ASA 17/012/2002
Raport opisuje nowe -antyterrorystyczne- regulacje prawa chińskiego mające przeciwdziałać -terroryzmowi, separatyzmowi i nielegalnym praktykom religijnym-, na terenie Ujgurskiego Autonomicznego Regionu Xinijang.
-Rząd chiński utrzymuje, że ‘etniczni separatyści’ są powiązani z międzynarodowym ‘terroryzmem’ i wzywa do pomocy w walce z nimi. Jednak subiektywnie interpretowane pojęcie ‘terroryzmu’ pozwala na pozbawienie wolności wielu osób, których często jedynym przewinieniem było praktykowanie religii lub obrona własnej kultury- – mówi Amnesty International.
Amnesty International wzywa społeczność międzynarodową do wykorzystania okazji, jaką stanowi trwająca w Genewie sesja Komisji NZ ds. Praw Człowieka, by wezwać władze chińskie do zaprzestania łamania praw człowieka w imię -wojny z terroryzmem-.
Choć brak jest doniesień w ostatnich latach o jakichkolwiek aktach -terroru- w Regionie Xinijang, władze w ciągu ostatniego pół roku zatrzymały tysiące osób i wprowadziły nowe restrykcje dotyczące praktyk religijnych i swobód kulturalnych. Niektórzy z zatrzymanych zostali skazani na wieloletnie wyroki więzienia, innych stracono.
Duchowni islamscy są poddawani ścisłemu nadzorowi i -politycznej edukacji-. Według oficjalnych źródeł, pod koniec zeszłego roku, 8000 imamów zostało -przeszkolonych- i uzyskało -lepsze zrozumienie partyjnej polityki w kwestiach etnicznych i religii-. Niektórzy duchowni muzułmańscy zostali aresztowani za nauczanie Koranu.
Podczas świętego miesiąca Ramadan, w szkołach, szpitalach i urzędach zabronione było przestrzeganie postu. Jeden z nauczycieli w Khotan powiedział, że uczniom grożono wyrzuceniem ze szkoły, jeśli odmówiliby złamania postu. Zamknięto meczety, ponieważ uważano, że z powodu ich lokalizacji w pobliżu szkół wywierają -zły wpływ- na młodzież.
Z początkiem tego roku akcja -szkolenie- została rozszerzona na inne grupy społeczne. -Przeszkolono- osoby zajmujące kluczowe stanowiska w mediach, świecie kultury, sztuki, literatury, w naukach społecznych i wielu innych dziedzinach życia. -Celem było potępienie wszelkich przejawów politycznego oporu i działań opozycyjnych, włącznie z tak pokojowymi formami jak wiersze, pieśni, książki, listy li korzystanie z internetu- – powiedziała Amnesty International.
Doniesienia mówią, że -separatyści- są osądzani w trakcie -publicznych orzekań- i że niektórzy z nich zostali skazani w ten sposób na karę śmierci, a wyroki wykonano natychmiast po -orzeczeniu winy-. Raport Amnesty International wymienia kilka z tych przypadków, w tym jeden z 15 października 2001 roku, kiedy 12 Ujgurów otrzymało wyroki od pięciu lat więzienia do kary śmierci. Dwie osoby zostały stracone natychmiast po zakończeniu zgromadzenia.
Raport Amnesty International wymienia również szczegółowo zmiany w prawie karnym. Nowe regulacje zwiększają zakres stosowania kary śmierci i prowadzą do uznania za przestępstwa działań pokojowych, niecenzurowanych wypowiedzi i swobodę zrzeszania się. Prawo ustanawia, że przestępstwem jest przynależność do -organizacji terrorystycznej-, jednak wobec braku definicji takiej organizacji można domniemywać, że prawo to odnosi się do opozycji politycznej i grup religijnych.
Raport Amnesty International zawiera szereg wskazań i wzywa władze Chin do zakończenia rozległego łamania praw człowieka wynikającego z politycznej ofensywy w Ujgurskim Regionie Xinijang. Raport wzywa również rządy innych państw do nie zawracania do Chin osób związanych z radykalnymi ruchami islamskimi, bowiem jest wysoce prawdopodobne, że osobom tym grożą po powrocie tortury lub kara śmierci.
Tło wydarzeń
W czasie trwających od 10 lat represji politycznych w Autonomicznym Ujgurskim Regionie Xinijang władze aresztowały dziesiątki tysięcy osób. Wielu z nich było przetrzymywanych w zupełnym odosobnieniu, co wykluczało prowadzenie jakichkolwiek rzetelnych dochodzeń, podczas gdy okresowo ujawniano jedynie wyrywkowe informacje dotyczące nielicznych osób, przeciwko którym prowadzone było śledztwo. Wiele z tych osób jest torturowanych i skazywanych w wyniku rażąco niesprawiedliwych procesów, które odbywają się albo w tajemnicy, albo na oczach tłumów podczas -powszechnych zgromadzeń orzekających-. W tym kontekście istnieją uzasadnione powody do poddania w wątpliwość wiarygodności informacji ze źródeł rządowych, iż osoby więzione i skazywane zaangażowane były w -działalność terrorystyczną-.