Włoskie władze nazwały ostatnią falę migracji na Morzu Śródziemnym „krytyczną sytuacją humanitarną” i poprosiły o pomoc Unię Europejską, w tym agencję UE ds. ochrony granic – Frontex – do zatamowania napływu imigrantów.
Włoskie władze wzmocniły patrole wybrzeży swego kraju.
Czy włoskie władze powinny odsyłać ludzi do kraju, z którego przybyli?
„Krytyczna sytuacja humanitarna”, jak nazwały ją włoskie władze, wymaga odpowiedzi humanitarnej, a nie porządkowej.
Prawo międzynarodowe, jak również włoskie ustawodawstwo, uznaje, że każdy ma prawo do bycia traktowanym z godnością i szacunkiem. Bez względu na powody, jakie skłoniły ich do podróży, ludzie próbujący dopłynąć do Włoch, podobnie jak do jakiegokolwiek innego kraju, nie powinni być odpychani, lecz ratowani w obliczu zagrożeń i objęci pomocą humanitarną. Powinni mieć również szansę na ubieganie się o azyl oraz nie powinni być rutynowo więzieni.
Wśród osób przybywających „z Tunezji, lecz również z innych krajów” może być wiele takich, które szukają międzynarodowej ochrony. Osoby zmuszone do ucieczki przed konfliktem zbrojnym, prześladowaniem, rażącymi naruszeniami praw człowieka, mają prawo do ubiegania się o taką ochronę i do jej otrzymania. Obejmuje to szybkie i sprawiedliwe rozpatrywanie ich próśb w procesie przyznawania azylu.
Nikt nie powinien być odsyłany przed wyjaśnieniem swojej sprawy lub wytłumaczeniem okoliczności przed odpowiednimi władzami, a z pewnością nie powinno być żadnych masowych wygnań bez przyjrzenia się poszczególnym przypadkom. Taka masowa reakcja stanowi wyraźne naruszenie międzynarodowych zobowiązań Włoch.
Jakie są zobowiązania Włoch w stosunku do nielegalnych migrantów?
Jeszcze przed dopłynięciem do brzegów Włoch, łodzie patrolowe powinny priorytetowo traktować potrzeby ludzi zagrożonych i szczególnie narażonych na niebezpieczeństwa, takich jak kobiety w ciąży, dzieci oraz osoby wymagające pomocy medycznej.
Włoskie władze powinny zapewnić, by ludzie byli informowani o swoim prawie do ubiegania się o azyl, jak również o tym, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i należytego procesu udzielania azylu.
Osoba, która chce ubiegać się o azyl, powinna otrzymać taką możliwość, na przykład poprzez zapewnienie, by trafiła do miejsca, gdzie jej roszczenie zostanie złożone i rozpatrzone.
Włoskie władze powinny zapewnić, by wszystkie budynki przeznaczone dla migrantów były otwarte i wyposażone tak, aby zapewnić odpowiednią pomoc migrantom i osobom ubiegającym się o azyl, ze szczególnym uwzględnieniem grup szczególnie narażonych na niebezpieczeństwo. Każdej osobie, która dociera do brzegów Włoch, należy zapewnić pomoc w otwartych ośrodkach.
Co z raportami, według których wśród osób ubiegających się o azyl jest wielu zbiegłych przestępców?
Wszyscy urzędnicy zajmujący się migrantami i osobami ubiegającymi się o azyl mają obowiązek przestrzegać praw osób, które znajdują się na morzu oraz tych, które wylądowały. Obejmuje to unikanie stosowania wulgarnego języka oraz odniesień do stereotypów.
Niestety obecne wyniki pracy niektórych włoskich organów są w tym zakresie bardzo niepokojące. Politycy i niektórzy przedstawiciele rządu wypowiadali niepotwierdzone twierdzenia na temat powiązań pomiędzy migrantami a przestępczością, co przyczyniło się do wzmocnienia atmosfery braku tolerancji i ksenofobii.
Czy Frontex, agencja bezpieczeństwa granic Unii Europejskiej, powinna odegrać w tej sprawie jakąś rolę?
Odpowiedź wystosowana w domniemanej solidarności ze strony innych państw europejskich nie powinna opierać się na potrzebach porządkowych, lecz humanitarnych.
Zaangażowanie Frontexu – a w szczególności zaangażowanie wyłącznie Frontexu – stanowiłoby niestosowną odpowiedź na krytyczną sytuację o charakterze humanitarnym, która mogłaby zakończyć się naruszeniami praw człowieka.
Jeśli na pewnym etapie agencja Frontex zostanie zaangażowana, to musi ona prowadzić swoje działania zgodnie z prawami i standardami dotyczącymi uchodźców i praw człowieka.
Unia Europejska i jej państwa członkowskie powinny ponownie przyjrzeć się kwestii sposobu, w jaki zajmują się kwestiami migrantów, w tym kwestii wpływu obecnych strategii na zwalczanie nielegalnej migracji.
Jak inaczej Unia Europejska mogłaby pomóc?
Unia Europejska i jej państwa członkowskie powinny wspierać przejście Tunezji w kierunku demokracji, oraz jej rozwój gospodarczy i społeczny, szczególnie jeśli chodzi o powstanie miejsc pracy i konkretną perspektywę dla młodych ludzi w tym kraju.
Polityka zagraniczna UE w tym regionie powinna skupiać się nie tylko na stabilności, lecz również na zrównoważonym rozwoju gospodarczym i społecznym.
UE powinna opracować lepsze i bardziej całościowe podejście do kwestii migracji i azylu, które powinno obejmować:
1) warunek poszanowania praw człowieka przez inne kraje przy angażowaniu się we współpracę z nimi w kwestii migracji;
2) zagwarantowanie dostępu do azylu i pełne poszanowanie zasady non-refoulement;
3) ponowna i dogłębna dyskusja nad stworzeniem legalnych kanałów migracji do UE; oraz
4) odniesienie się do przyczyn migracji poprzez zapewnienie wspierania demokratycznych przemian i rozwoju gospodarczego.
Odpowiedzialność za przybywających nielegalnych migrantów powinny przyjąć na siebie wszystkie państwa UE w sposób bardziej sprawiedliwy. Solidarność taka powinna doprowadzić do dzielenia się obowiązkami polegającymi na zajmowaniu się nowo-przybyłymi osobami, poprzez zapewnienie wsparcia finansowego lub praktycznego, albo w inny sposób, z pełnym poszanowaniem międzynarodowych zobowiązań krajów UE wynikających z prawa międzynarodowego i prawa UE.
Co powinny zrobić władze Tunezji, aby zatrzymać emigrację?
Ludzie mają prawo opuszczać swój własny kraj, w tym w celu poszukiwania azylu w innym kraju.
Tunezyjskie władze powinny zapewnić, by ludzie podróżujący w niebezpiecznych warunkach byli ratowani i otrzymywali odpowiednią pomoc humanitarną, oraz aby handlarze wykorzystujący zdesperowanych ludzi byli stawiani przed sądem.
KONIEC/
Tłumaczył Bartek Kumanek
