„Długotrwały konflikt między maoistami a siłami zbrojnymi zniszczył prawa człowieka w kraju. Obecnie stan wyjątkowy niszczy prawa człowieka na terenach miejskich, doprowadzając kraj na skraj katastrofy,” powiedziała Irene Khan, prezentując raport z misji Amnesty International, która przebywała w Nepalu między 10 a 16 lutego.
Stan wyjątkowy wzmocnił kontrolę sił bezpieczeństwa, zmniejszył szansę na proces polityczny zmierzający ku pokojowi i zwiększył prawdopodobieństwo narastania konfliktu, który może prowadzić do jeszcze większego cierpienia ludzkiego i nadużyć.
Przywódcy polityczni, studenci, działacze na rzecz ochrony praw człowieka, dziennikarze i związkowcy aresztowani w bezpośrednim następstwie ogłoszenia stanu wyjątkowego pozostają w areszcie ponad dwa tygodnie od wprowadzenia stanu wyjątkowego. Chociaż część przywódców została zwolniona, kolejni są aresztowani, zwłaszcza na szczeblu okręgowym. Wprowadzono całkowitą cenzurę mediów, egzekwowaną przez wojsko oraz podjęto zdecydowane kroki przeciwko politycznemu sprzeciwowi. Wielu czołowych działaczy na rzecz ochrony praw człowieka, dziennikarzy i przywódców ukrywa się lub uciekło z kraju.
„Gdziekolwiek poszliśmy, napotykaliśmy głębokie poczucie strachu, niepewności i brak poczucia bezpieczeństwa wśród ludzi,” oznajmiła Irene Khan.
Dynamiczne społeczeństwo Nepalu jest paraliżowane przez stan wyjątkowy. Ci, którzy demaskowali i potępiali nadmiar sił zbrojnych i okrucieństwa maoistów są obecnie uciszani. To tylko podsyci bezkarność i nasili trwający proces łamania praw człowieka, zarówno przez służby bezpieczeństwa jak i maoistów, niosąc katastrofalne skutki dla ludności w Nepalu.
Ostatnie doniesienia Amnesty International pokazują dramatyczny wzrost liczby łamania praw człowieka od czasu zerwania zawieszenia broni w 2003r., włączając tortury, aresztowania, zniknięcia, przesiedlenia, porwania i bezprawne zabójstwa. Podczas wizyt w Nepalgunj, Biratnagarze i Kathmie przedstawiciele Amnesty International spotkali niedawne ofiary łamania praw człowieka przez siły bezpieczeństwa jak również maoistów, w tym ofiary gwałtu i tortur oraz dzieci-żołnierzy.
Irene Khan podczas prywatnej audiencji u króla Gyanendra przekazała mu poważne obawy organizacji na temat pogarszającej się sytuacji praw człowieka w jego kraju na skutek trwającego konfliktu, pogarszanej dodatkowo przez wprowadzony stan wyjątkowy. W odpowiedzi król zapewnił ją o swoim zobowiązaniu do stania na straży praw człowieka i międzynarodowych zobowiązań Nepalu.
„Król zostanie oceniony nie na podstawie swych obietnic, ale na podstawie tego, jak te obietnice zostaną wprowadzone w życie przez jego rząd,” powiedziała Khan.
Główni sojusznicy Nepalu i kluczowi dostawcy pomocy militarnej – USA, Wielka Brytania oraz Indie – odgrywają tu decydującą rolę. Otwarcie opowiadają się za przywróceniem demokracji. Równie duże znaczenie muszą przywiązać do zapewnienia przez rząd Nepalu, że zagwarantuje poszanowanie praw człowieka. Dla większości mieszkańców Nepalu demokracja nie znaczy nic bez praw człowieka.
Biorąc pod uwagę sojusz między pałacem a wojskiem, rolę służb bezpieczeństwa w ograniczaniu i pogwałcaniu praw człowieka oraz ich znaczenie w stanie wyjątkowym, ofiarodawcy powinni zawiesić pomoc dla rządu w celu zmuszenia go do zmiany polityki w sprawie praw człowieka.
„Czas ucieka a sytuacja w Nepalu nieustannie się pogarsza. Społeczność międzynarodowa systematycznie zawodziła ludność Nepalu w ciągu ostatniej dekady. Nie może postąpić tak i tym razem,” zakończyła pani Khan.
Amnesty International wzywa:
1. Rząd Nepalu do:
a. natychmiastowego przywrócenia przestrzegania praw człowieka, zawieszonego w czasie stanu wyjątkowego oraz otwarcia politycznego procesu, opartego na sprawiedliwości i poszanowaniu praw człowieka, w celu rozwiązania konfliktu;
b. ochrony obrońców praw człowieka, dziennikarzy, związkowców oraz innych działaczy, łącznie z zapewnieniem bezpiecznego przejazdu dla tych, którzy szukają tymczasowego schronienia w innych krajach oraz zagwarantowaniem bezpieczeństwa tym, którzy pozostaną w Nepalu;
c. podjęcia skutecznych kroków w celu ukrócenia bezkarności służb bezpieczeństwa, łącznie z niezależnym dochodzeniem i procesem w sprawie przestępstw związanych z łamaniem praw człowieka, prowadzonych przez sądy cywilne, nie wojskowe;
2. Maoistów do:
a. zobowiązania się do przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego;
b. zaprzestania atakowania ludności cywilnej;
3. Przywódców maoistów i rząd Nepalu do zaakceptowania Porozumienia w Sprawie Praw Człowieka oraz do zapewnienia poszanowania praw człowieka przez cały czas trwania konfliktu;
4. Społeczność międzynarodową do:
- zawieszenia pomocy militarnej dla rządu w Nepalu jako środka nacisku, wymuszającego politykę rządu w sprawie praw człowieka;
- mianowania na najbliższej Komisji ONZ ds. Praw Człowieka Sprawozdawcy, analizującego postępowanie Nepalu jeśli chodzi o prawa człowieka;
5. Organizację Narodów Zjednoczonych do:
- sprawdzenia czy oddziały nepalskie, które mają być użyte w operacjach pokojowych, nie były zamieszane w łamanie praw człowieka;
- ustanowienia misji Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka w Nepalu, w celu ochrony obrońców praw człowieka, wsparcia Narodowej Komisji ds. Praw Człowieka i wzmocnienia wymiaru sprawiedliwości.