Pewnie większość osób posiadających konto na portalach społecznościowych już zna określenie „selfcare”, co oznacza zatroszczenie się o siebie, sprawienie sobie czegoś dobrego, przyjemnego czy po prostu potrzebnego. Mniej znane, choć bardzo ważne jest określenie „community care”, czyli opieka społecznościowa, wzajemne wsparcie, reagowanie na potrzeby i problemy innych osób. Czyli na przykład reagowanie na przemoc.
Dlaczego warto reagować? Dzięki temu wysyłamy sygnał, że określone zachowanie nie jest przez nas akceptowane, a często stanowi po prostu naruszenie prawa bądź przestępstwo. Osoba, która doświadcza przemocy może potrzebować tego sygnału albo wręcz jasnej informacji, żeby wyrwać się z sytuacji, w której jest krzywdzona. Bardzo trudno jest przerwać przemoc, kiedy się jej doświadcza. Wpływa na to brak równowagi sił pomiędzy osobą stosującą przemoc i osoba krzywdzoną. Zależność może mieć charakter emocjonalny lub materialny, może wynikać z określonej relacji lub kontekstu. Relacji władzy czasami nie widać na pierwszy rzut oka dlatego lepiej nie zakładać, że nie dochodzi do przemocy nawet, gdy nie jest to dla nas oczywiste.
Jak dobrze reagować? Kiedy widzimy lub słyszymy agresję może to wywoływać w nas różne trudne emocje, jak strach czy złość. Czasami same i sami mamy różne przykre wspomnienia czy doświadczenia, o które także dobrze się zatroszczyć. Mogą się pojawiać myśli, konflikty wewnętrzne spod znaku „Czy ja powinnam/powinienem się wtrącać? Może to nie moja sprawa?” Dzieje się tak dlatego, że naszym społeczeństwie pokutuje mit, że przemoc to sprawa prywatna. To nieprawda. Przeciwdziałanie przemocy i dyskryminacji to nasza wspólna sprawa.
Lista dobrego reagowania:
- Jeśli zdecydujesz się na reakcję – skoncentruj się na osobie doświadczającej przemocy, a nie na sprawcy czy sprawczyni. Spytaj się czego potrzebuje w tej sytuacji. Nazywaj rzeczy po imieniu, ale nie oceniaj, np. powiedz “Wyzwiska, które słyszałam brzmią jak przemoc psychiczna. Bardzo mi przykro, że jest Pani/Pan w takiej sytuacji, czy mogę jakoś wesprzeć?”, a nie “Bardzo głośno u Państwa, ta osoba co się wydziera to chyba jakiś potwór, czemu Pani/Pan nic z tym nie zrobi?” Przemoc najczęściej zdarza się w bliskich relacjach, a więc takich w które włożyło się dużo energii i które się zna, co sprawia, że może być trudno przyjąć wsparcie od obcej osoby.
- Wskazuj na różne opcje (takie jakie kontakt z określoną instytucją czy organizacją) ale nie narzucaj własnego rozwiązania. Pamiętaj, to nie jest o Tobie, nawet jeśli spotkała Cię podobna krzywda.
- Zastanów się w czym możesz wesprzeć, a w czym wolisz nie albo możesz poprosić inną osobę. To może być wspólne pójście na komisariat, wsparcie w napisaniu pisma, ale też rzeczy pozornie nie związane, jak zaopiekowanie się czasami dzieckiem sąsiadki, gdy ona będzie załatwiała formalności.
- Pogłębiaj wiedzę na temat przeciwdziałania przemocy na szczeblu lokalnym. Sprawdź, gdzie w Twojej gminie jest Ośrodek Interwencji Kryzysowej lub Punkt informacyjno-konsultacyjny i w jaki sposób można się z nimi skontaktować. Sprawdź, gdzie jest najbliższy Ośrodek Pomocy Społecznej, w którym działa zespół interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie i poradnia zdrowia psychicznego. A może w Twojej miejscowości bądź regionie działa organizacja pozarządowa oferująca wsparcie dla osób z doświadczeniem przemocy lub pokrzywdzonych przestępstwem? To też warto sprawdzić.
W sytuacji społecznej samoizolacji może pojawić się przemoc czy agresja tam, gdzie jej wcześniej nie było, gdzie konflikty były rozwiązywane w niezagrażającej atmosferze. Przebywanie ze sobą non stop, niepewność jutra, zwolnienia z pracy, presja na produktywność, to wszystko może wpływać na problemy w komunikacji i napięcia, które ciężko rozładować w sposób bezpieczny i na osobności. Trzeba pamiętać, że nic nie usprawiedliwia przemocy, czyli krzywdzenia innych osób, nawet w takim czasie.
To, jaka opieka społecznościowa będzie dostępna w naszym otoczeniu, zależy od nas. Reagujmy na przemoc!
Bio:
Natalia Skoczylas – Działaczka feministyczna i edukatorka antyprzemocowa. Specjalistka z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wiedzę i doświadczenie zdobyła pracując w fundacji Feminoteka. Prowadzi warsztaty z zakresu reagowania na przemoc seksualną oraz wspierania osób z doświadczeniem przemocy. Aktorka w spektaklu „Gwałt. Głosy” w reżyserii Agnieszki Błońskiej. Edukatorka z książki #sexedpl i członkini Porozumienia Kobiet 8 Marca. Prowadzi aktywistyczne konto na Instagramie: @nataszex
Na stronie naszej kampanii “MOC, nie przemoc” znajdziesz więcej informacji, gdzie znaleźć wsparcie i jak reagować, by pomóc.