Premier Malezji zauważył pojawienie się poważnych problemów i powołał Królewską Komisję Śledczą do pracy nad tą kwestią. „Malezyjczycy, organizacje pozarządowe i cały świat czekają z niecierpliwością na wnioski komisji”, powiedział Tim Parritt, ekspert Amnesty International ds. południowo – wschodniej Azji. „Mamy nadzieję, że zostaną one opublikowane i wpłyną na przeprowadzenie koniecznych reform”.
Jedną z ofiar policji był 19-letni kelner Tharma Rajen, Malezyjczyk, rdzenny Hindus. Dochodzenie w sprawie jego śmierci w areszcie nadal trwa. Po zatrzymaniu go pod zarzutem udziału w wojnie gangów, policja przetrzymywała go w niewoli przez ponad 66 dni. Powiedział swojemu bratu, że policjanci bili go i obijali gumowym wężem spody jego stóp. Jego rodzina z opóźnieniem dowiedziała się o areszcie i podczas wizyty matka zobaczyła chłopaka zaziębionego, obolałego, wciąż wymiotującego. Ostatecznie przyjęto go do szpitala i przykuto do łóżka. Zmarł 21 czerwca 2002 roku.
Sprawa Tharmy Rajena uzmysławia ilość takich przypadków w policji, które zostały naświetlone w raporcie – podkreślono zwłaszcza fakt, że policjanci rzadko ponoszą odpowiedzialność za swoje wykroczenia. Przesłuchania w areszcie, przyzwolenia na dalsze przetrzymywanie – zostały opisane jako praktykowanie „taśmowego pieczętowania” przez sędziego, który traktuje swoje zajęcie raczej jako formalność, niż okazję do skontrolowania pracy policji. Policja często nie informuje krewnych czy prawników o planowanym przesłuchaniu lub o aresztowaniu podejrzanego. Istnieje stała procedura torturowania i nękania stosowana wobec więźniów, zwłaszcza podczas przesłuchania.
„Zbyt często prawa człowieka są postrzegane przez policję jako przeszkoda w pracy”, powiedział Tim Parritt. „Lecz gdy sięgniemy do źródeł, zadaniem policji jest utrzymanie porządku w społeczeństwie, któremu służą, niedopuszczanie do naruszenia praw obywateli. Należy odbudować tę koncepcję w kulturze policyjnej Malezji.”
Amnesty International dostarczyła swój raport Królewskiej Komisji Śledczej w styczniu. Organizacja chce wspomóc pracę komisji przez zbadanie wzorów wykroczeń, które miały miejsce w przeszłości i zalecanie poprawy sytuacji poprzez uznanie praw człowieka za podstawę w pracy policji.
„Profesjonalne podejście do służby policyjnej i poszanowanie praw człowieka są współzależne”, twierdzi Tim Parritt. „ Policja potrzebuje własnego Kodeksu Postępowania opartego na podstawowych prawach człowieka. Stworzenie kultury odpowiedzialności i jawności jest konieczne, by Kodeks był przestrzegany w praktyce. Taka kultura winna być podtrzymywana przez dyscyplinę wewnątrz instytucji, jak również przez niezależny zewnętrzny organ przyjmujący skargi na policję i pełniący swego rodzaju straż.”
Organizacje policyjne działają najskuteczniej, gdy mogą współpracować ze społecznością, której służą. By doprowadzić do współpracy, należy przede wszystkim się upewnić się, że policjanci są wrażliwi na potrzeby obywateli, włącznie z przedstawicielami mniejszości. Innym sposobem na zdobycie poparcia społeczeństwa jest zapewnienie mu natychmiastowej interwencji policji w zgłaszanych sprawach, bez względu na to, kto prosi o pomoc – kobiety, dzieci, czy przedstawiciele mniejszości.
„To jest historyczna okazja dla Malezji by stać się regionalnym przykładem służby policyjnej – wzorem państwa, w którym policja odpowiada przed społeczeństwem i władzą, skutecznie pracuje na rzecz wspólnoty, ciesząc się przy tym szacunkiem społeczności lokalnej jako osoby traktujące na równi każdą grupę mieszkańców”, mówi Tim Parritt.”Prawa człowieka to nie przeszkoda w skutecznej służbie policji, lecz wręcz przeciwnie – sposób na osiągnięcie pożądanych efektów.”
Tło wydarzeń
Królewska Komisja Śledcza do spraw prowadzenia i zarządzania Policją Malezyjską (Royal Malaysia Police) została powołana przez rząd Malezji na początku 2004 roku. Ma ona opublikować swoje wnioski w maju 2005 roku.
Niedawno Amnesty International przedstawiła swój raport rządowi szefowi Policji Malezyjskiej oraz rozpoczęła z nimi rozmowy o potencjalnym poprawieniu sytuacji.
Raport „Malezja: W stronę prawej służby policyjnej” (Malaysia: Towards Human Rights-Based Policing) można przeczytać na stronie: http://web.amnesty.org/library/index/engasa280012005