Meksyk: Porażka sprawiedliwości w Ciudad Juarez i w mieście Chihuahua

Stwierdzenie, iż to międzynarodowa uwaga, a nie sytuacja w regionie ma destrukcyjny wpływ na wizerunek miasta jest niewątpliwie błędne. Mówi się, że w Ciudad Juarez występują przypadki przemocy i okrucieństwa. Nie jest to spowodowane międzynarodową uwagą lecz rzeczywistością oraz nieudanymi próbami różnych instytucji w kwestii poradzenia sobie z tą rzeczywistością.

W rzeczywistości od 1993 roku ponad 370 młodych kobiet i dziewcząt zostało zamordowanych w miastach: Ciudad Juarez i Chihuahua. Co najmniej jedna trzecia z nich doświadczyła przemocy seksualnej. Władze nie podjęły odpowiednich środków w celu zbadania i rozwiązania tego problemu.

Dzięki wysiłkom rodzin ofiar oraz miejscowych organizacji kobiecych, wspomaganych międzynarodowymi kampaniami organizowanymi przez takie organizacje jak Amnesty International czy V-Day, sprawy zaczęły się zmieniać. W latach 2003-2004 w obliczu silnych nacisków rząd federalny zgodził się ostatecznie na wzięcie sprawy w swoje ręce poprzez zastosowanie szeregu środków mających na celu zwalczenie przemocy wobec kobiet w Ciudad Juarez, zapewnienia te nie objęły niestety miasta Chihuahua.

Głęboko szanowany działacz na rzecz praw człowieka – Guadalupe Morfin został mianowany na przewodniczącego Komisji Specjalnej, która ma za zadanie nadzorować rządową interwencję w Ciudad Juarez. Biuro Specjalnego Komisarza odegrało istotną rolę w rozwijaniu kontaktów z rodzinami ofiar i organizacjami praw człowieka poprzez przygotowanie działań mających na celu rozwiązanie leżących u podłoża problemów społecznych oraz podkreślanie ciągłej porażki władz stanowych, które pozwalały na występowanie morderstw, porwań oraz innych tego typu nadużyć. Jednakże jej możliwości są ograniczone. Odmówiono jej prawa dostępu do akt spraw sądowych dotyczących morderstw.  

Kolejnym ważnym krokiem było stworzenie Specjalnego Biura Prokuratora Federalnego, które ma współpracować z miejscowymi prokuratorami i przeprowadzać federalne dochodzenia w niektórych przypadkach. Prokurator – Maria Lopez Urbina próbowała również posegregować informacje dotyczące wszystkich spraw oraz znaleźć miejsce pobytu kobiet uznanych za zaginione. W roku 2004 pani Prokurator sprawdziła akta 150 wcześniejszych dochodzeń w sprawach o morderstwo dokonanych przez Biuro Prokuratora Federalnego. Z jej wniosków wynika, iż w przypadku ponad 100 urzędników stanu Chihuahua istnieją prawdopodobne powody, aby przeprowadzić dochodzenia na gruncie karnym oraz administracyjnym dotyczące zaniedbań, pominięcia ważnych wątków oraz innych powiązanych z tym przestępstw.

Podczas gdy dane te jako pierwsze ujawniają systematyczne złe przeprowadzanie pierwotnych dochodzeń, władze stanowe twierdzą, iż nie mają uprawnień, a by oficjalnie zbadać te sprawy. Sprawy zostały przekazane z powrotem do lokalnych biur prokuratora oraz sądu w Chihuahua, który przeprowadzał początkowo nieuczciwe dochodzenia. Nie należy się dziwić, że biuro nie zdołało właściwie zbadać tych zarzutów. Co więcej, urzędnicy wyższego stopnia, którzy przeprowadzali pierwotne dochodzenia, podjęli kroki mające na celu zniesławienie prokuratora.

Lokalne media doniosły, iż sędziowie w ostatnich miesiącach zawiesili nakazy aresztowania urzędników stanowych w co najmniej trzech przypadkach. Zarzuty stawiane niektórym urzędnikom zostały wycofane na podstawie zasady przedawnienia co do zarzutów zaniedbań i innych drobniejszych przewinień. Porażka rozwiązania głęboko zakorzenionych problemów systemu sądowniczego oznacza, iż nie jest prawdopodobne, aby oskarżenia zakończyły się sukcesem, nawet po pokonaniu przeszkód stojących na drodze do postawienia w stan oskarżenia.

Niedokładne, oficjalne dane na temat przestępstw popełnionych w Chihuahua, zwłaszcza dotyczące liczby morderstw i porwań kobiet i dziewcząt, doprowadziły do dyskusji na temat kwestii, które utrudniają poszukiwanie sprawiedliwości. Specjalny Prokurator powiedziała, że mniej niż 90 spraw dotyczyła morderstw na tle seksualnym lecz wniosek ten został wysnuty na podstawie pierwotnych błędnych dochodzeń. Zbagatelizowano także przypadki przemocy domowej, które stanowią nieodłączną część szerszego zakresu przemocy wobec kobiet w tym stanie.

