Argentyna: Historyczne orzeczenie otwiera drogę do sprawiedliwości

Ustawa „Koniec i kropka” oraz Ustawa o należytym posłuszeństwie stanowiły próbę stworzenia podstaw prawnych dla bezkarności w przypadkach pogwałceń praw człowieka i zbrodni przeciwko ludzkości – wśród nich m.in. porwań, przymusowych zaginięć i tortur – popełnionych w Argentynie w czasie dyktatury wojskowej w latach 1976-1983.
„Ta decyzja nie tylko otwiera drzwi sprawiedliwości dla mrocznej karty historii Argentyny i stanowi niezwykle ważny międzynarodowy precedens prawny, ale również formułuje bardzo wyraźne przesłanie dla takich krajów, jak Chile i Urugwaj, gdzie prawa o bezkarności wciąż mają moc prawną, oraz dla takich, jak Algieria, gdzie rozważa się obecnie wprowadzenie podobnego ustawodawstwa”.
„Ustawy o amnestii, które stanowią próbę przemilczenia zbrodni przeciwko ludzkości, takich jak przymusowe zaginięcia i systematyczne stosowanie tortur, są sprzeczne z międzynarodowymi przepisami praw człowieka i przyczyniają się do umocnienia bezkarności. Kraje, w których wciąż obowiązują ustawy o amnestii lub które rozważają wprowadzenie takich ustaw, wysyłają niebezpieczny sygnał, iż naruszenia praw człowieka są dozwolone”.
„Poprzez tę decyzję podkreśla się jeszcze bardziej konieczność przyjęcia przypadającej wymiarowi sprawiedliwości i pozostałym organom władzy w Argentynie odpowiedzialności za kontynuowanie dochodzeń i procedur sądowych wobec sprawców tysięcy przypadków zaginięć, tortur i egzekucji pozasądowych, które po 30 latach wciąż pozostają bezkarne”.
Informacje ogólne
14 czerwca 2005 roku Sąd Najwyższy Argentyny siedmioma głosami za przy jednym przeciw i jednym wstrzymującym się uznał za sprzeczne z Konstytucją i unieważnił Ustawę „Koniec i kropka” oraz Ustawę o należytym posłuszeństwie,
Ponadto pięcioma głosami za przyjął ustawę Kongresu, w której dwa lata temu uznał on za nieważne obie ustawy, umożliwiając w ten sposób ponowne otwarcie dziesiątek spraw.
Ustawy zostały wydane przez rząd prezydenta Raula Alfonsina w 1986 i 1987 roku. Później rząd prezydenta Carlosa Menema ogłosił ułaskawienie dla wojskowych zamieszanych w pogwałcenia praw człowieka.
W raporcie opublikowanym w listopadzie 1984 roku przez Krajową Komisję ds. Zaginięć Osób (CONADEP) zawarto 8960 przypadków zaginięć, które miały miejsce w czasie dyktatury wojskowej trwającej w kraju w latach 1976-1983, i wskazano, iż prawdziwa liczba może być jeszcze większa.
Argentyńskie organizacje praw człowieka szacują, że liczba ofiar wynosi 30 tysięcy.