W swoim oświadczeniu z 10 lipca 2003 CPT ocenił, iż funkcjonariusze służb porządku prawnego oraz żołnierze sił federalnych wciąż stosują tortury i inne formy znęcania się. Ponadto stwierdzono, iż środki przedsięwzięte w celu ukarania winnych okazały się być niewystarczające.
-CPT przesłał rosyjskim władzom wiadomość, która w sposób wyraźny i niepozostawiający wątpliwości wzywa do formalnego zobowiązania się do położenia kresu łamaniu praw człowieka – torturom, znęcaniu się i -zaginięciom- – przez funkcjonariuszy porządku prawnego w Republice Czeczenii, oraz do ukarania winnych podobnych nadużyć-, stwierdziła organizacja.
We wspomnianym oświadczeniu CPT określił środki, które powinny być podjęte przez władze Federacji Rosyjskiej. Pośród wymienionych środków znajduje się formalne oświadczenie złożone przez najwyższych szczeblem polityków, potępiające znęcanie się, którego dopuszczają się żołnierze sił federalnych oraz funkcjonariusze porządku prawnego w Republice Czeczenii.
Amnesty International wzywa rosyjskie władze do bezzwłocznego podjęcia działań zgodnych z sugestiami zawartymi w oświadczeniu CPT, a także do podjęcia kroków niezbędnych do zagwarantowania przestrzegania praw człowieka przez organa porządku prawnego i siły bezpieczeństwa. Rosyjskie władze muszą również zadbać o to, aby osoby łamiące prawa człowieka odpowiedziały za to przed sądem.
-Amnesty International przyjęło niedawno z satysfakcją decyzję rosyjskiego rządu aprobującą publikację jednego z raportów CPT, który został sporządzony po wizycie w Federacji Rosyjskiej. Mamy nadzieję, że władze rosyjskie będą kontynuowały współpracę z Komitetem oraz zrealizują swoje zobowiązania do poszanowania ludzkiej godności ludzi pozbawionych wolności w Federacji Rosyjskiej-, dodał przedstawiciel organizacji.
Organizacja wzywa rosyjski rząd do:
- Przedsięwzięcia niezbędnych środków w celu bezzwłocznego wcielenia w życie wszystkich zaleceń CPT.
- Podania do publicznej wiadomości raportów ze wszystkich wizyt CPT w Federacji Rosyjskiej.
- Powszechnego informowania o środkach przedsiębranych w celu realizacji zaleceń CPT.
Tło wydarzeń
Tylko w wyjątkowych okolicznościach CPT wydaje publicznie oświadczenia dotyczące swego niepokoju co do konkretnego państwa. Jednakże brak odpowiedzi ze strony rosyjskiego rządu w sprawie zaleceń odnoszących się do Republiki Czeczenii, skłoniły CPT do powzięcia tego wyjątkowego kroku w odniesieniu do Federacji Rosyjskiej w lipcu 2001 roku. Wspomniane oświadczenie wyrażało troskę CPT w związku z brakiem porozumienia z Federacją Rosyjską w dwóch kwestiach: przeprowadzenia dokładnego i niezależnego dochodzenia w sprawie wydarzeń jakie miały miejsce w centrum zatrzymań Czernokozowo w okresie od grudnia 1999 roku do początku lutego 2000 roku, w związku z informacjami wskazującymi na znęcanie się nad wieloma aresztowanymi; oraz działania podjęte w celu odkrycia i osądzenia przypadków znęcania się nad osobami zatrzymanymi w Republice Czeczenii podczas obecnego konfliktu. Delegaci CPT odbyli dotąd 11 wizyt w różnych regionach kraju. Sześć spośród tych wizyt, łącznie z ostatnią, która odbyła się pomiędzy 23 a 29 maja 2003 roku, miało miejsce w Republice Czeczenii.
Federacja Rosyjska została stroną Europejskiej Konwencji o Zapobieganiu Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu w 1998 roku. Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) ustanowiony na mocy Konwencji, składa się z niezależnych i bezstronnych ekspertów, których wizyty i zalecenia mają na celu ochronę aresztowanych przed torturami, oraz okrutnym i nieludzkim traktowaniem. Raporty z wizyt CPT i jego zalecenia maja charakter poufny – mogą zostać opublikowane tylko za zgodą zainteresowanego rządu.
Federacja Rosyjska była ostatnim krajem stroną Europejskiej Konwencji Przeciwko Torturom, który zaaprobował publikację jednego z raportów CPT (EUR 46/059/2003).