AI Index: EUR 49/009/2006 (Public)
7 września sąd dzielnicy Lenińskiej w Grodnie skazał na dwa lata więzienia za publiczne znieważenie prezydenta Walerego Lewoniewskiego i Aleksandra Wasiljewa. Lewoniewski jest przewodniczącym narodowego komitetu strajkowego handlowców, a Wasiljew jego zastępcą. Sędzia stwierdził, że ulotka, którą rozdawali przed demonstracją 1 maja 2004, znieważała publicznie prezydenta. Wzywała ludzi, aby przyszli na demonstrację 1 maja i -powiedzieli, ze są przeciwko -komuś-, kto jedzie na narty do Austrii i dobrze się bawi na ich koszt-. Wiadomo, że wakacje w Austrii spędza prezydent Aleksander Łukaszenka. Na drugiej stronie ulotki zamieszczono anonimowy wiersz satyryczny na temat kosztów życia na Białorusi, zatytułowany -Rachunek za usługi lub -dobre życie-. Aleksander Wasiljew został dodatkowo skazany za zakłócanie porządku publicznego poprzez zorganizowanie 1 maja w Grodnie demonstracji. Sędzia nakazał także skonfiskowanie -dla dobra państwa- komputerów i innego sprzętu zabranego wcześniej Lewoniewskiemu i Wasiljewowi, i nałożył na każdego z nich karę grzywny wysokości 643 278 rubli białoruskich (300 dolarów).
Walery Lewoniewski został aresztowany po raz pierwszy 1 maja 2004 w Grodnie, a 3 maja skazano do za 15 dni aresztu za dystrybucję ulotek wzywających do udziału w nielegalnym wiecu pierwszomajowym. Za to samo został skazany na 13 dni jego syn Władimir. 18 maja wydłużono Lewoniewskiemu areszt, a dzień później formalnie oskarżono go o publiczne znieważenie prezydenta. Wcześniej, 29 kwietnia trójka jego dzieci – Dmitrij, Władimir i Jekaterina – została na krótko zatrzymana za rozdawanie ulotek na rynku w Grodnie.
Obaj mężczyźni przebywają teraz w areszcie śledczym w Grodnie. Mają dziesięć dni na złożenie apelacji od wyroku.
Amnesty International uważa ich za więźniów sumienia i wzywa władze do ich natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia.
Tło wydarzeń
Walery Lewoniewski otwarcie krytykuje prezydenta Aleksandra Łukaszenkę i protestował przeciwko poddawaniu mniejszych przedsiębiorców naciskom finansowym i administracyjnym. Od 1996 roku był pod ścisłą obserwacją władz: organizowano u niego rewizje, konfiskaty mienia, a także przesłuchiwano go w sprawie różnych zarzutów. W 2002 roku kierowany przezeń komitet strajkowy zorganizował strajk, w którym brało udział 120 tys. małych przedsiębiorców, wzywający do usunięcia prezydenta Łukaszenki oraz oskarżający go osobiście o utrudnianie działalności małego biznesu. W kwietniu 2003 aresztowano go podczas dostarczania do parlamentu petycji od handlowców, a następnie skazano na 15 dni pozbawienia wolności za udział w Marszu dla lepszego życia, 12 marca.
Walery Lweoniewski i Aleskander Wasiljew zostali skazani na mocy art. 368 (2) kodeksu karnego (znieważenie prezydenta). Jest on bardzo podobny do art. 3667 (2) (zniesławienie prezydenta Republiki Białorusi), który w przeszłości był wykorzystywany do tłumienia legalnej krytyki rządu. W czerwcu 2004 na mocy art. 367 (2) skazano za rozdawanie satyrycznych ulotek Oksanę Nawikawą, a w czerwcu 2002 – Nikołę Markiewicza i Pawła Mażejkę, wydawcę i dziennikarza gazety Pahonia, która zamieściła artykuł o domniemanym zaangażowaniu prezydenta w -zaginięcia-. W swej rezolucji nt. wolności prasy (Rezolucja 1372) Rada Europy potępiła stosowanie artykułu 367 do skazywania dziennikarzy na więzienie i przymusową pracę za krytykowanie prezydenta i urzędników państwowych.
Napisz list do władz białoruskich:
· Wzywając do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia więźniów sumienia – Walerego Leoniewskiego i Aleksandra Wasiljewa
· Przypominając, że Powszechna Deklaracja Praw Człowieka gwarantuje prawo do wolności opinii, pokojowych zgromadzeń i stowarzyszania się.
Adresy:
Prezydent Republiki Białorusi
Alyaksandr G. LUKASHENKA
Karl Marx Str. 38
220016 g. Minsk
Białoruś
E-mail: [email protected] lub [email protected] lub bezpośrednio ze strony: www.president.gov.by/eng/president/mail.shtml
Minister spraw wewnętrznych
Vladimir V. NAUMOV
Gorodskoi Val Str. 2
220615 g. Minsk
Białoruś
Prokurator Generalny
Viktor SHEIMAN
Internatsionalnaia Str. 22
220050 g. Minsk
Bialoruś
