To pierwsza od ponad 15 lat aktualizacja praktycznego przewodnika po międzynarodowo uznanych standardach sprawiedliwego postępowania sądowego.
– Podręcznik sprawiedliwego procesu to podstawowa lektura dla wszystkich zmagających się z niesprawiedliwością – powiedziała Anna Kulikowska, Menadżerka ds. programowych i edukacji praw człowieka Amnesty International Polska.
– Dostarcza praktyczne porady w sytuacjach, w których prokuratorzy dopuszczają się nadużyć. W skrajnych przypadkach może także pomóc ujawnić prawdziwe, polityczne motywacje procesów. Nawet w najbardziej opresyjnych państwach, gdzie wymiar sprawiedliwości jest zaledwie marionetką w rękach polityków, ujawnianie nadużyć umożliwia sukces.
Podręcznik wykorzystywany będzie przez wiele osób oceniających uczciwość indywidualnych spraw karnych lub całego sądownictwa karnego, w tym:
- Prawników i sędziów zajmujących się sprawami karnymi,
- Obserwatorów sądowych, ustawodawców i edukatorów praw człowieka,
- Osób monitorujących sytuację praw człowieka wspierających wysiłki na rzecz przywrócenia rządów prawa w złożonych sytuacjach po zakończeniu konfliktów zbrojnych.
Z Podręcznika sprawiedliwego procesu korzystali także podczas procesów więźniowie polityczni – niczym z poradnika “zrób to sam”. Albina Kurti aresztowano w Kosowie w 2007 roku podczas pokojowych demonstracji, które pomagał organizować.
– Podręcznik sprawiedliwego procesu Amnesty pomógł mi rozpoznać polityczny wymiar mojej sprawy, a także uczył mnie, jak się bronić. Pomógł mi zdemaskować i przeciwstawić się niesprawiedliwości mojej sprawy – powiedział Albin Kurti, były więzień polityczny, przywódca partii VETËVENDOSJE (Samozaparcie) i poseł Zgromadzenia Kosowa.
Drugie wydanie podręcznika, opublikowane na prośbę czytelników, rzuca światło na znaczące zmiany, jakie zaszły w prawnym i politycznym kontekście na całym świecie. Przyjęto wiele nowych standardów. Na przykład w sprawie kobiet pozbawionych przysługujących im wolności i prawa do pomocy prawnej. Odzwierciedla także rosnące przekonanie, że sprawiedliwość obejmuje także szacunek dla praw ofiar, a wiele praw dotyczących sprawiedliwego procesu obowiązuje zawsze i w każdym przypadku, nawet podczas stanów wyjątkowych czy konfliktów zbrojnych.
– Procesy karne są papierkiem lakmusowym przestrzegania praw człowieka. Niezależnie od przestępstwa niesprawiedliwe procesy zaprzeczają sprawiedliwości wszystkich osób, których dotyczą: oskarżonego, ofiary i opinii publicznej – powiedziała Jill Heine, prawniczka międzynarodowego prawa praw człowieka i autorka Podręcznika sprawiedliwego procesu Amnesty International.
Pierwsze wydanie Podręcznika sprawiedliwego procesu miało miejsce w 1998 roku głównie w celu pomocy pracownikom i członkom Amnesty International.
Recenzje pierwszego i drugiego wydania podręcznika:
- To niezbędna pozycja dla każdej osoby zaangażowanej w monitorowanie przestrzegania międzynarodowych standardów uczciwości podczas spraw kryminalnych lub w całym systemie karnym. Szczerze – to nieoceniony zestaw narzędzi dla każdego w praktyce zajmującego się sprawami karnymi prawnika, od nowicjusza po doświadczonego zawodowca. Zamierzam trzymać swój Podręcznik przy sobie.
Keir Starmer, QC, były Dyrektor Prokuratury w Wielkiej Brytanii. - Gdy odkryłam Podręcznik sprawiedliwego procesu, poczułam się, jakbym natknęła się na złoto. Tłumaczy on różnorodność standardów w kompleksowy, prosty i przystępny sposób.
Dr Vivienne O’Connor, Institute of Peace USA - Podręcznik udowodnił, że jest bardzo wartościowym źródłem szybkiego monitorowania toczących się spraw oraz jako punkt odniesienia w praktycznych sytuacjach, takich jak obserwacja [procesu].
Mervat Rishmawi, Konsultantka praw człowieka - To ważny punkt odniesienia dla mnie i moich kolegów sędziów.
Mohamed Tarawneh, Sędzia Sądu Najwyższego, Jordania - Nie mam najmniejszych wątpliwości, że ten uzupełniony Podręcznik będzie używany w codziennej pracy przez wielu praktyków praw człowieka i aktywistów.
Kishali Pinto-Jayawardena, prawniczka praw człowieka i teoretyczka prawa, Sri Lanka.