ASA 17/010/2005
Po pierwsze, Rebiya Kadeer, znana ujgurska businesswoman, z północno-wschodniego regionu Xinjiang, nigdy nie powinna była znaleźć się w więzieniu. Była aresztowana, sądzona i skazana na osiem lat więzienia w 2000 r. pod zarzutem -ujawniania tajemnic państwowych,- po tym jak przesłała wycinki prasowe swojemu mężowi w USA.
-Jesteśmy głęboko zaniepokojeni, że zwolnienie Rebiyi Kadeer będzie przywoływane jako dowód na poprawę sytuacji praw człowieka, podczas gdy Unia Europejska debatuje nad zniesieniem embarga na dostawy broni do Chin. Embargo to zostało nałożone jako bezpośredni skutek pogwałcania praw człowieka, związanych z rozprawianiem się z pro-demokratycznymi demonstracjami w 1989- oznajmiła Catherine Baber, Wicedyrektorka Amnesty International w Azji.
-Uwolnienie Rebiyi Kadeer nie zmienia prawa i praktyk regularnie stosowanych przez chińskie władze w celu aresztowania i uwięzienia ludzi, którzy s pokojowy sposób korzystają ze swojego prawa do wolności wypowiedzi, zgromadzeń i innych podstawowych praw człowieka.-
Pozostali ujgurscy więźniowie sumienia pozostają za kratkami. Abdulghani Memetemin został skazany na dziewięć lat więzienia w 2002 r., również pod zarzutem -ujawniania tajemnic państwowych, po tym jak wysłał zagranicę informacje o pogwałcaniu praw człowieka w stosunku do społeczności Ujgurów w Xijiang. To właśnie informacje o takich ludziach powinny stanowić źródło informacji dla Komisji ONZ ds. praw Człowieka i innych dyskusji. Tohti Tunyaz został skazany na 11 lat więzienia w 1999 r. Zarzuty dotyczyły między innymi -wzniecanie separatyzmu- i odnosiły się do książki na temat historii Ujgurów, którą rzekomo napisał. Ci dwaj więźniowie sumienia pozostaną w więzieniu w czasie Olimpiady w Pekinie w 2008 r. Amnesty International domaga się ich natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia.
-Członkowie Amnesty International na całym świecie cieszą się z uwolnienia Rebiyi Kadeer,- powiedziała Catherine Baber. -Jej uwolnienie zachęci ich do walki o uwolnienie pozostałych więźniów sumienia w tym regionie i walki o reformę prawa, które sprawiło, że w ogóle znaleźli się za kratkami.-
Sukces Rebiyi Kadeer w interesach został dostrzeżony przez władze chińskie, zapewniając jej w ten sposób stanowisko oficjalnego przedstawiciela na IV Światowej Konferencji ONZ ws. Kobiet w Pekinie w 1995r. Później została członkiem oficjalnego ciała doradczego Narodowego Kongresu Ludowy, ale została wykluczona z kolejnych wyborów w 1998, gdyż nie potępiła -separatystycznej- działalności swojego męża w USA. Została aresztowana w sierpniu 1999 r. w drodze na spotkanie z amerykańską delegacją badawczą Kongresu w Chinach. Utrzymywano, że była w posiadaniu listy dziesięciu osób -podejrzewanych o powiązania z działaczami separatystycznymi.-
Uwolnienie Rebiyi Kadeer ma miejsce półtora roku przed upływem kary. Według doniesień leci do Stanów Zjednoczonych, gdzie zostanie poddana leczeniu i połączy się ze swoją rodziną.
Tłumaczenie Aleksandra Zalska
