Ghoncheh Ghavami, obywatelka Iranu i Wielkiej Brytanii, została zatrzymana 30 czerwca 2014 w areszcie Vozara, gdzie zgłosiła się po odbiór telefonu komórkowego. Telefon odebrano jej 10 dni wcześniej podczas interwencji na demonstracji domagającej się zniesienia zakazu obecności kobiet na stadionach. Spędziła wtedy w areszcie w Vozara kilka godzin. 30 czerwca funkcjonariusze w cywilnych ubraniach udali się do jej domu, skonfiskowali jej laptopa i książki, następnie zawieźli ją do więzienia Evin, gdzie spędziła 41 dni w całkowitej izolacji – bez kontaktu z rodziną i adwokatem. Po tym czasie została przeniesiona do innej celi, współdzielonej z jedną osobą. Ghoncheh Ghavami informuje, że przebywając w odosobnieniu, poddawana była bardzo silnym naciskom ze strony prowadzących przesłuchania. Grożono jej również przeniesieniem do więzienia Gharchak, gdzie w bardzo złych warunkach wyroki odbywają najgroźniejsi przestępcy, a skąd ona sama miała już “nie wrócić żywa”.
Amnesty International stwierdza, że Ghoncheh Ghavami nie została o nic oskarżona, a w areszcie przebywa w ramach śledztwa dotyczącego “propagandy na szkodę państwa”, co ma związek z jej zaangażowaniem w pokojowe protesty przeciw dyskryminacji kobiet. Według niepotwierdzonych informacji 1 września Ghoncheh Ghavami odwołała się od decyzji prokuratora o przedłużeniu aresztu o kolejne dwa miesiące, a sprawę ma rozpatrzyć wydział 15 sądu rewolucyjnego w Teheranie.
Prosimy o pilne wysyłanie apeli w językach perskim, arabskim, angielskim lub własnym:
- Wzywających władze irańskie do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Ghoncheh Ghavami, więzionej wyłącznie za pokojowe wykorzystanie prawa do wolności słowa, wolności stowarzyszeń i zgromadzeń;
- Wzywających władze irańskie do zapewnienia jej ochrony przed torturami oraz innymi formami okrutnego traktowania oraz do nieumieszczania jej w izolacji lub odosobnieniu;
- Wzywających władze irańskie do zapewnienia jej regularnych kontaktów z rodziną oraz adwokatem.
Przykładowy apel w załączniku u dołu strony.
Apele prosimy wysyłać do 22 października 2014 roku na adres:
Przywódca Republiki Islamskiej
Ayatollah Sayed Ali Khamenei
The Office of the Supreme Leader
Islamic Republic Street- End of Shahid Keshvar Doust Street
Tehran, Islamic Republic of Iran
Email: [email protected]
Twitter: @khamenei_ir
Zwrot grzecznościowy: Ekscelencjo / Your Excellency
Przywódca Sądownictwa
Ayatollah Sadegh Larijani
c/o Public Relations Office
Number 4, 2 Azizi Street intersection
Tehran, Islamic Republic of Iran
Zwrot grzecznościowy: Ekscelencjo / Your Excellency
Prezydent Islamskiej Republiki Iranu
Hassan Rouhani
The Presidency
Pasteur Street, Pasteur Square
Tehran, Islamic Republic of Iran
Twitter:@HassanRouhani (English) and @Rouhani_ir (Persian)
Z kopią na adres:
Ambasada Islamskiej Republiki Iranu w Polsce
ul. Królowej Aldony 22, 03-928 Warszawa
e-mail: [email protected]
Informacje dodatkowe
Zakaz wstępu kobiet na stadiony podczas rozgrywek piłkarskich został wprowadzony w Iranie z chwilą ustanowienia Islamskiej Republiki Iranu w 1979 roku. W roku 2012 Departament Bezpieczeństwa (Herasat) Ministerstwa Sportu i Młodzieży objął zakazem również mecze siatkówki. Urzędnicy irańscy powtarzali wielokrotnie, że mieszane towarzystwo kobiet i mężczyzn na trybunach nie leży w interesie publicznym, a dyskryminujący kobiety zakaz służy ich własnemu dobru, zapewniając im ochronę przed kibicującymi mężczyznami. Zakaz budził ogromne kontrowersje podczas rozgrywek światowej ligi siatkówki FIVB w 2014 roku, w ramach których między majem a lipcem Iran rozegrał mecze z Włochami, Brazylią oraz Polską. Podczas pierwszego meczu Iran-Brazylia, 13 czerwca, Irankom uniemożliwiono wstęp na stadion Azadi w Teheranie, podczas gdy Brazylijki weszły na trybuny i mogły dopingować swoją drużynę.
