Szkoły potrzebują wsparcia, by wraz z początkiem nowego roku szkolnego zapewnić dzieciom i młodzieży bezpieczeństwo, poszanowanie godności i praw człowieka oraz możliwość rozwoju w środowisku otwartym na różnorodność i pluralizm poglądów. Tymczasem Minister Edukacji i Nauki, Przemysław Czarnek proponuje zmiany, które mogą to całkowicie uniemożliwić. Nie pozwólmy mu na to!
Dlaczego Amnesty International zabiera głos w sprawie polskiej szkoły?
Obecnie w Parlamencie toczą się prace nad zmianami w prawie oświatowym. Proponowane zmiany mogą prowadzić do upolitycznienia szkół, ograniczenia roli samorządów lokalnych oraz stanowią zagrożenie dla pluralizmu poglądów. Zmiany te stwarzają przestrzeń do nadużywania władzy i eliminowania niewygodnych politycznie postaw lub tematów ze szkół, równocześnie ograniczając liczbę zajęć uznanych przez decydentów za kontrowersyjne, tj. edukacja antydyskryminacyjna, o prawach człowieka, rzetelna edukacja seksualna czy klimatyczna.
Amnesty International od dwóch dekad podejmuje działania na rzecz wprowadzenia rzetelnej edukacji praw człowieka w szkole. Społeczność międzynarodowa jest coraz bardziej zgodna, że edukacja praw człowieka ma fundamentalny wpływ na poszanowanie i realizację podstawowych praw i wolności każdej osoby. Przyczynia się ona do zapobiegania przemocy i konfliktom, promowania równości i zrównoważonego rozwoju oraz większego uczestnictwa osób w procesach decyzyjnych w systemach demokratycznych.
Wzywamy Pana Premiera do wycofania – a Państwa Posłów i Posłanki do odrzucenia – projektów zmian w oświacie przygotowanych przez resorty edukacji i spraw wewnętrznych. Projekty te uderzają w polskie szkoły, naruszają prawa rodziców, dzieci i młodzieży, pogłębiają nierówności, utrudniają pracę nauczycieli i nauczycielek oraz obniżają jakość polskiej edukacji.
Planowane zmiany odbierają rodzicom i samorządom lokalnym wpływ na szkoły. Wprowadzają systemowy mechanizm karania za niezależność, samodzielność i twórcze myślenie. Poddają kadrę kierowniczą placówek oświatowych/szkół publicznych biurokratycznej i ideologicznej kontroli i arbitralnym decyzjom urzędników ministerstwa. Naruszają konstytucyjną zasadę pomocniczości i ochrony praw rodzicielskich i praw ucznia. Są próbą powrotu do skompromitowanego w okresie PRL centralistycznego modelu zarządzania oświatą.
Kampania Wolna Szkoła
Chcemy szkoły stawiającej w centrum uczniów i uczennice: ich prawa oraz potrzeby, marzenia i pomysły. Chcemy szkoły nowoczesnej, obywatelskiej i demokratycznej. Przyjaznej, dla młodych ludzi, ich rodziców, nauczycielek i nauczycieli. Takiej, do której chce się chodzić, która motywuje do nauki i przygotowuje do życia we współczesnym świecie. Rozwija kluczowe kompetencje, a nie tylko przekazuje oderwane od siebie wiadomości z różnych przedmiotów.
Dlatego jesteśmy częścią Sieci Organizacji Społecznych (S.O.S), które działają na rzecz szkoły dobrej i przyjaznej dla wszystkich uczniów i uczennic. Promujemy i upowszechniamy sprawdzone praktyki w edukacji. Liczymy na to, że nasze wieloletnie doświadczenie, z którego wywodzą się propozycje zmian systemowych w polskiej oświacie oraz wspólna praca na rzecz ich wprowadzenia z wszystkimi środowiskami zainteresowanymi naprawą polskiej szkoły, mogą być pomocne wszędzie tam, gdzie decyduje się o oświacie.
Edukacja praw człowieka w międzynarodowych standardach ochrony praw człowieka
Dostęp do rzetelnej edukacji praw człowieka jest prawem każdego i każdej z nas, co podkreślają m.in. Powszechna deklaracja praw człowieka (art. 26) czy też Konwencja UNESCO w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty (art. 5).
W grudniu 2011 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Deklarację w sprawie edukacji i szkoleń w zakresie praw człowieka. W dokumencie podkreślono, że edukacja praw człowieka dostarcza osobom wiedzy, umiejętności i zrozumienia w zakresie praw człowieka oraz rozwija ich postawy i zachowania, a przez to przyczynia się do budowania i promowania powszechnej kultury praw człowieka (art. 2). Potwierdza ona, że to rządy państw ponoszą główną odpowiedzialność za „promowanie i zapewnienie edukacji praw człowieka” oraz że „państwa powinny stworzyć bezpieczne i sprzyjające środowisko dla zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego” (art. 7). Zmiany proponowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki mogą nam te prawa odebrać. Jak powinna wyglądać edukacja praw człowieka w szkołach i dlaczego jest to temat niezwykle istotny piszemy obszernie w naszej analizie.
Jakiej szkoły broni Amnesty International? Jakiej szkoły chcemy dla naszych dzieci?
Szkoła, której domaga się Amnesty International, zapewnia bezpieczeństwo i poszanowanie praw człowieka. Chroni przed przemocą i dyskryminacją. Uznaje i docenia różnorodność osób, które ją tworzą. To szkoła, w której jest miejsce na różne poglądy, i która buduje wiedzę, umiejętności i postawy promujące prawa człowieka. Jest otwarta na współpracę z organizacjami społecznymi i na inicjatywy rozwijające i wzmacniające świadomy udział młodych ludzi w życiu publicznym. O tym, jak powinna wyglądać szkoła przyjazna prawom człowieka, szerzej piszemy tutaj.
Szkolne Grupy Praw Człowieka
Odpowiedzialności społecznej najskuteczniej uczymy się robiąc coś z innymi i dla innych, w swojej szkole i miejscowości. Taką możliwość dają Szkolne Grupy Praw Człowieka! Są to uczniowie i uczennice, które chcą angażować się w działania poświęcone prawom człowieka. Każda Grupa jest pod opieką nauczyciela lub nauczycielki. Rodzicu wspieraj swoje dziecko w założeniu Szkolnej Grupy Praw Człowieka, w której nie ma miejsca na dyskryminację i mowę nienawiści, a jest na szacunek, kreatywność i zaangażowanie. Przekaż nauczycielowi/nauczycielce wniosek o rejestrację Szkolnej Grupy!
Dowiedz się więcej o naszych działaniach edukacyjnych!
Edukacja praw człowieka to różnorodne działania mające na celu przekazywanie wiedzy o prawach człowieka, kształtowanie postaw im sprzyjających oraz budowanie umiejętności podejmowania działania w ich obronie.
Działaj Teraz!
Wyślij apel w obronie polskiej szkoły
Wyślij apel do Premiera, Sejmu i Senatu, aby projekty Ministra Czarnka zostały odrzucone!