Według informacji przekazanych przez białoruską organizację Human Constanta, do której mężczyzna wcześniej zwrócił się po wsparcie opisując historię grożących mu w kraju prześladowań (oświadczenie HC tutaj), przybył on do białoruskiego Brześcia na początku lutego 2018 r. Od tego czasu stawiał się na polskiej granicy w Terespolu 16 razy, bezskutecznie prosząc o objęcie go procedurą o udzielenie ochrony międzynarodowej. 26 lutego 2018 r. został zatrzymany wraz z innym obywatelem rosyjskim, którego dane nie są znane organizacji HC, w związku z desperacką próbą nielegalnego przekroczenia białorusko-polskiej granicy. 2 marca 2018 r. został deportowany z Białorusi do Rosji, a jego dalsze losy pozostają nieznane.
Zdarzenie to jest kolejnym przypadkiem przekazania przez władze białoruskie do Rosji mieszkańca Czeczenii, w rezultacie którego mogło dojść do poważnych naruszeń praw odesłanej osoby w związku z dramatycznym stanem praw człowieka w Czeczenii. Sytuacja taka miała miejsce m.in. w przypadku Imrana Salamova, który 8 razy próbował złożyć wniosek o ochronę na przejściu granicznym w Terespolu, zanim we wrześniu 2017 r. został deportowany z terytorium Białorusi. Wkrótce po powrocie do Rosji mężczyzna zaginął. Szerzej o sprawie pisało Amnesty International tutaj.
Nasze organizacje w żadnym wypadku nie pochwalają prób nielegalnego przekroczenia granicy. Należy jednak podkreślić, że mężczyzna ów wcześniej 16 razy usiłował wjechać do Polski legalnie, korzystając z prawa złożenia wniosku o objęcie ochroną międzynarodową. Zachodzi zatem duże prawdopodobieństwo, że do tego desperackiego kroku pchnęło go bezprawne działanie Straży Granicznej, konsekwentnie odmawiającej przyjęcia od niego wniosku o ochronę.
W tym miejscu należy podkreślić, że w 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w kilkunastu sprawach dotyczących odmów wjazdu na przejściu granicznym w Terespolu, uwzględnił skargi cudzoziemców uznając, że decyzje o odmowie wjazdu były nieprawidłowe[1]. Również Europejski Trybunału Praw Człowieka w ostatnich miesiącach zakomunikował polskiemu rządowi kilka spraw dotyczących odmów wjazdu na granicy[2]. Pragniemy po raz kolejny podkreślić, że uniemożliwienie przez polskie władze złożenia wniosku o ochronę międzynarodową osobom uciekającym przed prześladowaniami w Czeczenii, naraża te osoby na skrajne niebezpieczeństwo w przypadku ich przymusowego odesłania do Rosji z terytorium Białorusi.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Amnesty International i Stowarzyszenie Interwencji Prawnej wystąpiły do Komendy Głównej Straży Granicznej oraz do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o przeprowadzenie kontroli prawidłowości prowadzonych procedur w sprawach o udzielenie ochrony międzynarodowej na polsko-białoruskim przejściu granicznym w Brześciu-Terespolu.
[1] https://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/straz-graniczna-przed-sadem-procesy-za-odmowy-uchodzcom-wjazdu,811669.html, http://www.hfhr.pl/wsa-w-kolejnej-sprawie-uwzglednil-skarge-cudzoziemca-na-decyzje-o-odmowie-wjazdu-do-polski/
[2] http://www.hfhr.pl/etpc-zakomunikowal-polskiemu-rzadowi-skargi-dotyczace-odmowy-wjazdu-uchodzcom-w-terespolu/
