Raport Musicie rodzić dzieci: atak na prawa seksualne i reprodukcyjne kobiet w Iranie (You Shall Procreate: Attacks on women’s sexual and reproductive rights in Iran) pokazuje potencjalne skutki proponowanych zmian prawnych, które mają przyczynić się do przyrostu populacji, ale są zagrożeniem dla praw człowieka.
Obecnie populacja Iranu to 78,5 miliona ludzi. Władze chcą ją zwiększyć do 150-200 milionów. Przez ostatnie 8 lat co roku o kolejne 100 tysięcy wzrastała liczba kobiet na irańskim rynku pracy. Rosło też korzystanie z różnych metod zapobiegania ciąży – z 37% użytkowniczek w 1976 roku do 76% w 2010 r. Władze chcą zatrzymać ten trend.
“Proponowane zmiany prawne każą społeczeństwu cofnąć się o kilka dekad i zagrażają prawom kobiet. Władze chcą promować niebezpieczne standardy, według których kobieta ma być maszyną do rodzenia dzieci, a jej podstawowe prawo wyboru, jej prawa człowieka są sprawą drugorzędną. Ustawy wzmocnią dyskryminację i będą powodować nadmierną ingerencję państwa w życie ludzi”
– powiedziała Draginja Nadaždin, dyrektorka Amnesty International Polska.
Ustawa o zwiększaniu poziomu dzietności i zapobieganiu zmniejszaniu się populacji (ustawa nr 466) zakazuje między innymi dobrowolnej sterylizacji, która jest drugą najpopularniejszą metodą zapobiegania ciąży. Wprowadza też ograniczenia w dostępie do informacji o metodach zapobiegania ciąży, odmawiając tym samym kobietom prawa do decyzji o tym, czy, ile i kiedy chcą mieć dzieci. Jednocześnie władze planują wycofanie się z finansowania programu planowania rodziny, który do tej pory pozwalał milionom kobiet na dostęp do antykoncepcji w przystępnej cenie. Dodatkowo zmniejszenie dostępności do prezerwatyw może spowodować większą liczbę zakażeń wirusem HIV.
Ustawa została przegłosowana przez parlament w sierpniu 2014 roku i jest w trakcie wprowadzania poprawek zaproponowanych przez Radę Strażników Konstytucji.
Drugi z planowanych aktów prawnych, ustawa o populacji i podniesieniu statusu rodziny (ustawa nr 315) będzie przedmiotem dyskusji parlamentu w przyszłym miesiącu. Przyjęta wprowadzi dalsze ograniczenia uderzające w osoby nieposiadające dzieci, bez względu na przyczynę bezdzietności. Wszystkie prywatne i publiczne instytucje będą musiały dawać pierwszeństwo w zatrudnieniu osobom posiadającym dzieci. Ustawa będzie również utrudniać rozwód, a także ograniczać uprawnienia policji i sądów w zakresie interwencji w życie rodzinne (co dodatkowo zagrozi ofiarom przemocy w rodzinie).
Zmiany prawne zdecydowanie pogorszą i tak trudną sytuację kobiet w Iranie. Już teraz nie mają równych praw w kwestiach małżeństwa, rozwodu, opieki nad dziećmi, dziedziczenia, podróżowania czy ubierania się. Zeznania kobiety w sądzie są uznawane za warte połowę wobec zeznań mężczyzny. Podobnie zadośćuczynienie za zabójstwo czy uszkodzenie ciała kobiety wynosi połowę kwoty należnej za zabójstwo czy zranienie mężczyzny. Gwałt i przemoc domowa nie są uznane za przestępstwa.
Amnesty International prowadzi globalną kampanię “Moje ciało a prawa człowieka”, która dokumentuje naruszenia praw seksualnych i reprodukcyjnych w różnych krajach i ma na celu doprowadzenie do pozytywnych zmian w zakresie ich przestrzegania.