Pomimo inicjatyw, jak przyjęcie przez Unię Europejską ram dotyczących Krajowych Strategii Integracji Romów czy powołanie w 2008 roku Europejskiej Platformy na rzecz Włączenia Romów, integracja społeczności romskiej nadal pozostaje daleka od rzeczywistości.
“Jako obywatele Unii Europejskiej, Romowie mają takie same prawa i obowiązki jak pozostali obywatele państw członkowskich,” mówi Maciej Fagasiński, koordynator kampanii antydyskryminacyjnej w Amnesty International Polska. “Jednak doświadczają oni systematycznej dyskryminacji w życiu codziennym, są wykluczeni z życia społecznego i politycznego oraz spotykają się z ksenofobią i silnie zakorzenionymi stereotypami.”
“Romowie to jedna z nielicznych grup, wobec której rasistowskie komentarze nie spotykają się z potępieniem ale ze społecznym przyzwoleniem,” podkreśla Fagasiński.
Romowie nie mogę w pełni korzystać z praw, takich jak dostęp do mieszkania, edukacji, zatrudnienia oraz opieki zdrowotnej. Wielu Romów nadal życie w slumsach i jest grupą narażoną na przymusowe wysiedlenia (we Włoszech, Grecji, Francji, Rumunii i Serbii), co w jeszcze większym stopniu powoduje ich marginalizację i wyklucza społecznie. Edukacja, która mogłaby przerwać to błędne koło, również pozostaje poza ich zasięgiem. Romowie umieszczani są w specjalnych klasach i doświadczają dyskryminacji w dostępnie do szkolnictwa m.in. w Chorwacji, Czechach, Grecji, Rumunii, na Słowacji i na Węgrzech.
Amnesty International wezwała polską Prezydencję do dołożenia wszelkich starań, aby kraje członkowskie wprowadziły odpowiednią i jasno zdefiniowaną politykę wobec społeczności romskiej w Europie. Oczekuje się, że Prezydencja podejmie działania zmierzające do skutecznej i pełnej implementacji, przez wszystkie kraje członkowskie, ram Unii Europejskiej dotyczących Krajowych Strategii Integracji Romów.
Amnesty International podkreśla, że niezbędna jest reforma Europejskiej Platformy na rzecz Włączenia Romów. W ocenie Amnesty International instytucja ta nie wykorzystuje w pełni swojego potencjału. Jej działalność może przynieść zdecydowanie bardziej wymierne efekty, jeśli tematyka zagadnień poruszanych przez Europejską Platformę na rzecz Włączenia Romów zostanie skoordynowania z działaniami i inicjatywami podejmowanymi przez instytucje Unii Europejskiej. Kluczowa jest również zinstytucjonalizowana współpraca pomiędzy Unią Europejską, państwami członkowskimi i przede wszystkim społecznością romską.
