Chiny: Obrońca prawa do mieszkania – ZHENG ENCHONG

ASA 17/045/2004
Zheng Enchong był prawnikiem w Szanghaju, doradzał i reprezentował rodziny, które zostały siłą wyeksmitowane ze swoich domów, albo które dostały niedostateczną rekompensatę za eksmisję. Jego licencja adwokacka została unieważniona przez władze miejskie w lipcu 2001 r. Wówczas w Szanghaju powstało podejrzenie, że padł on ofiarą skorumpowanych urzędników, którzy czerpali zyski ze współpracy z bogatymi i wpływowymi firmami zajmującymi się rynkiem nieruchomości w mieście. Mimo to Zheng Enchong kontynuował swoją pomoc prawną dla ludzi, i prawdopodobnie reprezentował i asystował ponad pięciuset rodzinom do czasu swojego zatrzymania w lipcu 2003 r.
W maju 2003 r. grupa mieszkańców Szanghaju za radą Zheng Enchong, zdecydowała się pozwać prominentnego działacza na rynku nieruchomości, Zhou Zhengyi, który, jak wiadomo, miał bliskie kontakty biznesowe i osobiste z wysokimi urzędnikami w Szanghaju. Sześcioro mieszkańców reprezentowało ponad 200 osób, które zostały nieodpowiednio przesiedlone, po to, aby ich domy mogły zostać zburzone wskutek umowy między firmą Zhou Zhengyi i władzami miejskimi. Mieszkańcy twierdzą, że między Zhou Zhengyi a skorumpowanymi urzędnikami nastąpiła transakcja warta 300 mln juanów (36,25 milionów USD), a środki te powinny zostać przeznaczone na to, aby zapewnić mieszkańcom wyburzonych domów należyte miejsca zamieszkania. 
Zheng został zatrzymany przez policję 6 czerwca 2003 r. na podstawie zarzutów -nielegalnego uzyskania tajemnic państwowych- kilka dni po tym, jak Zhou Zhengyi został uniewinniony. Wkrótce po jego zatrzymaniu, żona Zheng’a Enchong’a, Jiang Meili, usłyszala od niezidentyfikowanego urzędnika, że -prawie każdy urzędnik w Szahgnaju nie znosi jej męża-. Zarzut -nielegalnego uzyskania tajemnic państwowych- został w dniu procesu, 28 września 2003 r., zmieniony na -nielegalne wyjawianie tajemnic państwowych jednostkom zagranicznym-. Ten zarzut opierał się na dwóch faksach, jakie Zheng Enchong rzekomo wysłał do nowojorskiej organizacji Prawa Człowieka w Chinach (Human Rights in China – HRIC). Jeden z faksów zawierał reportaż z Xinhua, chińskiej oficjalnej agencji informacyjnej, o demonstracji zwolnionych robotników jaka odbyła się w Szanghaju. Ten reportaż był dokumentem publicznie dostępnym, który później został zakwalifikowany jako -tajemnica państwowa- przez władze Szanghaju, aby mógł być użyty jako dowód w sądzie przeciwko Zhengowi Enchongowi. Drugi dokument był rzekomo wewnętrznym raportem rządowym na temat dziennikarza, który opisał protesty robotników. Sądowi nie udało się jednak potwierdzić, że ten dokument dotarł do HRIC.
Wyrok skazujący Zhenga Enchonga został wygłoszony na 20-minutowej rozprawie przed Pośrednim Sądem Ludowym Numer 2 w Szanghaju, a jego późniejsza apelacja została odrzucona 18 grudnia 2003 r. Jiang Meili, żona skazanego,  wciąż doświadcza bezprawnych zatrzymań z rąk chińskiej policji przez to, że wciąż próbuje przedstawić sprawę Zhenga Enchonga władzom. Od czasu zatrzymania jej męża w czerwcu 2003 r. była kilkukrotnie zatrzymywana: w październiku 2003 r. kiedy chciała się zobaczyć z adwokatem Zhenga Enchonga w Pekinie, w lutym 2004 r. kiedy chciała złożyć petycję w sprawie swojego męża do państwowego parlamentu Chin, a następnie w marcu 2004 r. kiedy próbowała odwiedzić swojego męża w więzieniu w Szanghaju. Relacje donoszą, że kiedy chciała odwiedzić Zhenga Enchonga w więzieniu Tilanqiao 4 marca 2004 r., kilku oficerów policji w cywilu próbowało uniemożliwić jej to, odciągając ją siłą za ręce i nogi, zgodzili się, żeby szła o własnych siłach dopiero wtedy, kiedy uderzyła głową w metalową barierkę.
