Według doniesień, ośmioro krewnych Maschadowa przetrzymywanych jest w centrum zatrzymań w Centoroju na wschodzie Czeczenii. Dystrykt Kurczałojewski, w którym leży Centoroj, znajduje się podobno pod kontrolą Ramzana Kadyrowa. Urzędnicy czeczeńscy zaprzeczają jednak, jakoby zatrzymano tych osiem osób.
Według świadków, z którymi rozmawiał Memoriał, wieczorem 3 grudnia 2004 r. w różnych miejscach zatrzymano pięcioro członków rodziny Maschadowa: jego 67-letnią siostrę Buczu Alijewnę Abdulkaridową, braci – 68-letniego Lecza Alijewicza, 55-letniego Lemę Alijewicza oraz jego siostrzeńca Maschadowa Ihwana Wahajewicza Mahomedowa (35 lat) i dalszego krewnego Adama Abdul-Karimowicza Raszijewa (54 lata).
Pozostałą trójkę zatrzymano 28 grudnia: Hadizat Wahajewnę Satujewę, 40-letnią siostrzenicę Maschadowa wraz z mężem Usmanem Ramzanowiczem Satujewem (47 lat), a także Mowładiego Abdulkadyrowa (35 lat), męża szwagierki Asłana Maschadowa.
Świadkowie twierdzą, że odpowiedzialność za te zatrzymania ponoszą kadyrowcy oraz że podczas pierwszej akcji uzbrojeni mężczyźni mieli oświadczyć, że działają na podstawie osobistych rozkazów Ramzana Kadyrowa. Zatrzymania podobno odbywały się wieczorami 3 i 28 grudnia. Uzbrojeni mężczyźni przybywali wieloma samochodami (w niektórych przypadkach konwój liczył do 12 pojazdów).
Rosyjskie i międzynarodowe prawo zakazują arbitralnych zatrzymań i -zaginięć-.
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych wymienia szeroką gamę praw, które Federacja Rosyjska, będąca strona tej konwencji, zobowiązana jest przestrzegać. Są wśród nich: prawo do życia (art. 6.1), prawo do wolności i bezpieczeństwa swojej osoby (art. 9), prawo do wolności od tortur lub okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego karania (art. 7), prawo do sprawiedliwego, publicznego procesu (art. 14). Artykuł 2 zobowiązuje państwa do przeprowadzania dochodzeń w sprawie wszystkich doniesień o naruszeniach praw człowieka oraz do zadośćuczynienia ofiarom lub ich krewnym.
Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności również gwarantuje prawo do życia (art. 2), do wolności i bezpieczeństwa osoby (art. 5), do wolności od tortur lub okrutnego, nieludzkiego i poniżającego karania (art. 3), do sprawiedliwego i publicznego procesu (art. 6) oraz prawo do zadośćuczynienia za łamanie praw człowieka (art. 13).
W grudniu 1992 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło jednomyślnie Deklarację o ochronie wszystkich osób przed przymusowymi zaginięciami. W preambule zapisano, że stanowi ona -zbiór zasad dla państw-. Rosja jest zobowiązana stosować się do tych wskazówek. Preambuła Deklaracji głosi, że Zgromadzenia Ogólne uznało, iż: -wymuszone zaginięcie- podważa najgłębsze wartości każdego społeczeństwa, zobowiązanego do przestrzegania rządów prawa, praw człowieka oraz podstawowych wolności. Systematyczne dokonywanie tych aktów stanowi zbrodnię przeciwko człowieczeństwu.
Amnesty International wzywa władze do ustalenia, gdzie przebywa ośmiu krewnych Asłana Maschadowa, zatrzymanych podobno 3 i 28 grudnia, oraz do natychmiastowego przeprowadzenia pełnego, dokładnego i niezależnego dochodzenia w sprawie doniesień, jakoby mężczyźni, którzy ich porwali byli członkami sił zbrojnych pod dowództwem pierwszego wicepremiera Ramzana Kadyrowa. Jeśli okaże się, że przebywają oni w areszcie, powinni być natychmiast zwolnieni, chyba że, zgodnie z rosyjskim prawem i międzynarodowymi zobowiązaniami Rosji w kwestii praw człowieka, zostaną oskarżeni o przestępstwo kryminalne. Każdy, kto ponosi odpowiedzialność za te -zaginięcia- powinien być osądzony zgodnie z międzynarodowymi standardami.
Tło wydarzeń
Walki w Czeczenii rozpoczęły się w 1994 roku, wraz z pojawieniem się rosyjskich wojsk federalnych, które przybyły stłumić ruch niepodległościowy, jaki rozwinął się po upadku Związku Radzieckiego. Pierwszy konflikt zakończył się w 1996 roku. Rok później wybory prezydenckie wygrał Asłan Maschadow, podczas konfliktu dowódca ugrupowań czeczeńskich. Jednak po serii wybuchów bombowych w Moskwie i dwóch innych rosyjskich miastach, o które władze oskarżyły ugrupowania islamskich separatystów z Czeczenii, wojska rosyjskie pod koniec 1999 roku ponownie wkroczyły do Czeczenii. Ustanowiono w republice promoskiewską administrację. Jej prawomocność kwestionowały opozycyjne siły czeczeńskie, z których część pozostała lojalna Asłanowi Maschadowowi.
Mimo iż rosyjscy i promoskiewscy urzędnicy czeczeńscy powtarzają, że sytuacja ulega -normalizacji- nie widać jej ani po stronie konfliktu, ani towarzyszących mu bezustannych naruszeń praw człowieka, popełnianych na szeroką skalę i przeważnie bezkarnie. Rosyjskie siły odpowiadają za tortury (w tym gwałty), morderstwa i -zaginięcia- czeczeńskiej ludności cywilnej. Bojownicy czeczeńscy również ponoszą odpowiedzialność za potworne naruszenia praw człowieka.