Apel Amnesty International stanowi reakcję na starcia zbrojne pomiędzy siłami rządowymi a zwolennikami Husajna al-Huthiego, duchownego ze wspólnoty Zaidi, mających miejsce w prowincji Saada, około 250 kilometrów na północ od stolicy kraju, Sany.
Dokładna liczba zabitych od 21 czerwca – daty rozpoczęcia starć, jest nieznana. Jak podała prasa, w zeszłym tygodniu szef jemeńskiego MSW poinformował parlament, że śmierć poniosło 118 osób. Jednakże na podstawie wiadomości z innych źródeł istnieje obawa, że liczba zabitych może sięgać 500. Według doniesień, większość ofiar poniosła śmierć w wyniku użycia przez rządowe siły bezpieczeństwa jednostek ciężkiej artylerii, w tym także śmigłowców bojowych. W co najmniej jednym przypadku, śmigłowiec bojowy – według doniesień – zaatakował cele cywilne, w wyniku czego nieznana liczba cywili poniosła śmierć. Amnesty International obawia się, iż główną, bądź też jedną z przyczyn rosnącej liczby ofiar śmiertelnych może być nadmierne użycie siły oraz pozasądowe egzekucje.
W swym piśmie, organizacja domaga się informacji dotyczących wszelkich dochodzeń dotyczących wyżej omówionych zabójstw ludności cywilnej. Jeśli dochodzenie w tej kwestii nie miało dotąd miejsca, Amnesty International nalega, aby zostało ono bezzwłocznie podjęte. Organizacja domaga się również, by wyniki dochodzenia zostały podane do wiadomości publicznej, oraz by wszelkie osoby uznane za winne zostały pociągnięte do odpowiedzialności sądowej.
Ponadto organizacja domaga się zapewnienia, iż siły bezpieczeństwa ściśle przestrzegają norm międzynarodowych, w szczególności Podstawowych Zasad Użycia Siły oraz Broni Palnej przez Funkcjonariuszy Porządku Prawnego ONZ oraz Kodeksu Postępowania Funkcjonariuszy Porządku Prawnego ONZ.
Wymienione normy międzynarodowe jasno określają ograniczenia odnośnie użycia siły w sytuacjach naruszenia porządku prawnego; przede wszystkim stanowią one, iż użycie broni palnej jest dopuszczalne jedynie w przypadku zagrożenia życia oraz wyłącznie jako środek ostateczny. Podstawowa Zasada numer 9 głosi: „W każdym razie użycie śmiercionośnej broni może być podjęte jedynie wtedy, gdy jest to całkowicie nieuniknione w celu ochrony życia”. Zasada numer 8 głosi: „Żadne wyjątkowe okoliczności, takie jak wewnętrzna niestabilność polityczna czy jakikolwiek inny stan wyjątkowy, nie mogą być powoływane jako usprawiedliwienie jakiegokolwiek odstępstwa od powyższych podstawowych zasad”.
Według doniesień prasowych, w prowincji Saada, a także w innych częściach kraju (głównie w stolicy), mają miejsce masowe aresztowania dokonywane przez siły bezpieczeństwa. Wśród aresztowanych znajdują się zwolennicy Husajna al-Huthiego, a także duchowni, którzy wyrażają sprzeciw wobec ustawicznych starć w prowincji Saada. Według doniesień, osoby pozostające w areszcie są przetrzymywane w odosobnieniu i są narażone na tortury.
Amnesty International domaga się natychmiastowego zapewnienia, iż osobom zatrzymanym nie zagrażają tortury ani złe traktowanie. Organizacja wezwała także do natychmiastowego uwolnienia wszystkich tych, którzy aresztowani zostali wyłącznie za pokojowe głoszenie swoich przekonań. Osoby aresztowane za popełnienie faktycznych przestępstw karnych powinny mieć możliwość kontaktu z adwokatami, a ich sprawy winne zostać rozpatrzone w sprawiedliwych procesach sądowych w zgodzie z normami międzynarodowymi.
Tło wydarzeń
Napięcia pomiędzy rządem a zwolennikami Husajna al-Huthiego, duchownego ze wspólnoty Zaidi, narastają od roku 2003, gdy Stany Zjednoczone zaatakowały Irak. Setki zwolenników al-Huthiego zostały tymczasowo aresztowane na okres jednego tygodnia za wykrzykiwanie, po piątkowych modłach, anty-amerykańskich i anty-izraelskich haseł. Napięcia przerodziły się w starcia zbrojne pod koniec czerwca 2004, po tym jak al-Huthi odmówił oddania się w ręce sił bezpieczeństwa do czego wezwał go rząd.
