Kryzys klimatyczny to kryzys praw człowieka. Jego skutki prędzej czy później uderzą w nas wszystkich. Amnesty International przygotowało zestaw rekomendacji dla państw w związku z odbywającym się w Glasgow szczytem klimatycznym ONZ i apeluje o zwiększenie wysiłków w zakresie ochrony środowiska, tak by powstrzymać globalne ocieplenie i aby przyszłe pokolenia nie musiały płacić straszliwej ceny za dzisiejsze zaniechania.
Stoimy u progu zagłady. Widmo katastrofy klimatycznej nigdy wcześniej nie było tak realne jak teraz. Pożary, powodzie i inne ekstremalne zjawiska pogodowe powoli stają się naszą codziennością. Od dekad wycinamy lasy i eksploatujemy paliwa kopalne, nie zważając na to, jak nadmierna emisja gazów cieplarnianych wpływa na środowisko. Szacuje się, że do 2020 r. stężenie dwutlenku węgla w atmosferze było o 48% wyższe niż przed epoką przemysłową, co przełożyło się na wzrost średniej temperatury o 1,1°C. Nie ma żadnych wątpliwości, że ocieplenie klimatu jest faktem, i że wywołała je działalność człowieka. Jeżeli już teraz nie zmienimy naszego podejścia do środowiska, wkrótce może być za późno.
Pewną dozę nadziei daje niedawna rezolucja Rady Praw Człowieka ONZ, która uznała dostęp do bezpiecznego i czystego środowiska za jedno z podstawowych praw człowieka. Dokument przyjęto 43 głosami. Warto zauważyć, że żadne państwo nie zagłosowało przeciwko, a jedynie Rosja, Chiny, Japonia oraz Indie postanowiły wstrzymać się od głosu. Dalsze prace nad globalną polityką klimatyczną mają teraz miejsce podczas szczytu klimatycznego w Glasgow, który rozpoczął się w niedzielę i potrwa do 12 listopada. Amnesty International przygotowała rekomendacje dla państw. Należy podjąć stanowcze kroki, by przeciwdziałać negatywnym skutkom ocieplenia klimatu. Działania powinny objąć pięć głównych obszarów.
- Po pierwsze, wszystkie państwa powinny określić nowe zobowiązania w zakresie ograniczania emisji gazów cieplarnianych i przystosowywania się do zmian klimatu, tak by zmniejszyć średni globalny wzrost temperatury do 1,5°C i by każde z nich przyczyniło się w miarę swoich możliwości do walki z kryzysem klimatycznym. Naukowcy wskazują, że średni wzrost temperatury o 2°C w stosunku do okresu przed rewolucją przemysłową doprowadzi do nieodwracalnych zmian. Dlatego naszym priorytetem powinno być spowolnienie tego procesu w jak największym zakresie.
- Po drugie, zamożne państwa powinny zwiększyć swój wkład finansowy na ochronę klimatu, tak by wspólnie każdego roku przekazać na ten cel co najmniej 100 miliardów dolarów. Amnesty International apeluje również, by kraje Globalnego Południa otrzymały środki za pośrednictwem dotacji, a nie pożyczek, tak by nie zwiększać ich zadłużenia.
- Po trzecie, zamożne państwa powinny również podjąć działania ukierunkowane na opracowanie mechanizmów pomocy, w tym odszkodowań, dla ludzi, którzy ponieśli straty spowodowane kryzysem klimatycznym.
- Po czwarte, wszystkie państwa powinny drastycznie ograniczyć wykorzystanie i wydobycie paliw kopalnych. Nie powinny się natomiast opierać na instrumentach równoważenia emisji dwutlenku węgla, które opóźniają podjęcie działań zmierzających do walki z ociepleniem klimatu i mogą mieć negatywny wpływ na standardy ochrony praw człowieka. Powinny odrzucić wszelkie porozumienia dotyczące handlu emisjami, ponieważ nie prowadzą one do rzeczywistego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i nie zawierają gwarancji w zakresie ochrony praw człowieka.
- Po piąte wreszcie, wszystkie państwa powinny przyjąć nowe plany działań na rzecz zwiększenia istotności ochrony środowiska, które obejmowałyby obszary edukacji klimatycznej, zaangażowania obywatelskiego oraz dostępu do informacji publicznej i przyczyniłyby się do efektywnego wdrożenia spójnej polityki klimatycznej. Kluczowym jest, by były one zgodne ze standardami ochrony praw człowieka, w szczególności w zakresie swobody wypowiedzi i wolności zgromadzeń.
Najbliższe dni pokażą, czy państwa przyjmą bardziej odpowiedzialną politykę w zakresie ochrony środowiska. Amnesty International wyraża głęboką nadzieję, że głowy państw wezmą pod uwagę przedstawione rekomendacje. Kryzys klimatyczny to kryzys praw człowieka i należy zagwarantować, by przyszłe pokolenia nie musiały płacić straszliwej ceny za nasze błędy.
Z rekomendacjami Amnesty International (po angielsku) można zapoznać się tutaj>>>
Autor: Marcin Sczaniecki – Specjalista ds. monitoringu praw człowieka / Human Rights Monitoring Specialist on Poland