Kara śmierci na świecie: spada liczba egzekucji i wyroków

Gwinea jest 20. państwem Afryki Subsaharyjskiej, które zakazało orzekania kary śmierci za wszystkie przestępstwa, podczas gdy w Kenii zakazano obowiązkowego orzekania kary śmierci za morderstwo. Burkina Faso i Czad także podjęły działania w kierunku zniesienia kary śmierci, proponując nowe rozwiązania prawne.
-Postęp odnotowany w Afryce Subsaharyjskiej wzmocnił pozycję Afryki jako „przylądka nadziei” w temacie zniesienia kary śmierci. Państwa wiodące prym w regionie dają nową nadzieję, że zniesienie najwyższej, okrutnej, nieludzkiej i poniżającej kary jest możliwe – powiedział sekretarz generalny Amnesty International, Salil Shetty.
– Stan rzeczy na rok 2018 r. jest taki, że rządy państw regionu kontynuują działania zmierzające ku ograniczeniu i zniesieniu kary śmierci, co jeszcze bardziej zwiększa izolację pozostałych państw wykonujących karę śmierci.
-Teraz, gdy 20 państw Afryki Subsaharyjskiej zniosło karę śmierci za wszystkie przestępstwa, nadszedł czas, aby reszta świata poszła za nimi i odesłała tę odrażającą karę do historii.
Organizacja zarejestrowała spadek liczby egzekucji w państwach Afryki Subsaharyjskiej z pięciu w 2016 r. do dwóch w 2017 r. Wiadomo, że tylko Sudan Południowy i Somalia dalej przeprowadzają egzekucje. Wprawdzie z docierających do organizacji raportów wynika, że Botswana i Sudan w 2018 r. znowu zaczęły wykonywać egzekucje, jednak Amnesty International uważa, że fakt ten nie powinien położyć się cieniem na pozytywnych działaniach podejmowanych przez inne państwa w regionie.
W innym miejscu w Afryce Gambia podpisała traktat międzynarodowy, w którym zobowiązała się, że nie będzie przeprowadzała egzekucji i że dąży do wprowadzenia całkowitego zakazu kary śmierci. W lutym 2018 r. prezydent Gambii ustanowił oficjalne moratorium (tymczasowy zakaz) w sprawie egzekucji.
.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

