MDE 13/083/2007
Ja-far Kiani i Mokarrameh Ebrahimi zostali oskarżeni o cudzołóstwo i skazani na śmierć przez ukamienowanie na mocy artykułu 83 kodeksu karnego Iranu. Irańskie prawo przewiduje karę ukamienowania na śmierć w przypadku cudzołóstwa, potwierdzonego przez zeznania świadków naocznych (ich liczba waha się w zależności od rodzaju cudzołóstwa), w sytuacji czterokrotnego przyznania się oskarżonego do winy lub na podstawie -wiedzy- sędziego, iż przestępstwo takie miało miejsce. W przypadku sprawy Ja-fara Kiani i Mokarrameh Ebrahimi, kara za cudzołóstwo została orzeczona na podstawie trzeciego z wymienionych wyżej warunków – na podstawie -wiedzy- sędziego o popełnionym czynie. Para była więziona przez ostatnie 11 lat w zakładzie karnym z Choubin. Ich dwoje dzieci najprawdopodobniej przebywa wraz z matką w więzieniu. Egzekucje zostały pierwotnie zaplanowane na 17 czerwca 2007 roku jednak – po odrzuceniu apelacji do Komisji Prawnej ds. Amnestii i Ułaskawień – ich wykonanie zostało ostatecznie przesunięte na 21 czerwca. Ukamienowanie miało odbyć się publicznie na cmentarzu Behesht-e Zahra w obecności sędziego z Wydziału 1 Sądu Karnego, który skazał parę na śmierć.
Planowane egzekucje zostały jednak odroczone wskutek działań aktywistów zaangażowanych w kampanię -Stop kamienowaniu raz na zawsze- (ang. Stop Stoping Forever). Dzięki ich interwencji i upublicznieniu informacji na temat trudnej sytuacji oskarżonej pary, rząd irański został wezwany przez swoich własnych obywateli i światową opinię publiczną (w tym i Amnesty International) do udaremnienia ukamienowania. W tej sytuacji, 20 czerwca zwierzchnik systemu sądowniczego Iranu, ajatollah Shahroudi, wydał władzom sądowniczym Takestanu pisemny nakaz tymczasowego zaniechania egzekucji. Wyrok śmierci przez ukamienowanie został utrzymany w mocy, jednak parze nie groziło bezpośrednie niebezpieczeństwo jego szybkiego wykonania.
Dlatego też szokiem była informacja opublikowana 7 lipca przez przedstawicieli kampanii -Stop kamienowaniu raz na zawsze-, donosząca o ukamienowaniu Ja-fara Kiani w Aghche-kand dwie doby wcześniej. Zgodnie z opublikowanymi informacjami, ukamienowania dokonali w większości lokalni urzędnicy władzy sądowniczej i wykonawczej, z małym udziałem zwykłych obywateli.
8 lipca gazeta E-temad-e Melli napisała, iż ludność miejscowa oraz informator powiązany z lokalnym przedstawicielem rządu potwierdzili egzekucję, która wciąż nie została podana do wiadomości publicznej przez sędziego.
Amnesty International wzywa zwierzchnika irańskiego systemu sądowniczego, ajatollaha Shahroudi, do natychmiastowego wyjaśnienia, czy Ja-far Kiani został ukamienowany 5 lipca, a jeśli tak – czy nie został w związku z tym złamany nakaz tymczasowego zaniechania egzekucji.
Organizacja wzywa ajatollaha Shahroudi oraz władze irańskie do podjęcia natychmiastowych kroków w celu zapobieżenia egzekucji współoskarżonej Mokarrameh Ebrahimi oraz do niezwłocznego złagodzenia jej wyroku.
Amnesty International przeciwstawia się karze śmierci jako okrutnej, nieludzkiej i poniżającej formie karania. Kamienowanie jest karą szczególnie odhumanizowaną, gdyż służy natężeniu bólu ofiary – kamienie są na tyle duże, by zadać ból, lecz jednocześnie na tyle małe, by nie zabić od razu.
Amnesty International wzywa także rząd irański do zniesienia wykonywania egzekucji przez ukamienowanie oraz do ogłoszenia moratorium na tego rodzaju karę lub wprowadzenia poprawki jej zakazującej do artykułu 83 kodeksu karnego. Amnesty International zna nazwiska innych osób oczekujących na ukamienowanie. Są to: Ashraf Kalhori (kobieta – k – przyp. Tłum.), Iran (k), Khayrieh (k), Shamameh Ghorbani (znana także jako Malek) (k), Kobra N. (k), Soghra Mola-i (k), Fatemeh (k) oraz Abdollah F (mężczyzna – m – przyp. Tłum.)). AI wzywa władze do złagodzenia tych i innych wyroków śmierci poprzez ukamienowanie.
Amnesty International sprzeciwia się także kryminalizacji jakichkolwiek zachowań seksualnych między dorosłymi ludźmi, odbywających się w przestrzeni prywatnej oraz do zrewidowania prawa tak, by wykluczyć karanie za udział w aktach o takim charakterze.
Tło
W grudniu 2002 roku ajatollah Shahroudi, zwierzchnik systemu sądowniczego Iranu, wysłał do sędziów terenowych decyzję o ogłoszeniu moratorium na wykonywanie wyroków śmierci przez ukamienowanie w oczekiwaniu na zmianę prawa, która najwyraźniej była rozważana przez naczelnego przywódcę Iranu ajatollaha Ali Khameneiego.
Jednak w sierpniu 2003 roku wydano nowe prawo, nakazujące stosowanie pewnych rodzajów kar – w tym i kamienowania – które osłabiło siłę moratorium. Warto zauważyć, że – pomimo obowiązującego moratorium – Amnesty International odnotowywała wcześniej przypadki wykonywania wyroków śmierci przez ukamienowanie, jednak nie znano konkretnych nazwisk. Aż do maja 2006 roku, kiedy ukazał się raport, donoszący o ukamienowaniu kobiety i mężczyzny. Dwie ofiary – Abbas (m) and Mahboubeh (k) – zostały najprawdopodobniej ukamienowane na cmentarzu w Mashhad po procesie, w którym zarzucono im zamordowanie męża Mahboubeh i cudzołóstwo. Fragment cmentarza oddzielono od gapiów, a w samej egzekucji uczestniczyło najprawdopodobniej około 100 członków Straży Rewolucyjnej i sił Bassij.
21 listopada 2006 roku nieżyjący już minister sprawiedliwości Jamal Karimi-Rad zaprzeczył wykonywaniu egzekucji przez ukamienowanie, a 8 grudnia podobne słowa wypowiedział w Teheranie naczelnik służby więziennej. Aktywiści występujący przeciwko kamienowaniu stwierdzili jednak, iż istnieją niezbite dowody na ukamienowanie dwóch osób na cmentarzu w Mashhad.
W połowie 2006 roku grupa irańskich obrońców praw człowieka rozpoczęła kampanię na rzecz całkowitego zniesienia kamienowania po zidentyfikowaniu 11 osób, którym groziła taka śmierć. Od początku kampanii udało uratować się troje skazańców: Hajieh Esmailvand (k), Parisę (k) i Najafa (m). Innym udało się zagwarantować wstrzymanie egzekucji, rewizje wyroku lub ponowny proces.
W celu uzyskania dodatkowych informacji, zobacz:
Strona kampanii -Stop kamienowaniu raz na zawsze-
Szczegóły dotyczące sprawy Mokarrameh Ebrahimi
Tłumaczenie: Dagmara Łata
