlowi Ludźmi rozszerza definicję handlu w rozumieniu Narodów Zjednoczonych (określoną w Protokole z Palermo), wyraźnie włączając w to handel wewnętrzny, w zasięgu granic jednego państwa oraz handel niekoniecznie dotyczący zorganizowanych grup przestępczych. Ustanawia ona ramy działania w celu wzmocnionej ochrony praw ofiar handlu ludźmi poprzez zobowiązanie państw podpisujących Konwencję do poczynienia pewnych kroków, na co składają się:
- działania mające na celu zapobieganie handlowi ludźmi oraz ściganie sądowne osób odpowiedzialnych za handel ludźmi;
- przyjęcie procedur, mających na celu rozpoznanie ofiar handlu ludźmi i zagwarantowanie, że to kluczowe zadanie powierzone zostanie osobom przeszkolonym i wykwalifikowanym;
- zagwarantowanie, że osoby, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że są ofiarami handlu ludźmi, nie zostaną wydalone wbrew własnej woli dopóki proces identyfikacji nie zostanie zakończony oraz, że zaoferuje się im pomoc i ochronę;
- zapewnienie pomocy i ochrony wszystkim osobom, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że są ofiarami handlu ludźmi, co oznacza przynajmniej: bezpieczne schronienie; pomoc psychologa i opiekę medyczną; usługi tłumaczeniowe; poinformowanie o ich prawach – łącznie z odszkodowaniem; taka pomoc nie może być uwarunkowana wolą tych osób do występowania w roli świadków w jakichkolwiek postępowaniach przeciwko osobom odpowiedzialnym za handlowanie nimi;
- zalegalizowanie pobytu ofiar handlu ludźmi w państwie, w którym się znajdują, na okres (nie krótszy niż 30 dni), który pozwoliłby im zacząć wracać do zdrowia, uwolnić się spod wpływu handlarza(-y) i zacząć podejmować świadome decyzje na temat swej przyszłości, a w niektórych przypadkach (gdy ich pobyt jest niezbędny ze względu na ich sytuację osobistą i/lub ich współpracę w śledztwach lub postępowaniach karnych) udzielenie im odnawialnych pozwoleń na pobyt na stały;
- zapewnienie, że jakakolwiek repatriacja ofiary handlu ludźmi wykonana zostanie zgodnie z należytym poszanowaniem jej praw, bezpieczeństwa i godności; oraz
- zagwarantowanie, że ofiary handlu ludźmi mają możliwość otrzymania rekompensaty za naruszenia praw człowieka, których się względem nich dopuszczono.
Konwencja ustanawia również niezależne grono ekspertów dla kontroli procesu wprowadzania Konwencji w życie przez państwa, które ją podpisały.
Organizacje Amnesty International i Anti-Slavery International uważają, że Europejska Konwencja o Przeciwdziałaniu Handlowi Ludźmi zapewnia solidną podstawę do indywidualnego i kolektywnego działania państw w celu zwalczania handlu ludźmi oraz poszanowania i ochrony praw ofiar takiego handlu. Z tego względu owe organizacje wzywają wszystkie 46 państw członkowskich Rady Europy do podpisania tego traktatu.
Tło:
Europejska Konwencja o Przeciwdziałaniu Handlowi Ludźmi jest otwarta do podpisu przez państwa członkowskie nie tylko Rady Europy, ale również Wspólnoty Europejskiej oraz przez państwa, nie będące członkami Rady Europy (Kanadę, Watykan, Japonię, Meksyk oraz Stany Zjednoczone), a które uczestniczyły w jej sporządzaniu.
Od chwili wejścia Konwencji w życie (po 10 ratyfikacjach) Rada Europy może zaprosić inne państwa nie-członkowskie do podpisania Konwencji.
Amnesty International i Anti-Slavery International wraz z wieloma innymi krajowymi i międzynarodowymi organizacjami pozarządowymi (NGO) prowadziły kampanię o wzmożoną ochronę praw człowieka w przypadku ofiar handlu ludźmi, na co składało się przez cały czas negocjowanie tej konwencji. Między innymi w listopadzie 2004 r. przedłożyły one Komitetowi Ministrów Rady Europy wspólne oświadczenie organizacji pozarządowych, podpisanych przez ponad 170 innych organizacji pozarządowych (NGO) z 30 krajów. (Tekst Wspólnego Oświadczenia NGO zawarty jest w dodatku 2 Rady Europy: Zalecenia wzmocnienia Projektu Europejskiej Konwencji o Przeciwdziałaniu Handlowi Ludźmi z grudnia 2004 r. (Indeks AI: IOR 61/001/2005 http://web.amnesty.org/library/index/engior610012005))