Znaczący postęp można zauważyć na całym świecie
Zmiany w całej Afryce Subsaharyjskiej w 2017 r. ilustrują pozytywny trend, który można dostrzec na całym świecie – badanie Amnesty International wskazuje na dalszy spadek wykonywania kary śmierci w 2017 r.
Amnesty International zarejestrowało przynajmniej 993 egzekucje w 23 państwach w 2017 r., co stanowi spadek o 4 % w porównaniu z 2016 r. (1 032 egzekucji) i o 39 % w 2015 r. (wtedy organizacja zarejestrowała 1 634 egzekucji, najwyższa liczba od 1989 r.). Co najmniej 2 591 wyroków śmierci w 53 państwach zostało odnotowanych w 2017 r., co stanowi znaczący spadek w porównaniu do rekordowej liczby 3 117 w 2016 r. Liczba ta nie zawiera tysięcy wyroków śmierci i egzekucji w Chinach, gdyż tam tego rodzaju dane podlegają utajnieniu jako tajemnica państwowa.
Oprócz Gwinei, Mongolia także zniosła karę śmierci za wszystkie przestępstwa co zwiększa liczbę państw abolicjonistycznych do 106 w 2017 r. Po tym jak Gwatemala stałą się państwem abolicjonistycznym w odniesieniu do określonego katalogu przestępstw np. morderstwa, liczba państw które zniosły kare śmierci w prawie i w praktyce wynosi obecnie 142. Jedynie 23 państwa dalej wykonują karę śmierci, co stanowi taką samą liczbę jak w 2016 r., pomimo że kilka państw powróciło do procederu po przerwie.
Ważne kroki mające na celu ograniczenie stosowania kary śmierci zostały podjęte przez państwa, które stanowczo ją popierają. W Iranie liczba egzekucji zmniejszyła się o 11 % zaś tych wynikających z przestępstw narkotykowych, o 40 %. Zmiany zostały wprowadzone co do ilości narkotyków, które decydują o obowiązkowym stosowaniu kary śmierci. W Malezji znowelizowane zostały ustawy antynarkotykowe, które wprowadzają dowolność przy orzekaniu kar w sprawie przestępstw związanych z handlem narkotykami. Bardzo możliwe, że w przyszłości wskutek tych zmian spadnie liczba wyroków orzekających karę śmierci w tych dwóch państwach.
– Fakt, że państwa w dalszym ciągu stosują karę śmierci za przestępstwa narkotykowe jest niepokojący. Jednakże działania podjęte przez Iran i Malezję zmierzające ku nowelizacji ustaw antynarkotykowych wskazują na możliwe dalsze pozytywne zmiany, nawet jeśli dotyczą one mniejszości państw, które wciąż wykonują karę śmierci – stwierdził Salil Shetty.
Indonezja, gdzie w wyniku źle przemyślanej próby walki z przestępstwami narkotykowymi w 2016 r. wykonano wyroki śmierci wobec czterech osób, w ubiegłym roku nie przeprowadziła żadnych egzekucji i poinformowała o nieznacznym spadku liczby wydanych wyroków orzekających karę śmierci.
Niepokojące trendy
Jednak alarmujące trendy były dalej obecne w 2017 r. w kwestii stosowania kary śmierci.
Piętnaście państw orzekło karę śmierci lub dokonało egzekucji za przestępstwa narkotykowe, co jest sprzeczne z prawem międzynarodowym. W regionie Bliskiego Wschodu i Ameryki Północnej odnotowano największą liczbę egzekucji w związku z przestępstwami narkotykowymi w 2017 r., podczas gdy w regionie Azji-Pacyfiku najwięcej państw stosowało karę śmierci za tego rodzaju przestępstwa (10 z 16).
Amnesty International wskazuje, że kara śmierci za przestępstwa narkotykowe była wykonywana w czterech państwach: w Chinach (gdzie dane na ten temat są tajne bowiem stanowią tajemnicę państwową), Iranie, Arabii Saudyjskiej i Singapurze. Tajemnica, która spowija karę śmierci w Malezji i Wietnamie spowodowała, że nie jest możliwe ustalenie czy egzekucje za przestępstwa narkotykowe miały miejsce. W Singapurze powieszono osiem osób w 2017 r., wszystkich w związku z przestępstwami narkotykowymi, podczas gdy w 2016 r. liczba egzekucji była dwa razy wyższa. Podobna tendencja była widoczna w Arabii Saudyjskiej gdzie egzekucje przez powieszenie osób skazanych za przestępstwa narkotykowe w 2017 r. wzrosły drastycznie z 14 % wszystkich egzekucji do 40 %.
-Chociaż podejmowane są działania w kierunku zniesienia tej okrutnej kary, dalej jest wiele krajów, w których stosuje się karę śmierci na zasadzie rozwiązania doraźnego. Przywódcy tych państw nie zastanawiają się, w jaki sposób należy podejść do problemu z uwzględnieniem jego przyczyn i stosując ludzką, skuteczną i opartą na potwierdzonych badaniach politykę. Tymczasem silni przywódcy stosują sprawiedliwość, zamiast egzekucji na ludziach – powiedział Salil Shetty -Drakońskie przepisy antynarkotykowe stosowane na Bliskim Wschodzie i w regionie Azji-Pacyfiku całkowicie zawiodły jako środek rozwiązania problemu przestępstw narkotykowych..
W 2017 r. rządy naruszyły także kilka innych zakazów wynikających z prawa międzynarodowego. Co najmniej pięć osób zostało straconych w Iranie za przestępstwa popełnione w wieku poniżej 18 lat a przynajmniej 80 innych osób oczekuje na egzekucje; osoby upośledzone umysłowo lub intelektualnie zostały stracone lub oczekują na egzekucję w Japonii, Malediwach, Pakistanie, Singapurze i Stanach Zjednoczonych. Amnesty International zarejestrowało wiele przypadków osób skazanych na karę śmierci po tym jak „przyznali się” do popełnienia przestępstw wskutek tortur lub innego nieludzkiego traktowania w Bahrajnie, Chinach, Iraku i Arabii Saudyjskiej. W Iranie i Iraku, niektóre przypadki “przyznania się do winy” były transmitowane na żywo w telewizji.
Wprawdzie ogólna liczba państw, w których wykonywane są kary śmierci pozostała taka sama, Bahrajn, Jordania, Kuwejt i Zjednoczone Emiraty Arabskie zaczęły wykonywać karę śmierci po przerwie. W Egipcie zanotowano wzrost wyroków orzekających karę śmierci o
70 % w porównaniu z 2016 r.
Patrząc w przyszłość
W chwili obecnej na świecie jest co najmniej 21 919 osób, wobec których orzeczona została kara śmierci. Dlatego nie można tego problemu odpuścić.
Wprawdzie w 2017 r. zostały przedsięwzięte pozytywne działania, to jednak ich pełen efekt będzie widoczny w najbliższych miesiącach i latach. Jednak mając na uwadze, że wiele państw cofa się lub grozi, że się wycofa z wprowadzonych ograniczeń w stosowaniu kary śmierci, kampania przeciwko karze śmierci pozostaje w dalszym ciągu sprawą fundamentalną.
-Przez ostatnie 40 lat zaobserwowaliśmy ogromną zmianę na lepsze w ogólnoświatowym podejściu do kary śmierci, niemniej jednak należy podjąć pilne środki w celu powstrzymania okrutnej praktyki zabójstw dokonywanych przez państwo – powiedział Salil Shetty -Kara śmierci jest symptomem kultury przemocy a nie odpowiedzią na tę kulturę. Poprzez mobilizację i wsparcie ludzi z całego świata możemy przeciwstawić się tej okrutnej karze i doprowadzić do tego, że nie będzie ona  już nigdzie stosowana.
Kluczowe trendy w 2017 roku:

  • Pozytywne zmiany można zaobserwować w Afryce Subsaharyjskiej: Gwinea jest 20. państwem, w którym zakazano orzekania kary śmierci, zaś w całym regionie znacznie zmniejsza się liczba wyroków skazujących na karę główną, wprowadzane są także zmiany w ustawodawstwie;
  • Liczba egzekucji i wyroków śmierci odnotowanych na świecie spadła po sporym wzroście w ostatnich latach;
  • Iran i Malezja wprowadziły zmiany w prawie, które ograniczają możliwość orzekania kary śmierci w odniesieniu do przestępstw narkotykowych;
  • Niepokojące tendencje są wciąż powszechne bowiem wiele państw narusza prawo międzynarodowe.

Więcej informacji znajduje się w raporcie i statystykach z podziałem na regiony.
Amnesty International sprzeciwia się karze śmierci we wszystkich przypadkach bez wyjątku, niezależnie od charakteru przestępstwa, cech przestępcy lub metody wykorzystywanej przez państwo do przeprowadzenia egzekucji.