Burundi: gwałt – ukryte naruszenie praw człowieka

AI Index: AFR 16/006/2004
Gwałty nie zdarzają się wyłącznie na terenach najostrzejszych walk. Istnieje również zjawisko gwałtów w domu, dokonywanych niekiedy na małych dziewczynkach, ponieważ niekiedy uważa się, że takie postępowanie uchroni je przed zakażeniem HIV/AIDS w przyszłości. Odnotowuje się coraz więcej tego rodzaju przypadków.

Ofiary gwałtów cierpią nie tylko na dolegliwości fizyczne, spowodowane brutalnością oprawców, takie jak zranienia, ciąża, zakażenia HIV/AIDS, czy nawet śmierć w wyniku odniesionych ran, ale są również często piętnowane przez społeczeństwo, opuszczone, załamane przychicznie. Policja, lokalne władze i system sprawiedliwości niejednokrotnie nie poświęcały ofiarom gwałtów należnej uwagi, traktowały kobiety z lekceważeniem i pozwalały na niekaralność sprawców przestępstw na tle seksualnym. Istnieją bardzo nikłe szanse na wytoczenie i wygranie przez kobietę procesu wytoczonego gwałcicielowi. Dodatkowym problemem jest fakt, że kobieta bardzo często nie potrafi rozpoznać sprawcy gwałtu. Szanse maleją jeszcze bardziej, gdy oskarżony jest członkiem rządowych sił bezpieczeństwa.

Służby medyczne w kraju nie dysponują wystarczającą liczbą personelu i sprzętu, pozatym są niedofinansowane. Interwencje organizacji humanitarnych zapewniły kobietom z niektórych rejonów dostęp do opieki medycznej, w tym stosowane profilaktycznie leki, podawane natychmiastowo ofiarom gwałtów, by nie dopuścić u nich do zakażenia HIV/AIDS. Jednak tego rodzaju pomoc nie jest dostępna we wszystkich prowincjach, problem z jej uzyskaniem mają zwłaszcza kobiety mieszkające daleko od ośrodków zdrowia lub w rejonach najcęższych walk. Czasami leki są po prostu niedostępne. Wielu ludzi nie wie o istnieniu tego rodzaju pomocy.

W niektórych rejonach dostojnicy religijni i lokalne władze zachęciły rodziny do udzielania wsparcia ofiarom gwałtów, lecz gwałt w społeczeństwie w dalszym ciagu traktowany jest jak piętno.

Niektóre kobiety obawiają się prosić o pomoc, ponieważ w ten sposób ich lokalne społeczności mogłyby się dowiedzieć, że są ofiarami gwałtu. Narastające zjawisko gwałtów oraz niechęć kobiet do zgłaszania tego rodzaju przestępstw przyczyniają się bez wątpienia do szerzenia się w Burundi zakażeń wirusem HIV/ AIDS.

Pomimo postępu polityków w dążeniu do rozwiązania konfliktu, gwałty i przemoc na tle seksualnym nadal mają miejsce i wymagana jest pilna akcja mająca na celu zażegnanie takiej sytuacji. Powstawanie coraz to nowych, małych oddziałów zbrojnych podnosi ryzyko przemocy, także skierowanej przeciwko kobietom, która może w dalszym ciagu mieć miejsce, nawet po zakończeniu oficjalnych działań zbrojnych.