Etiopia: Młode kobiety orędowniczkami walki z obrzezaniem kobiet (FGM)

           Wśród wielu etiopskich grup etnicznych (zwanych również “narodowościami”) na terenach rolniczych w imię kultury dziewczynki w wieku od 10 lat są porywane w drodze powrotnej ze szkoły, przy przeszkodach wodnych lub w lasach. Dziewczynki są gwałcone, obrzezane i zmuszane do małżeństwa z gwałcicielem. Utrata dziewictwa podczas gwałtu nie pozostawia dziecku i rodzinie żadnego wyboru poza akceptacją małżeństwa gwałciciela z ofiarą. Dziewictwo przed ślubem jest wysoko cenione, a dziewczyna, która nie jest dziewicą, miałaby w tradycyjnej kulturze bardzo nikłe szanse na zamążpójście.

 

            Czternastoletnia “Mirian” (nie jest to jej prawdziwe imię) została porwana i zmuszona do przeżycia FGM w wieku dziesięciu lat, gdy była w pierwszej klasie szkoły podstawowej w mieście Durame, w południowej części Kembatty. Jej zeznania dla etiopskiego oddziału Amnesty International w marcu 2004 roku są przykładem tego, co wiele dziewczyn przeżywa w tym kraju.

 

Mieszkałam z moją babcią w wiosce Kuya’a. Zostałam porwana przez mężczyznę, który miał już trzy żony i mieszkał z czwartą. Znałam go tylko jako jednego z mieszkańców wioski. W maju 2000 roku, po szkole, babcia wysłała mnie, żebym kupiła kawę. Wracałam do domu z dwoma innymi kobietami, gdy on mnie porwał. Była z nim grupa mężczyzn.

 

-Zaczęłam krzyczeć, ale on zabrał mnie gdzieś poza wioskę. Tam zgwałcił mnie. Następnego dnia przyprowadził osobę, która mnie obrzezała. Napisałam list do grupy kościelnej, który mówił ‘proszę, uratujcie mnie’. Kiedy mężczyzna spał, usłyszałam dźwięk chóru kościelnego. Członkowie chóru wyłamali drzwi. Porywacz uciekł. Chórzyści zrobili nosze i zabrali mnie do domu Przełożonego Kościoła.

 

-Potem, 2 września 2003 roku spotkałam ponownie tego mężczyznę, gdy wracałam ze szkoły. Tym razem powiedziałam do niego: ‘Nie krzywdź mnie, pójdę z Tobą.’ Wziął mnie na cały dzień do domu swojej siostry w wiosce Shode. Potem, gdy zanosił kawę do sąsiadów, uciekłam. Zajęło mi trzy dni zanim dotarłam do Przełożonego Kościoła. Zostałam umieszczona w rodzinie zastępczej przez Stowarzyszenie Kobiet w Kembatta. W dalszym ciągu się boję. On może się pojawić w każdej chwili. Trafił do więzienia po pierwszym porwaniu, ale ktoś za niego zaświadczył i został wypuszczony. Za drugim razem, został uwięziony w Woreda [okręg], ale uciekł a policja szuka go, by go z powrotem aresztować-

 

            FGM, w takiej formie, w jakiej przeżyła to Mirian, jest – między innymi – uważane jako środek zapewnienia sobie wierności małżeńskiej poprzez zmniejszenie popędu seksualnego kobiety. Większość kobiet nie ma innego wyboru, jak zaakceptować fakt, iż zostanie żoną gwałciciela, a rodzina mężczyzny, jak i dziewczyny, zatwierdza małżeństwo. Jednak w Okręgu Kembatta dziewczyny i kobiety próbują się przeciwstawić takim praktykom.

 

            Centrum Samopomocy Kobiet w Kembatta (Kembatti Mentti Gezzima – Tope, KMG) prowadzi kampanię przeciwko szkodliwym tradycyjnym praktykom wśród miejscowej społeczności. KMG ma swoją siedzibę w mieście Durame. Celem KMG jest mobilizowanie kobiet i dziewcząt oraz upoważnianie ich do walki o swoje prawa. Centrum, które rozpoczęło projekty rozwojowe w rejonie Kembatty, ustanowiło walkę z FGM i małżeństwami z porywanymi dziećmi głównymi motywami swej kampanii

 

            Poprzez dialog ze starszyzną wioski i lokalnymi władzami oraz rozmowy z różnymi społecznościami jako równymi, wykorzystując młodych mężczyzn, kobiety i dziewczęta, kampania odnosi sukcesy w zmianie ludzkiego nastawienia i praktyk. W coraz większym stopniu członkowie społeczności akceptują fakt, iż dziewczęta, które nie zostały obrzezane mogą wyjść za mąż. Jak dotąd  9 675 dziewcząt tylko w Woreda odmówiło poddania się zabiegowi obrzezania, a społeczność zaczęła świętować publicznie małżeństwa nie obrzezanych dziewcząt.