Gubernator Reyes Baeza, który objął to stanowisko pod koniec 2004 roku, początkowo zdawał się wykazywać postawę bardziej otwartą na rozwiązanie nowych spraw i zbadanie porażek z przeszłości. Po raz pierwszy w historii stanu Chihuahua Prokuratorem Stanowym została kobieta. Decyzja ta wraz z mianowaniem reszty wyższej rangi urzędników zbiegła się w czasie z zawieszeniem poprzedniego składu odpowiedzialnego za dochodzenia w sprawie morderstw w Ciudad Juarez.

Czas pokaże czy nowy skład przyniesie jakieś zmiany w przeciwdziałaniu wewnętrznej korupcji w policji sądowej i biurach prokuratora. Pozostaje również wiele pytań na temat tego czy sytuacja może się naprawdę poprawić bez wprowadzenia daleko idących zmian. Uchwalono wiele reform prawa na szczeblu stanowym, które miałyby na celu poprawienie środków zwalczania tortur i przemocy, ale znowu nie ma żadnych oznak, że zostaną one efektywnie wprowadzone w życie.

Meksykańskie władze stanowe twierdzą, iż kilkoro osób zostało zatrzymanych w związku z morderstwami, a przestępstwa zostały rozwiązane. Jednakże zarzuty wobec podejrzanych o tortury i inne przestępstwa oraz przekonanie, że niektóre wyroki skazujące mogą być spowodowane presją polityczną i międzynarodową, a nie uzasadnioną decyzją sądu budzą wątpliwości czy nie występują tam pomyłki sądowe.

Victor Javier García i Gustavo González Meza wnieśli sprawę sądową, iż po tym jak zostali zatrzymani w listopadzie 2001 roku na drodze tortur zostali zmuszeni do przyznania się do zamordowania w domu ośmiu kobiet. W roku 2004 Victor Javier García został skazany na karę 50 lat więzienia, pomimo iż nie było żadnych dowodów łączących go z tym przestępstwem. Zaprzeczył on swoim wcześniejszym zeznaniom, które według niego były wymuszone przez tortury. 8 lutego 2003 roku znaleziono martwego Gustavo Gonzáleza Meza w jego celi. Władze więzienne twierdzą, że zmarł on na skutek skrzepu krwi powstałego po operacji na przepuklinę.

Miguel David Meza także twierdzi, że został zmuszony torturami do przyznania się do winy. On także siedzi w więzieniu. Jednakże w przypadkach Ulisesa Perzebaland i Cynthii Kiecker zarzuty zostały wycofane po tym jak wycofali przyznanie się do winy wymuszone drogą tortur, a sędzia uznał, że nie ma żadnych innych dowodów przeciwko nim.

Błędy są na porządku dziennym. Nieodpowiednie dochodzenia doprowadziły władze do uciekania się do tortur, aby zdobyć przyznanie się do winy w przypadkach, gdy nie ma wystarczających dowodów. Doprowadziło to nie tylko do aresztowania osób, które mogą być niewinne, lecz także oznacza, iż istnieje duże prawdopodobieństwo, że prawdziwi przestępcy uciekają wymiarowi sprawiedliwości oraz pozostając na wolności mogą w dalszym ciągu dokonywać przestępstw. Chociaż sytuacja wydaje się być trochę lepsza, to jednak w roku 2004 w Ciudad Juarez zdarzyło się 18 morderstw i jeszcze kilka w mieście Chihuahua. W tym roku zamordowano jeszcze dwie kobiety, zagrożenie dla kobiet jest w dalszym ciągu realne.

W ostatnich dniach zatrzymano podejrzanego o morderstwo siedemnastoletniej Sagrario González dokonane w roku 1998. Podczas gdy waga tego zatrzymania nie jest jeszcze znana, lokalne biuro prokuratora już chce zbierać za nie laury. Jednakże biorąc pod uwagę sytuację w Ciudad Juarez i Chihuahua, postęp ten jest świadectwem, że wieloletnie wysiłki rodziny ofiary, aby przezwyciężyć opór prowadzących dochodzenie przyniosły jakiś efekt.

Potrzeba bezstronnych i niezależnych dochodzeń w kwestii tych morderstw i pierwotnych dochodzeń. Rząd stanowy musi podjąć kroki, aby zakończyć sytuację, w której osoby zamieszane w sprawę zaniedbań, tuszowania i innych przestępstw są obowiązane do badania swoich własnych spraw lub mają możliwość zablokowania dochodzeń i działań prawnych. Nowe dochodzenia muszą być zrozumiałe, jasne i niezależne.

Ciudad Juarez zdecydowanie ma problem ze swoim wizerunkiem, ale wizerunek ten wywodzi się zarówno z okropnych zbrodni popełnionych w tym regionie jak i porażki rządowych instytucji we w zaprowadzeniu sprawiedliwości w sposób wiarygodny i uczciwy. Administracja gubernatora Reyesa Baeza rząd stanowy muszą wziąć odpowiedzialność za zaistniałą sytuację. Wizerunek Ciudad Juarez poprawi się, gdy skończy się przemoc, a atmosfera korupcji i odmowy zostanie zastąpiona przez sprawiedliwość i uczciwość.  

Tematy