Podczas drugiego meczu, 20 czerwca, gdy Iran pokonał Włochy, Ghoncheh Ghavami wraz z liczną grupą kobiet i mężczyzn zgromadzili się przed stadionem Azadi, protestując w obronie prawa kobiet do wejścia na stadion. Według relacji obecnych tam aktywistów i dziennikarzy policja zareagowała niezwykle brutalnie, bijąc i rozpędzając demonstrantów. Aresztowano grupę osób, a wśród nich Ghoncheh Ghavami. Aresztowane kobiety zostały przewiezione policyjnymi samochodami do ośrodka zatrzymań w Vozara, gdzie przez kilka godzin wysłuchiwały gróźb i obelg. Zostały zwolnione po okazaniu dokumentów i podpisaniu oświadczeń, w których zobowiązały się nie uczestniczyć w przyszłości w podobnych działaniach. Po zwolnieniu Ghoncheh Ghavami przekazała koleżance, że została spoliczkowana, pobita oraz wleczona po ziemi, a na rękach i plecach miała sińce i otarcia.
Po aresztowaniu 30 czerwca adwokat Ghoncheh Ghavami nie miał możliwości spotkania z klientką, komunikacji z nią a nawet wglądu w akta jej sprawy.
Zgodnie z art. 48 zmodyfikowanego irańskiego Kodeksu postępowania karnego, który wszedł w życie w kwietniu 2014, oskarżona “ma prawo zażądać obecności adwokata z chwilą zatrzymania”. Jednocześnie jednak, zgodnie z komentarzem do tego artykułu, w przypadku osób podejrzanych o popełnienie pewnej grupy przestępstw, w tym kradzieży, przestępstw związanych z narkotykami, przestępczości zorganizowanej oraz przestępstw przeciw bezpieczeństwu narodowemu kontakt z adwokatem może nastąpić do tygodnia od aresztowania.
Zgodnie z Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych (ICCPR), którego Iran jest stroną, każda aresztowana lub zatrzymana osoba winna być poinformowana o powodach zatrzymania oraz o przysługujących jej prawach, w tym prawie do pomocy prawnej. Osoby zatrzymane winny uzyskać dostęp do pomocy prawnej od początku okresu zatrzymania, w tym podczas przesłuchań, oraz powinny zostać niezwłocznie doprowadzone przed sędziego, który orzeka o prawidłowości zatrzymania oraz ewentualnym areszcie w oczekiwaniu na proces. Istnieje przy tym domniemanie uwolnienia na czas oczekiwania na proces, a osobom zatrzymanym bezzasadnie przysługuje odszkodowanie.
Komisja Praw Człowieka monitorująca wykonanie zapisów Paktu ICCPR przez każdą ze stron, w tym również przez Iran, ogłosiła że obowiązujący na mocy prawa międzynarodowego zakaz tortur i innych form okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania “dotyczy nie tylko działań powodujących ból fizyczny, ale również działań powodujących cierpienie psychiczne”, zaznaczając przy tym w szczególności, że przedłużające się przetrzymywanie w całkowitym odosobnieniu może stanowić naruszenie Artykułu 7 Paktu ICCPR (General Comment 20, paras. 5 and 6).