 

            29 lutego 2003 roku odbyło się świętowanie ślubu nieobrzezanej dziewczyny w regionie Oromia. We wrześniu 2002 roku Genet Girma i Adissie Abosie z Durame w regionie Kembatta wykorzystali swój ślub do publicznego wystąpienia przeciwko FGM. Genet niosła transparent mówiący: -Nie jestem obrzezana, uczcie się ode mnie-, podczas gdy pan młody niósł drugi transparent, który mówił: -Jestem bardzo szczęśliwy, że żenię się z nieobrzezaną kobietą.- Wydarzenie to dało wyraz walki, jaką prowadzą dziewczęta i kobiety z FGM w swoich lokalnych społecznościach.

 

            Kolejnym polem zmian jest fakt, iż dziewczęta i ich rodziny pozywają porywaczy i osoby dokonujące obrzezania do sądu. Z pomocą KMG dziewczęta poszły do sądu, by szukać sprawiedliwości oraz by zakwestionować szeroko akceptowane szkodliwe praktyki.

 

            Abeyenesh Alemayha (lat 20) jest jedną z takich kobiet, które wygrały w sądzie sprawę przeciwko swemu porywaczowi.

 

W 2002 roku miałam 18 lat. Uczęszczałam do szkoły średniej w Shinshicho w odległości około dwóch godzin marszu od domu moich rodziców w Okręgu Qachabirra. 22 lutego byłam w drodze do domu, gdy zostałam porwana przez mężczyznę w wieku około 35 lat. Był z mojej okolicy, ale towarzyszyło mu sześciu innych. Nie mogłam ich rozpoznać.

 

-Droga prowadziła przez gęsty las i wzgórza, nie miałam jak uciec. Miałam chustę na głowę, a oni wsadzili mi ją do gardła i zawiązali, abym nie krzyczała. Zabrali mnie do Gimbicho, a potem jego sześciu towarzyszy przytrzymało mnie, aby on mógł mnie zgwałcić. W ciągu 14 dni zabrali mnie do czterech różnych miejsc. Na tym terenie było dużo uzbrojonych bandytów i oni ostrzegali mnie, że zrobią ze mną różne rzeczy, jeśli spróbuję uciec i tym mnie zniechęcili.

 

Moja rodzina znalazła mnie około 12 marca. Około 6 nad ranem moi krewni pojawili się z pięcioma policjantami. Sześciu mężczyzn ukrywało się, a porywacza tam nie było. Kiedy zorientował się, że go śledzili, rzucił dwa granaty. Ratownicy odpowiedzieli ogniem i zabrali mnie do Gimbicho, gdzie znajduje się posterunek policji. Dwóch policjantów odeskortowało mnie i moją rodzinę do domu. Moja rodzina zapłaciła im za ich usługi i transport. Mój porywacz został 10 października uznany winnym i skazany na 11 lat więzienia przez Sąd Okręgowy w Qachabirra.

 

Półtora miesiąca później wróciłam do szkoły. W tym samym roku przystąpiłam do matury. Dostałam 2.2, nie jest to najlepsza ocena, żeby dostać się do college’u, w związku z czym straciłam rok. Potem KMG ufundowało moje studia pielęgniarskie.-

 

            Porwanie jest przestępstwem, za które grozi maksimum trzy lata więzienia. Jednakże w prawie istnieje klauzula, która zachęca do takiej praktyki — -w przypadku, gdy porwana kobieta odpowiada za swoje czyny i dobrowolnie zawiera ważny związek małżeński ze swoim porywaczem, postępowanie prawne może mieć miejsce tylko, gdy to małżeństwo zostanie unieważnione przez prawo..

 

            Narodowe organizacje praw człowieka, w tym Stowarzyszenie Etiopskich Kobiet Prawników (Ethiopian Women Lawyers Association – EWLA), kwestionują te klauzule prawne. EWLA wzywa do zlikwidowania wszystkich form legalnej i usankcjonowanej tradycjami dyskryminacji. Wzywa również do odrzucenia klauzul dotyczących braku dochodzenia w sprawach, gdy wynikiem gwałtu i porwania jest małżeństwo.

 

            Ich pozycja jest wspierana przez etiopską konstytucję; artykuł 35.4 wymaga, by państwo “egzekwowało prawa kobiet poprzez eliminowanie wpływu szkodliwych zwyczajów. Prawa, zwyczaje i praktyki, które uciskają lub powodują u kobiet uszczerbek na zdrowiu fizycznym i psychicznym, są zabronione.” Jednak reguła ta nie została jeszcze wprowadzona w życie.

 

            EWLA i inne organizacje kobiece wspierają również akcję, mającą skłonić rząd etiopski do uznania FGM za nielegalne jako praktykę, która jest niezgodna z prawami człowieka i etiopską konstytucją. Państwo jest w chwili obecnej w trakcie reformowania Kodeksu Karnego z 1957 roku. Szkic ustawy ma pewne odniesienia do FGM. Jednak działacze praw człowieka nie są usatysfakcjonowani karą sześciu miesięcy do roku pozbawienia wolności, którą proponuje szkic, jako że kara ta jest niewystarczająca, aby wyplenić tą praktykę.

Tematy