AI Index: EUR 46/020/2005
Organizacja zwraca się do władz Rosji, by zapewniły przeprowadzenie właściwej, niezależnej i bezstronnej procedury apelacyjnej i zaproponowały rozsądną datę przesłuchań w zgodzie z międzynarodowymi zasadami sprawiedliwego procesu. Organizacja będzie monitorować przebieg procesu apelacyjnego oraz wnioski wystosowane do międzynarodowych organów obrony praw człowieka. Jeśli nowe oskarżenia zostaną wniesione przeciwko Michaiłowi Chodorkowskiemu, Płatonowi Lebiediewovi i innym byłym członkom JUKOSU, Amnesty International śledzić będzie przebieg dochodzenia.
Amnesty International już 11 kwietnia przedstawiła publicznie swoje zastrzeżenia co do sprawiedliwości tego procesu oraz zapewnienia opieki medycznej w areszcie Michaiłowi Chodorkowskiemu, Płatonowi Lebiediewowi i innym osobom związanym ze spółką naftową JUKOS.
Amnesty International podzieliła się swymi zastrzeżeniami z rosyjskim Ministerstwem Sprawiedliwości i Prokuratorem Generalnym, a także naciskała na władze Federacji Rosyjskiej, by stosowały się w tej sprawie do zobowiązań wynikających z prawodawstwa dotyczącego praw człowieka, w tym do artykułu 14 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych ONZ oraz do artykułu 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Amnesty International uważa, ze zastrzeżenia dotyczące tej sprawy świadczą jedynie o istnieniu innych problemów w rosyjskim systemie sądownictwa karnego, związanych z jego niezależnością, dostępem do skutecznej pomocy prawnej, warunkami w aresztach, a także ze stosowaniem tortur i znęcaniem się w celu uzyskania zeznań.
Wśród adwokatów, wielu rosyjskich organizacji obrony praw człowieka i innych analityków powszechne jest przekonanie, że oskarżenia mają charakter polityczny. Jednakże niezależnie od tego, czy zarzuty mają charakter polityczny czy też nie, prawo do sprawiedliwego procesu i obrona przed okrutnym, nieludzkim i poniżającym traktowaniem i karaniem stanowią podstawowe prawa człowieka i Amnesty International wzywa wszystkie kraje do poszanowania tych praw we wszystkich przypadkach bez wyjątku.
16 maja policja dokonała arbitralnego zatrzymania zwolenników Michaiła Chodorkowskiego, którzy zastosowali się do poleceń policji do zaprzestania demonstracji przed budynkiem sądu w Moskwie o godzinie 14 i złożyli swoje transparenty, ale pozostali w tym samym miejscu. Policja brutalnie wciągnęła demonstrantów do radiowozów a tych, którzy się opierali biła pięściami i pałkami. Kolejne doniesienia mówią o arbitralnych zatrzymaniach zwolenników Michaiła Chodorkowskiego w dniu 17 maja. Władze mają prawa do kontrolowania zgromadzeń publicznych i demonstracji, ale Amnesty International domaga się od władz Rosji, by zapewniły bezstronne przestrzeganie przez funkcjonariuszy państwowych, w tym też policję, prawa wszystkich stron do demonstracji. Właściwie zbadane powinny również zostać przypadki domniemanego użycia siły przez policję w celu rozproszenia demonstrantów, a także zarzuty dotyczące arbitralnych aresztowań i przypadków znęcania się przez policję.
Natomiast osoby uznane odpowiedzialnymi jakichkolwiek naruszeń w trakcie dochodzenia powinny zostać postawione przed sądem zgodnie z międzynarodowymi standardami.