W listopadzie 2004 r. Jiang w końcu udało się odwiedzić męża w więzieniu. Zheng Enchong powiedział jej, że dyrektor biura więzienia doradzał mu kilkakrotnie, aby się przyznał do zarzucanego mu czynu, bo wtedy jego wyrok zostanie zredukowany z trzech lat do jednego roku. Skazany odmówił, a w rezultacie był bardzo źle traktowany. Wizyta Jiang Meili w więzieniu skończyła się, kiedy Zheng Enchong zaczął rozmawiać z nią na temat swojego procesu; wówczas kilku strażników wyprowadziło go z pokoju wizyt.
Wiadomo również, że prawnikowi Zhenga Enchonga nigdy nie udało się z nim zobaczyć, przez co odmawia mu się prawa do dalszej obrony prawnej. Jego pierwszy adwokat nie jest już prawnikiem, zrezygnował, ponieważ od czasu kiedy bronił Zhenga Enchonga zaczął otrzymywać liczne pogróżki pod adresem swoim i swoich klientów.
Amnesty International uważa, że Zheng Enchong jest obrońcą praw człowieka, uwięzionym za pokojowe działania na rzecz ludzi wypędzonych ze swoich domów, ludzi, których prawa zostały pogwałcone. Jest także więźniem sumienia, zatrzymanym z pogwałceniem jego podstawowych praw do wolności wypowiedzi i do zrzeszania się. Amnesty International wzywa do jego natychmiastowego i bezwarunkowego zwolnienia z więzienia.
Prosimy wysyłać apele w sprawie Zhenga Enchonga:
–          wzywające do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Zhenga Enchonga jako więźnia sumienia, zatrzymanego z pogwałceniem jego podstawowych praw do wolności wypowiedzi i do zrzeszania się,
–          wzywające do natychmiastowego zaprzestania prześladowań żony Zhenga Enchonga – Jiang Meili,
–          wyrażające zaniepokojenie, że aresztowanie, proces i wyrok Zhenga Enchonga na podstawie zarzutów  dotyczących -tajemnic państwowych- były motywowane kwestiami politycznymi i odnosiły się do jego prób walki o prawa do mieszkania osób, które reprezentował i którym doradzał w Szanghaju,
–          wzywające władze do tego, aby przedsięwzięły skuteczne środki i zapewniły bezpieczeństwo Zheng Enchong i innym adwokatom reprezentującym prawa ludzi do godziwego mieszkania, aby mogli oni kontynuować swoją pracę w obronie praw człowieka bez obawy, że zostaną zatrzymani, wtrąceni do więzienia, powstrzymywani i zastraszani,
–          wzywające władze do przedsięwzięcia środków do zapewnienia działaczom obrony praw człowieka zajmujących się problemem zapewniania godziwego mieszkania  możliwości kontynuowania pracy zgodnie z Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ, bez obawy, że zostaną zatrzymani, wtrąceni do więzienia, powstrzymywani i zastraszani,
–          wzywające władze, aby niezwłocznie zajęły się obroną praw ludzi do godziwego zamieszkania zgodnie z międzynarodowymi standardami praw człowieka, w tym prawa do godziwej rekompensaty za eksmisję i burzenie domów.
Prosimy wysyłać apele do:
Minister Sprawiedliwości
Chińskiej Republiki Ludowej
ZHANG Fusen Buzhang
Ministry of Justice
10 Chaoyangmen Nandajie
Chaoyangqu
Beijing
100020
People’s Republic of China
Forma grzecznościowa: Szanowny Panie Premierze/ Your Excellency
Fax: +86 10 6472 9863
E-mail: [email protected]
E-mail: [email protected]
Burmistrz Szanghaju
Municypalnego Rządu Ludowego
HAN Zheng Shizhang
Shanghaishi Renmin Zhengfu
30 Fuzhoulu
Shanghaishi
200002
People’s Republic of China
Forma Grzecznościowa: Szanowny Panie Burmistrzu / Dear Mayor
E-mail: [email protected]
Proszę wpisywać drugi adres redakcji rządowej strony internetowej w Szanghaju:
E-mail: [email protected]
E-mail: [email protected]
Dyrektor Biura Sprawiedliwości w Szanghaju
MIAO Xiaobao Juzhang
Sifaju
225 Wuxinglu,
Shanghaishi
200030
People’s Republic of China
Forma grzecznościowa: Szanowny Panie Dyrektorze / Dear Director
Fax: +86 21 6474 3029
E-mail: [email protected]
Kopia e-maila do:
E-mail: [email protected]
E-mail: [email protected]
Kopie do:
Sekretarz Miejscowego Komitetu Partii w Szanghaju
CHEN Liangyu Shuji
Zhonggong Shanghaishi Weiyuanhui
30 Fuzhoulu
Shanghaishi 200002
People’s Republic of China
Forma grzecznościowa: Szanowny Panie Sekretarzu / Dear Secretary