AI Index: MDE 14/020/2007 (Public)
Władze Iraku coraz częściej stosują karę śmierci w przeprowadzanych przez siebie procesach, poprzedzanych transmitowanym w telewizji składaniem -zeznań- przez oskarżonych. Z najnowszego raportu Amnesty International wynika, iż doniesienia o stosowaniu tortur i niesprawiedliwym postępowaniu sądowym nie są przez władze w odpowiedni sposób badane.
Irak zajmuje obecnie czwarte miejsce na liście krajów z największą ilością przeprowadzonych egzekucji. Z 65 wykonanymi w zeszłym roku wyrokami śmierci, Irak ustępuje jedynie Chinom, Iranowi i Pakistanowi.
Od czasu przywrócenia kary śmierci w połowie 2004 r., ponad 270 osób zostało skazanych na śmierć, a do egzekucji doszło w przypadku co najmniej setki z nich. Pod koniec 2005 r. zawieszono co prawda telewizyjną transmisję składania przez oskarżonych -zeznań-, jednak wiele z osób, których przesłuchania zostały pokazane przez telewizję, zostało umieszczonych w celach śmierci lub doszło już do ich egzekucji.
-Dramatyczny wzrost stosowania tej okrutnej, nieludzkiej i poniżającej kary oznacza niebezpieczny zwrot ku brutalnym błędom przeszłości, kiedy wielu egzekucjom towarzyszyły niesprawiedliwe procesy, transmitowane w telewizji -zeznania- i doniesienia o stosowaniu tortur, którym władze nie poświęciły należytej uwagi- – powiedział Malcolm Smart, Dyrektor Programu Amnesty International ds. Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. -Pomimo oficjalnego uzasadnienia stosowania kary śmierci jak środka, mającego zniechęcać potencjalnych zbrodniarzy, rosnąca przemoc na irackich ulicach przynosi odmienne wnioski – przywrócenie kary śmierci przyczynia się do brutalizacji irackiego społeczeństwa-.
Raport, zatytułowany Niesprawiedliwa i niesłuszna: kara śmierci w Iraku, oparty jest na przeprowadzonej przez Amnesty International analizie setek werdyktów wydanych przez Centralny Trybunał Karny Iraku (Central Criminal Court of Iraq – CCCI), a także zeznaniach rodzin skazanych i ich prawników. Raport bada również szczegółowo irackie przepisy prawne, ograniczające prawo to sprawiedliwego procesu.
Główne kwestie poruszane przez raport to:
- Niewystarczające, bądź nie mające w ogóle miejsca badanie przez władze doniesień o stosowaniu tortur, pomimo częstego opierania wyroku skazującego na śmierć na -zeznaniach- zdobytych po zatrzymaniu oskarżonego;
- Poprzedzające proces transmisje telewizyjne ukazujące składanie przez oskarżonych -zeznań-, jak i opieranie się przez sądy na dowodach zdobytych od świadków, którzy wcześniej widzieli pokazywane w telewizji -zeznania-
- Niedostateczny dostęp do obrony prawnej, a także zastraszanie obrońców oskarżonych, którym grozi się śmiercią i często napada;
- Niejasna i zbyt szeroka definicja oskarżeń, na podstawie których wyrokuje się karę śmierci; wśród nich znaleźć można porwania, za którymi nie idą zabójstwa porwanych, a także szkodzenie własności publicznej w celu osłabiania bezpieczeństwa i ogólnej stabilności.
Amnesty International sprzeciwia się karze śmierci we wszystkich przypadkach jako pogwałceniu prawa do życia i najdalej idącej formie okrutnego, nieludzkiego i poniżającego karania. Na poziomie międzynarodowym, przywrócenie kary śmierci w Iraku również stanowi znaczny krok wstecz. Na początku 2007 r., nie mniej niż 128 krajów podjęło już doniosłe kroki, mające na celu zniesienie kary śmierci w przepisach prawnych lub w praktyce. W przeciągu ostatniej dekady, średnio ponad trzy kraje rocznie decydowały się na działania, mające na celu zakazanie stosowania kary śmierci.
-Szokujący sposób, w jaki przeprowadzona była egzekucja Saddama Husajna ukazuje groteskowe okrucieństwo kary śmierci w Iraku. Była to jednak tylko jedna z co najmniej 65 egzekucji, do jakich w ubiegłym roku doszło w Iraku, a liczba skazanych ciągle wzrasta- – powiedział Malcolm Smart. -Amnesty International wzywa rząd Iraku do natychmiastowego ustanowienia moratorium na wykonywanie egzekucji, zastąpienia wydanych już wyroków skazujących na śmierć innymi karami, a także zapewnienia, iż zasada sprawiedliwych procesów będzie respektowana we wszystkich przypadkach. Bez podjęcia tych kroków, nad krajem wciąż będzie ciążyć brutalna spuścizna przeszłości-.
Pełna wersja raportu Niesprawiedliwa i niesłuszna: kara śmierci w Iraku dostępna w języku angielskim na stronie: http://web.amnesty.org/library/index/engmde140142007
Tłumaczenie: Przemysław Pietraszek