Apel ten nastąpił po wydaniu przez organizacje raportu pt. -Przejęcie kontroli: Argumenty na rzecz poprawy skuteczności Kodeksu Postępowania z bronią UE- (dostępny na: http://www.amnesty-eu.org; raport z dnia 30 września).
-Kodeks UE jest pierwszym krokiem, ale najwidoczniej nie spełnia on zadania mającego na celu zapewnienie odpowiedniej kontroli eksportu broni w Europie. Kraje należące do UE w dalszym ciągu dostarczają broń krajom łamiącym prawa człowieka oraz cierpiącym z powodu wewnętrznej niestabilności- – powiedział Dick Oosting, dyrektor biura UE Amnesty International.
-UE ma racje, jednak w rzeczywistości państwa członkowskie ciągle eksportują sprzęt obronny, podczas gdy jest to zakazane. Raport pokazuje co należy zrobić, by powstrzymać te nadużycia- – oświadczył Henry Smith z Safeworld.
Miedzy 1994 a 2001 r., UE wyeksportowała broń wartą 10 bilionów dolarów amerykańskich do krajów rozwijających się: około 1/3 całej broni dostarczonej do tych krajów. Najnowsze badania przeprowadzone w tej sprawie przy okazji kampanii „Broń kontrolowana”, zwracają uwagę na wiele przypadków pokazujących jak lekceważone są zasady eksportu unijnej broni po to, aby umożliwić dostarczanie broni europejskiej i jej części do rąk osób i grup łamiących prawa człowieka. Obejmują one:
· nieprzestrzeganie embarga UE na dostarczanie niemieckich silników do Chin i Myanmaru/d.Birmy: System kontroli eksportu rządu niemieckiego nie zapobiegł włączeniu silników Deutz AG diesel do Armoured Personnel Carriers w krajach, które same są objęte unijnym embargiem (Chiny) oraz te, które później eksportowały pojazdy na obszary zakazane (Ukraina, Myanmar/ Birma).
· dostarczanie unijnych części helikopterów do Nepalu: Indyjscy producenci atakują helikoptery firm będących w ścisłej współpracy z francuską firmą Eurocopter. Indie później eksportowały helikoptery do Nepalu, mimo używania ich przeciwko ludności cywilnej i rebeliantom przez siły bezpieczeństwa Nepalu. Części lub podsystemy pochodzące z innych krajów UE były również dostarczane do konstrukcji tych helikopterów.
· produkcja austriackiej broni krótkiej przeniesiona do Malezji: Austriacki producent broni Steyr-Mannlincher podpisał z rządem w Malezji porozumienie, dotyczące produkcji przez Malezje broni militarnej. Malezja ma agresywne plany eksportu tej broni, które nie są zgodne z zasadami Kodeksu UE.
Przypadki te są dowodem tego, iż mimo przyjęcia Kodeksu Postępowania UE w sprawie eksportu broni w 1998 r., kontrole przewozu broni przez kraje Unii w dalszym ciągu zawierają wiele luk i słabych punktów. Przegląd Kodeksu obecnie w toku, ma zostać ukończony w czasie holenderskiego przewodnictwa UE, lecz organizacje pozarządowe twierdzą, że wprowadzenie zmian z powodów politycznych nie zrobi różnicy.
-Zbyt długo Kodeks Postępowania w sprawie broni nie zdołał powstrzymać eksportu broni tam, gdzie nie powinna się ona znajdować. Badania te pokazują, iż natychmiastowe wzmożenie unijnych kontroli handlu bronią jest racjonalnym posunięciem. Co roku obserwujemy setki tysięcy osób zabitych tą właśnie bronią. Europa powinna być przykładem do naśladowania przez cały świat- – powiedział Justin Forsyth z Oxfam.
Organizacje pozarządowe zaproponowały poprawę Kodeksu poprzez:
· zawężenie kryteriów Kodeksu: Obecny wieloznaczny sposób formułowania kryteriów Kodeksu pozwala na dowolność jego interpretacji przez państwa członkowskie. Bardziej ścisły język pomógłby zapobiec zawieraniu nieodpowiednich umów licencyjnych przez kraje członkowskie.
· regulacje licencji na produkcje za granicą (LPO): Wszystkie umowy dotyczące firm krajów UE powinny całkowicie podlegać procedurom licencyjnego eksportu.
· stosowanie Kodeksu również w odniesieniu do części składowych broni: Kodeks musi być rygorystycznie stosowany w przypadku eksportu części i podsystemów, jak i całej broni.
· umocnienie embarga na broń: Broń z UE oraz jej części nie mogą być dostarczane do miejsc objętych embargiem, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio.
· zapewnienie wszystkim unijnym krajom dostępu do rocznych raportów o eksporcie broni: Ujawnienie decyzji dotyczących eksportu broni w UE zmniejszyłoby prawdopodobieństwo nieodpowiedzialnego wywozu jej przez kraje członkowskie. Wszystkie te państwa powinny publikować taki coroczny raport.
Kampania „Broń kontrolowana” , która wykryła ww. przypadki, wzywa do uchwalenia międzynarodowego Traktatu o Handlu Bronią. Zaostrzenie Kodeksu Postępowania z bronią UE byłoby wielkim krokiem w drodze do celu.
Więcej informacji można uzyskać:
– UK: Flora Botsford, Oxfam: 00 44 (0) 1865 312498
Alice Hutchinson, Safeworld: 00 44 (0) 207 324 4646
– Brussels: Majella Anning, Amnesty EU: 00 32 2 548 27 73
– The Netherlands: Micha Hollestelle, Pax Christi: 00 31 302 428 487
Raport pt. -Przejęcie kontroli: Argumenty na rzecz poprawy skuteczności Kodeksu Postępowania z bronią UE- został wydany w Hadze dziś o 10.30 (środa, 29 wrzesień 2004r.)
Dyskusja między organizacjami pozarządowymi a urzędnikami UE w sprawie przeglądu Kodeksu odbędzie się w czwartek, 30 września. Spotkanie odbędzie się w siedzibie holenderskiego Przewodnictwa UE.
Szczegóły sprawy zgromadzone przez kampanię „Broń kontrolowana” oraz raport, dostępne są na stronie: http://www.amnesty-eu.org