“Zarówno siły rządowe jak i maoistowscy rebelianci dokonują egzekucji cywilów i nieuzbrojonych bojowników” – mówi Ingrid Massage, dyrektor Amnesty International w Azji. „Najbardziej wstrząsające jest to, że pomimo obietnic przestrzegania praw człowieka przez rząd nepalski i przywódców rebeliantów, sprawcy tych morderstw nie ponoszą żadnych konsekwencji.”
Raport zatytułowany Nepal: bezkarne zabijanie, podaje szczegóły dotyczące wielu osób, które zginęły po obu stronach konfliktu od czasu, gdy w sierpniu 2003 roku zerwano zawieszenie broni. Raport opisuje rosnącą sprawność sił rządowych w ukrywaniu tego typu przypadków łamania prawa, w tym grzebania ciał ofiar i zmuszania lokalnej ludności do składania fałszywych zeznań, a także braku konsekwencji w stosunku do osób odpowiedzialnych za pogwałcenie prawa.
Nawet ci, którzy są odpowiedzialni za najpoważniejsze nadużycia, takie jak egzekucja 19 nieuzbrojonych partyzantów w miejscowości Doramba w regionie Ramechhap w sierpniu 2003 roku, nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności.
Kolejnym przykładem jest morderstwo trzech nastoletnich dziewcząt, które zginęły 3 września 2004 roku prawdopodobnie z rąk sił wojskowych. Po wyjściu ze szkoły w miejscowości Basikhora w regionie Bhojpur, Hira Ram Rai (15 lat), Jina Rai (16 lat) i Indra Kala Rai (16 lat) były śledzone przez grupę żołnierzy. Żołnierze zastrzelili dziewczęta w pobliskim lesie, a ich ciała zakopali. Mordercy do tej pory nie zostali zidentyfikowani ani ukarani.
Maoiści są odpowiedzialni za zabijanie cywilów oraz pracowników sił rządowych, których przetrzymywali jako zakładników. Jednym z zamordowanych cywilów jest Dekendra Raj Thapa, dziennikarz i obrońca praw człowieka schwytany przez rebeliantów w czerwcu 2004 i zamordowany przez nich 11 sierpnia 2004. Odpowiedzialni za te zbrodnie partyzanci nie ponieśli żadnych konsekwencji.
“Te nieludzkie zbrodnie to tylko jeden z przykładów łamania praw człowieka. Tortury, gwałty „zniknięcia” i nieuzasadnione aresztowania to codzienność w Nepalu.” – twierdzi Ingrid Massage.
Amnesty International domaga się podjęcia szeregu działań, w tym:
- dotrzymania obietnicy przestrzegania praw człowieka przez rząd Nepalu oraz maoistowskich rebeliantów, a także pociągnięcia winnych do odpowiedzialności,
- współpracy rządu nepalskiego i rebeliantów z Narodową Komisją Praw Człowieka, podpisania Porozumienia o prawach człowieka oraz zgody na pełną kontrolę ich działań,
- powołania przez Komisję Praw Człowieka ONZ Specjalnego Sprawozdawcy ds. Nepalu.
“Zmiana jest możliwa pod warunkiem nacisku międzynarodowej opinii publicznej. W ubiegłym roku dzięki niemu nastąpił spadek liczby doniesień o „zaginięciach” w Nepalu. Teraz z takim samym zainteresowaniem powinno spotkać się łamanie prawa wojennego oraz inne przypadki łamania praw człowieka.” – stwierdziła Ingrid Massage.
Tło wydarzeń
Od dziewięciu lat w Nepalu toczy się krwawy konflikt pomiędzy maoistowskimi partyzantami a siłami rządowymi. Od momentu zerwania 27 sierpnia 2003 r. ostatniego zawieszenia broni pomiędzy maoistami a rządem konflikt uległ zaostrzeniu, a przypadki łamania praw człowieka stały się coraz bardziej niepokojące. Pracujący w Nepalu obrońcy praw człowieka żyją w ciągłym zagrożeniu, a działalność Komisji Praw Człowieka jest utrudniana przez obie strony konfliktu.
Amnesty International potępia zbrodnie dokonywane przez obie strony konfliktu. AI zwróciła się do rządu z apelem o przestrzeganie praw człowieka, w tym prawa do ochrony życia, a także do rebeliantów, by przestrzegali fundamentalnych praw człowieka oraz zapisów Konwencji Genewskich, które zabraniają dokonywania egzekucji na cywilach i osobach niezaangażowanych aktywnie w walkę.
Narodowa Komisja Praw Człowieka przyjęła porozumienie, które zobowiązuje rząd i rebeliantów do przestrzegania praw człowieka oraz wyrażenia zgody na kontrolę ich działań. Amnesty International żąda, by obie strony konfliktu podpisały porozumienie, które będzie ważnym krokiem w kierunku poszanowania praw człowieka w Nepalu.